Trong 'Dignitas Infinita', Vatican bảo vệ con người, không phải chính trị"

Trong 'Dignitas Infinita', Vatican bảo vệ con người, không phải chính trị"

Nhiều người, không chỉ riêng người Công giáo, đang bàn luận về văn kiện mới của Vatican, Dignitas Infinita, hay "Phẩm giá vô hạn", văn kiện đề cập đến các quan niệm đạo đức phức tạp, phần lớn trong số đó càng thêm phức tạp bởi các cuộc tranh luận chính trị hiện tại.

Tuy nhiên, nhiều bài bình luận đã hiểu sai những gì Vatican trình bày, hay cố trình bày, nhằm phù hợp với nền tảng triết học và thần học của giáo lý Công giáo. Sự phức tạp của văn kiện che giấu ý định đơn giản của nó.

Đây là câu chuyện hậu trường: Vào năm 2019 - tình cờ là vào ngày Ides of March (ngày giữa tháng Ba theo lịch La Mã, được biết đến là ngày Julius Caesar bị ám sát) - Bộ Giáo lý Đức Tin của Vatican đã quyết định viết về phẩm giá của con người. Hay như văn phòng phụ trách giáo lý giải thích vào thời điểm đó, họ đã quyết định soạn thảo:

Một văn bản nhấn mạnh bản chất không thể thiếu của phẩm giá con người trong nhân học Kitô giáo và minh họa tầm quan trọng cùng ảnh hưởng có lợi của khái niệm này trong các lĩnh vực xã hội, chính trị và kinh tế - đồng thời cũng xem xét những phát triển mới nhất về chủ đề này trong học thuật và những cách hiểu khác nhau về khái niệm này ngày nay.

Không hẳn là một khởi đầu hấp dẫn. Năm năm sau đó, vào ngày 8 tháng 4, văn kiện đã được xuất bản, thực hiện đúng lời hứa giải thích giáo lý Công giáo rằng "phẩm giá của mỗi con người có thể được hiểu là 'vô hạn'." Chỉ đơn giản vậy thôi.

Tuy nhiên, những bài bình luận chi tiết theo sau lại tập trung vào ba điều: "Phẩm giá" bao gồm những gì? Ai, chính xác, là một "con người"? Và "vô hạn" kéo dài bao lâu?

Tự do của con người và quyền cá nhân là trung tâm của giáo lý Giáo hội. Nhưng nếu đúng như vậy, những người phản đối đặt ra câu hỏi, tại sao mọi người lại không tự do thực hiện quyền cá nhân của mình? Nghĩa là, tại sao Giáo hội lại tìm cách hạn chế một số hành vi và lối sống nhất định?

Đó là nơi mà mọi thứ trở nên rắc rối. Thần học luân lý Công giáo dựa trên lý thuyết đạo đức và triết học về luật tự nhiên. Ở mức cơ bản nhất, luật tự nhiên đòi hỏi làm điều thiện lành hơn sự dữ.

Nhưng không phải ai cũng đồng ý về điều gì là thiện lành và điều gì là sự dữ.

Một số điều rõ ràng là xấu - chẳng hạn như giết người và diệt chủng. Ngoài ra còn có hành vi hủy hoại/ biến dạng cơ thể và tra tấn. Và nô lệ, lạm dụng tình dục và sự suy đồi chung của con người theo bất kỳ cách nào trong hàng ngàn cách. Nghèo đói. Chiến tranh. Buôn người.

Nhưng một số mục trong danh sách các điều ác của Vatican - phá thai, mang thai hộ, trợ tử và tự sát có sự trợ giúp - mâu thuẫn với các cuộc thảo luận chính trị đang diễn ra trên toàn thế giới.

Giáo hội Công giáo định nghĩa những hành vi này là sự phủ nhận tự do và phẩm giá con người. Mỗi hành vi đều bắt đầu và kết thúc bằng sự hủy diệt một mạng sống con người độc lập - trực tiếp thông qua phá thai, an tử và trợ tử, gián tiếp thông qua mang thai hộ, mà tài liệu cho rằng điều này tước đi phẩm giá của phụ nữ bằng cách biến sức mạnh sinh sản của họ thành một mặt hàng. Nó thường liên quan đến sự hủy diệt các phôi "dư thừa".

Mỗi hành động là một biến thể của lợi ích cá nhân và cuối cùng là sự ích kỷ.

Sau đó, tài liệu chuyển hướng, bảo vệ những người khuyết tật và những người có xu hướng tính dục khác biệt, nhấn mạnh rằng phẩm giá vốn có của mỗi người phải được tôn trọng mà không phân biệt đối xử hoặc bạo lực.

Các phần gây tranh cãi nhất của tài liệu sử dụng thuật ngữ "lý thuyết giới tính", nhưng không phải là "LGBTQ", bản thân điều này cũng gây tranh cãi. Tuy nhiên, thuật ngữ của nó không đi chệch khỏi sự nhấn mạnh về phẩm giá cho tất cả mọi người.

Một tài liệu chính thức của Vatican không bao giờ có thể sử dụng "LGBTQ", đơn giản vì thuật ngữ này bao gồm một loạt các trạng thái và hành vi - mỗi chữ cái đại diện cho một cách thức tồn tại riêng biệt.

Điều này dẫn đến phần có lẽ gây tranh cãi nhất: chuyển đổi giới tính. Vatican khẳng định rõ ràng rằng "phẩm giá của cơ thể không thể được coi là thấp hơn phẩm giá của con người nói chung".

Điều còn thiếu trong hầu hết các bình luận là phần kết luận về "bạo lực kỹ thuật số", điều này trên thực tế có thể là tiền đề cho một tài liệu khác, chưa được viết về trí tuệ nhân tạo. Phần về bạo lực kỹ thuật số ghi nhận những tội ác tất yếu của tin giả, vu khống, bắt nạt trên mạng, khiêu dâm, thậm chí cả cờ bạc. Bất kỳ điều gì cũng có thể phá hủy một người. Tất cả đều là sự xúc phạm đến nhân phẩm.

Dignitas Infinita ("Phẩm giá Vô hạn") tập hợp và phân loại các sự vi phạm đến phẩm giá và chỉ ra các phong trào trong xã hội hiện đại phớt lờ những mối nguy hiểm của chúng. Không phải ai cũng đồng ý, và quá nhiều người sẽ phớt lờ những đường thẳng nối mỗi chủ đề.

Cuối cùng, những người phản đối lập luận rằng "phẩm giá" có nghĩa là làm những gì bạn muốn, khi bạn muốn, theo cách bạn muốn. Họ không đồng ý về việc ai là "con người". Họ quên rằng "vô hạn" có nghĩa là tuyệt đối.

Bản dịch của Duc Trung Vu, CSsR