Báo cáo năm 1872 về Hạt Đại diện Tông Tòa Nam Đàng Ngoài

Báo cáo năm 1872 về Hạt Đại diện Tông Tòa Nam Đàng Ngoài

Vào giữa tháng 12 năm 1869, Đức cha Gauthier đã viết thư cho chúng tôi, ngài đang tích cực khôi phục các thảm họa do cuộc bách hại của nhà Nho gây ra trong năm 1868. 32 làng Công giáo bị cướp bóc và đốt cháy vào thời điểm đó gần như đã được xây dựng lại tạm thời. Tuy nhiên, quyền tự do tôn giáo vẫn còn rất mong manh, như được khẳng định trong các bức thư nhận được vào đầu tháng 8 năm 1870, và chúng tôi sẽ trích dẫn một số đoạn:

"Trong chuyến thăm mục vụ gần đây nhất, Đức cha Gauthier viết, mỗi ngày tôi có thể giảng trước một đám đông thường có khá nhiều người ngoại đạo. Tôi đã có những cuộc trò chuyện dài và thường xuyên với các nhà Nho, các cai tổng, các ủy viên hoặc thư ký của thẩm phán; và tất cả đều đồng ý về sự lố bịch và vô lý của nhiều nghi lễ mê tín của họ...

Khi lý trưởng một số làng bị ảnh hưởng bởi các hành động xâm phạm do nhà Nho gây ra, tôi rất cảm phục những thiện chí tôi tìm thấy ở những người Công giáo nghèo khổ này, những người vừa phải chịu cực hình khủng khiếp đối với bản thân và tài sản của họ. Vào ngày Lễ Các Thánh, tôi cử hành thánh lễ trọng thể trên chính nền nhà thờ đã bị nhà Nho đốt cháy. Ở đó có hàng ngàn người Công giáo và ngoại đạo tập hợp..."

Tuy nhiên, sự khoan dung này không phải ở khắp mọi nơi; và Đức cha Gauthier, trong một bức thư khác, đã nêu một sự kiện gần đây, chứng minh lòng căm ghét của các nhà Nho đối với người Công giáo vẫn còn mạnh mẽ ở một số địa phương.

Linh mục giáo xứ Thanh Xuyên sẽ ở lại 4 ngày tại làng Công giáo Trung Lâm. Các tín hữu, để tuân thủ các phong tục địa phương, lập tức thông báo cho trưởng làng. Ông ta tập hợp các nhân vật chính của địa phương, tất cả mọi người tự lập mình thành tòa án, triệu tập các thủ lĩnh Công giáo và ra lệnh: Họ sẽ không bao giờ cho phép thực hành tôn giáo Công giáo, cũng như sự hiện diện của bất kỳ linh mục nào trên lãnh thổ xã của họ; và nếu họ ngoan cố giữ đạo, họ chỉ còn một lựa chọn là đi nơi khác sinh sống.

Sau tuyên bố này, các thủ lĩnh Công giáo bị trói, quăng xuống đất, và bị đánh đòn thô bạo: sau đó nhà cửa của họ bị cướp bóc. Những quan tòa tự phong còn nói thêm: nếu một người châu Âu dám xuất hiện trong làng của họ, người đó sẽ bị giết ngay lập tức, và làng sẽ bị thiêu rụi.

Bất chấp điều đó, hạt giống cải đạo vẫn chưa bị dập tắt hoàn toàn. Tại cùng giáo xứ Thanh Xuyên, trong số 20 cộng đồng Công giáo không có cộng đồng nào thoát khỏi cơn thịnh nộ của các nhà Nho vào năm 1868, một nhân vật quan trọng đã tự nguyện đến xin làm người Công giáo, cùng với toàn bộ gia đình (khoảng 15 đến 20 người); và do hậu quả của các vụ tấn công liên tiếp của kẻ thù tôn giáo, không còn nhà thờ hoặc nhà xứ trong toàn bộ giáo xứ, ông ta đề nghị xây dựng một nhà nguyện và một nhà xứ trên mảnh đất của mình. Nhiều người ngoại đạo khác cũng bày tỏ mong muốn tương tự, nhưng nỗi sợ hãi về một vụ thảm sát tổng thể người Công giáo, mà các nhà Nho đang cố gắng gây ra một lần nữa, có thể sẽ cản trở phong trào cải đạo này.

Những bức thư nhận được từ các nơi khác nhau của cùng sứ mệnh này vào năm 1871 ghi nhận kết quả tốt đẹp và thành quả cứu độ của Đại Năm Thánh vừa qua. "Nếu những người Công giáo ở một số làng bị thiêu rụi năm trước vẫn chưa thoát khỏi những kẻ bách hại của họ, có thể tin rằng, ngoại trừ rất ít trường hợp, hầu hết các tín hữu Công giáo đều được hưởng ân sủng đặc biệt mà Đức Giáo hoàng Piô IX vừa ban cho toàn thể Giáo hội Công giáo." Đức cha Gauthier xác nhận những tin vui này, khi viết trong một trong những bức thư của mình câu có ý nghĩa: "Kể từ khi công bố Đại Năm Thánh, đã có một sự quay trở lại tôn giáo gần như kỳ diệu. Chúng tôi được hưởng hòa bình, và các tín hữu Công giáo của chúng tôi đang nỗ lực xây dựng nhà thờ."

Các sổ sách thống kê cho thấy các kết quả sau:

Năm 1869 1870 1871

Rửa tội người lớn.......................... 126 .................. 171 .................. 161

Rửa tội trẻ em Kitô hữu................. 3.282 ................. 3.045 .................. 3.568

Rửa tội trẻ em ngoại đạo................. 4.546 ................. .................. 3.478

Xưng tội......................................... 50.443 ................. 81.367 .................66.724

Rước lễ........................................... 46.061 ................. 74.807 .................62.874

Thêm sức......................................... 1.805 ................. 4.710 ................. 512

Hôn phối......................................... 658 .................. 863 .................. 719

Xức dầu....................... 569 .................. 526 .................. 517

Xức dầu bệnh nhân.......................... 769 .................. 1.107 .................. 1.119

Dân số Công giáo của giáo phận này có từ 60.000 đến 70.000 nhân danh, bao gồm 25 giáo xứ. Nhân sự của sứ mệnh gồm 2 giám mục (trong đó có 1 giám mục đại diện tông tòa và phụ tá của ngài), 8 nhà truyền giáo người Châu Âu, 41 linh mục bản xứ (trong đó có 5 linh mục ốm đau và 1 linh mục bị vua giữ lại tại thủ đô để dạy tiếng Pháp), 6 phó tế, 4 tu sĩ, 84 chủng sinh, và 83 giáo lý viên.

Duc Trung Vu, CSsR dịch