Trái tim bất tử hay màn trình diễn niềm tin?

Trái tim bất tử hay màn trình diễn niềm tin?

—————

… về “xá lợi trái tim Bồ-tát Thích Quảng Đức” sau 34 năm cất giữ trong ngân hàng

******

TP.HCM – Ngày 5/5/2025, trong khuôn khổ Đại lễ Phật đản, Giáo hội Phật giáo Việt Nam long trọng cung thỉnh “xá lợi trái tim Bồ-tát Thích Quảng Đức” từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM về Việt Nam Quốc Tự, quận 10, để tổ chức chiêm bái công cộng. Thông tin này lập tức thu hút sự chú ý của truyền thông và tín đồ.

Nhưng đằng sau vẻ trang nghiêm ấy là một loạt câu hỏi chưa từng được trả lời công khai trong hơn ba thập kỷ qua.

⸻

Một bảo vật thiêng hay vật thể chưa định danh?

Theo mô tả từ Giáo hội, đây là trái tim còn sót lại sau lễ hỏa táng thi thể Thích Quảng Đức – vị cao tăng tự thiêu năm 1963 để phản đối chính quyền Ngô Đình Diệm đàn áp Phật giáo. Tài liệu chính thống cho biết, khi thiêu thân thể ngài tại lò thiêu Bình Chánh, “trái tim không cháy”, được thu hồi, cất giữ và sau đó tôn thờ như xá lợi.

Tuy nhiên, kể từ khi được đưa vào Ngân hàng Nhà nước năm 1991, chưa hề có một hồ sơ khoa học, biên bản giám định pháp y hay tài liệu lưu trữ nào được công bố công khai. Tên người quản lý, quy trình bảo quản, quyền sở hữu – tất cả đều không minh bạch.

“Không có bằng chứng nào khẳng định đó là mô tim người còn nguyên vẹn,” một chuyên gia y học pháp lý (ẩn danh) trả lời trong điều kiện giấu tên. “Trái tim là cơ quan dễ phân hủy, đặc biệt trong điều kiện hỏa táng lên đến cả ngàn độ C. Nếu còn lại khối rắn, nó có thể là xương vôi hóa hoặc chất khoáng hóa – không đồng nghĩa với ‘trái tim còn sống’ như tuyên truyền.”

⸻

Tại sao lại gửi vào ngân hàng? Ai kiểm soát?

Điều bất thường là từ năm 1991, vật thể này được đưa vào bảo quản tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh TP.HCM, một cơ quan tài chính chứ không phải bảo tàng, viện nghiên cứu hay tổ chức tôn giáo.

Vì sao một di vật tôn giáo lại gửi tại kho lưu trữ nhà nước trong 34 năm? Theo tìm hiểu, không có quyết định hành chính công khai nào về việc này. Cũng không rõ thẩm quyền pháp lý của Giáo hội khi “rước” vật thể từ cơ quan nhà nước – hành vi lẽ ra phải có giám sát của Bộ Văn hóa, Bộ Công an hoặc Viện Pháp y.

⸻

Niềm tin bị dẫn dắt?

Tại buổi chiêm bái, “xá lợi” được đặt trong hộp kính, phủ vải đỏ, di chuyển bằng xe chuyên dụng. Hàng ngàn Phật tử đứng chờ. Nhưng không ai được tiếp cận trực tiếp. Không có trưng bày chi tiết. Không có công bố khoa học. Chỉ có nghi lễ – và tuyên bố rằng đó là “trái tim Bồ-tát”.

Truyền thông trong nước đồng loạt đưa tin theo ngữ điệu một chiều, không đặt nghi vấn. Một số cơ quan báo chí độc lập bị từ chối tiếp cận hoặc yêu cầu “không gây nhiễu loạn sự kiện tâm linh”.

⸻

Tôn giáo cần minh bạch để không thành mê tín

Các chuyên gia tôn giáo học cảnh báo: nếu không kiểm chứng được vật thể nhưng vẫn tổ chức chiêm bái, đó là dấu hiệu của sự suy thoái văn hóa tâm linh.

“Xá lợi vốn là biểu tượng tâm linh, nhưng khi gắn với một vật thể cụ thể, thì cần có trách nhiệm khoa học,” PGS.TS Lê Hồng Lý – nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia nhận định. “Nếu không, người ta sẽ nhân bản vô số ‘xá lợi’ khác từ trí tưởng tượng hoặc động cơ phi tôn giáo.”

⸻

Một di vật chưa rõ danh tính, một nghi lễ thiếu minh chứng

Sự kiện rước “trái tim Bồ-tát” là một màn trình diễn đức tin quy mô, nhưng lại thiếu vắng ba yếu tố cơ bản:

1. Tính xác thực khoa học.

2. Tính minh bạch quản lý.

3. Tính kiểm chứng truyền thông.

Niềm tin cần được gìn giữ – nhưng không thể dựa vào sự mù quáng. Bởi một khi biểu tượng bị huyền thoại hóa không kiểm soát, thì chân lý tôn giáo sẽ bị thay thế bằng công nghệ niềm tin – nơi cảm xúc dẫn dắt lý trí, và nghi lễ che khuất sự thật.

⸻

GK

Tài liệu tham khảo:

• Những điều chưa biết về trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức

• VNTB – Xá lợi trái tim Thích Quảng Đức có thật không?

• “Trái tim bất diệt” của Bồ-tát Quảng Đức hiện đang ở đâu?

• Thích Quảng Đức – Wikipedia tiếng Việt

• Xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức được đưa về Việt Nam Quốc Tự (thông tin trên báo chí)

————

Ảnh theo báo chí - internet.

[ Nguyễn Quốc Chính | https://www.facebook.com/chinh.quoc.7528/posts/2172710673183598 ]