Trích Thư Chung năm 1856 của Hội Thừa Sai Paris

Trích Thư Chung năm 1856 của Hội Thừa Sai Paris

Địa phận Đông Đàng Trong. Đức Cha Cuenot có 7 nhà thừa sai, tất cả đều làm việc với người dân tộc thiểu số, trừ một người ở lại bên Đức Giám mục. Ngài có 24 linh mục bản xứ. Có 2 chủng viện tại Đàng Trong và 24 chủng sinh theo học tại chủng viện Pinang. Tổng số tín hữu là 32.731; trong năm qua 1.201 người lớn và 20.354 trẻ em ngoại giáo trong tình trạng nguy kịch đã được rửa tội.

Về sứ mệnh truyền giáo cho người dân tộc thiểu số, cha Dourisboure đã viết trong thư ngày 7 tháng 9 năm 1855 như sau: Tiến trình truyền đạo của chúng con ở vùng Cantranais nghèo khổ này rất chậm chạp; một phần do khó nói chuyện với người dân tộc luôn ở ngoài đồng; một phần do sự phản đối của kẻ thù chống lại mọi nỗ lực của chúng con nhằm giảng dạy đức tin. Tuy nhiên, con đã làm phép rửa cho một số người lớn; có 9 người, trong đó 3 gia trưởng, 3 thanh niên độ tuổi cưới vợ và 3 thiếu niên 14-17 tuổi. Ngày làm lễ, 3 trẻ nhỏ cũng được rửa tội. Hiện chúng con có một số ít dự tòng đang chuẩn bị đón nhận ân sủng này. Cho đến nay vẫn chưa có người phụ nữ Kitô giáo nào. Có một vài người phụ nữ hiện đang học đạo, nhưng họ quá nhẹ dạ. Ở chỗ cha Combes, đạo được tôn kính nhiều hơn ở Can-Trong; lý do là gia đình ở đó đông hơn, khi thủ lĩnh trở thành Kitô hữu, mê tín dị đoan sẽ biến mất.

Đức Giám mục Cuenot trích dẫn bức thư của cha Dourisboure, nói thêm: Cha Combes cũng đã làm phép rửa cho một số người lớn, và đàn chiên nhỏ của cha dần dần tăng lên. Một trong các cha của chúng tôi cũng bắt đầu truyền giáo cho người Gia Rai, ban đầu họ rất cởi mở với đức tin của chúng ta. Nhưng sau một trận dịch bệnh, họ tin rằng đó là vị thần đã bị bỏ rơi trả thù, nên đã quay lại tín ngưỡng mê tín mà trước đó rất nhiều người trong số họ đã từ bỏ.

Trong một bức thư trước, Đức Giám mục ước tính con số đó là 800-900 người. Đức Giám mục Cuenot còn nói: "Sắc lệnh bách hại không mang lại tất cả những hậu quả xấu như chúng tôi lo ngại, và đã gần 6 tháng chúng tôi không bị quấy rầy nhiều. Có tin đồn rằng nhà vua cuối cùng cũng sẽ cho phép tự do tôn giáo, nhưng đó chỉ là lời đồn thổi không căn cứ; và nếu nó xảy ra, tôi sẽ hô toáng lên đó là một phép lạ.”

Địa phận Bắc Đàng Trong: Đức Cha Pellerin viết trong thư ngày 22 tháng 12 năm 1855: Hàng Giáo sĩ Bắc Đàng Trong gồm 3 người châu Âu trong đó có hai Giám mục và một nhà thừa sai, 17 linh mục bản xứ, 2 phó tế, 4 phụ phó tế, 6 thầy chức nhỏ, 12 thầy chức cắt tóc. Các chủng sinh khác của địa phận hiện đang ở với chúng tôi nhưng không nhiều. Chúng tôi vẫn chưa dám tập hợp tất cả các thầy lại, nhiều người vẫn ở tại gia hoặc đi theo các linh mục. Tại trường chủng viện Pinang chúng tôi có 23 chủng sinh. Sổ sách năm nay ghi nhận dân số Công giáo tăng khoảng 300 người. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn để số Công giáo là 25.000. Người lớn được rửa tội là 68, trẻ em ngoại đạo được rửa tội lúc hấp hối là 593. Ngoài ra chúng tôi còn khoảng 100 trẻ em ngoại giáo được chuộc về và đang theo dõi việc giáo dục chúng, trong đó nhiều ttrẻ do chúng tôi trang trải chi phí.

Đức Cha Pellerin còn nói: Mặc dù những lo ngại do sắc lệnh bách hại mới không xảy ra, nó vẫn gây ra rất nhiều khổ đau, làm cản trở công việc mục vụ; việc cử hành các bí tích rất khó khăn: ở nhiều nơi thậm chí không thể làm gì cả: đó là lý do tại sao sổ sách của chúng tôi khá ít ỏi. Nhưng việc thi hành sắc lệnh được công bố vào tháng 10 không bị ép buộc, và các quan đại thần dường như không quan tâm; các quan lại Công giáo không bị đòi hỏi điều gì. Đối với các cộng đồng Công giáo của chúng tôi, nếu họ gặp rắc rối, phải bỏ tiền ra, đó là do một số trưởng thôn hay lý trưởng xấu hoặc một vài quan lại nhỏ bị phá sản gây ra. Vua và các quan đại thần không còn quan tâm đến đạo Thiên Chúa nữa, và các tín hữu Công giáo có thể thở phào. Thậm chí còn có tin đồn khắp nơi rằng chúng tôi sẽ sớm được tự do tôn giáo; tin đồn này không có căn cứ, nhưng nó cho thấy mọi người đã mệt mỏi với việc bách hại, và rõ ràng Trái Tim Vô Nhiễm Đức Mẹ Maria che chở chúng tôi. Vì vậy, tôi hy vọng năm tới sẽ tốt đẹp hơn những năm trước.

Đức Cha Pellerin báo tin sẽ gửi về thánh tích các vị tử đạo đáng kính Paul Baong, André Trong, Antoine Nâm và Simon Boa, những vị duy nhất còn lại trong Giáo phận của ngài. Chúng tôi rất vinh hạnh được đặt các thánh tích quý giá đó giữa rất nhiều thánh tích mà đông đảo tín hữu hằng mong ước chiêm ngưỡng.

Địa phận Tây Đàng Trong

Chúng tôi rất tiếc là năm nay không nhận được thư của Đức Cha Lefebvre, dành cho chúng tôi hay Bộ Truyền giáo hay Vatican. Đức Giám mục vốn rất tỉ mỉ chắc chắn đã viết thư nhưng không hiểu sao thư không đến được. Những bức thư của các cha Borelles và Pernot thì đã nhận được, và chúng tôi có thể đoán là tình hình ở địa phận này diễn ra tương tự như hai giáo phận trước:

"Do sự tuyên bố Tín điều Vô Nhiễm Nguyên Tội (ít nhất chúng ta nghĩ vậy)," cha Pernot viết, "cuộc bách hại mà con đã báo trong thư tháng 2, dự kiến sẽ rất tàn khốc, đã diễn ra ôn hòa, thậm chí ở tỉnh của Phó Vương tại Sài Gòn, sắc lệnh đã không được công bố; ở tất cả các tỉnh khác nó đã được dán công khai, và ở đây đó một vài quan lại đã thị uy để đe dọa các tín hữu. Tại nơi con đang ở, một viên quan đến và trong 2-3 ngày đã chạy khắp các vùng lân cận, nhưng khắp nơi đàn ông đều đã trốn thoát, chỉ để lại phụ nữ lớn tuổi ở nhà... Không có vụ bắt bớ nào. Khi rút lui, hắn đe dọa sẽ quay lại vào tháng 6, nhưng rồi thấy không có ai đến tố giác, hắn đã sai người đến xin vài lạng bạc mà người ta đành miễn cưỡng dâng nộp, và sự việc chấm dứt như vậy."

Trong bức thư ngày 9 tháng 5 mà chúng tôi nhận được hôm nay, ngày 29 tháng 6, cha Libois cho biết tin sau: "Thuyền của Đức Cha Lefebvre bị đắm; may mắn là mọi người được một tàu Anh ở gần đó cứu vớt. Thuyền trưởng đã giao lại cho tôi 5 chủng sinh mà ông chăm sóc rất tốt, và từ chối nhận bất kỳ khoản bồi hoàn nào cho các chi phí. Tất cả đều mất, kể cả thư từ, ngoại trừ một số ít thư của Đức Cha Lefebvre."

Địa phận Tây Đàng Ngoài. Hai giám mục, 9 nhà thừa sai, 74 linh mục bản xứ, 190 chủng sinh với ba mươi thầy đang học thần học, hơn 200 thầy giảng, gần 700 học sinh theo và giúp việc trong nhà Đức Chúa Trời,24 tu viện với 509 nữ tu, và gần 139.000 tín hữu "ngoại trừ một số ít, theo lời Đức Giám mục Retord, tuân thủ tất cả các giới răn của đạo với sự chính xác, siêng năng và kiên trì đến mức làm xấu hổ các Kitô hữu lâu đời ở Châu Âu: đó là những yếu tố tạo nên miền truyền giáo tuyệt vời và quan trọng này.

Bảng thống kê ghi nhận: người lớn ngoại giáo được dạy giáo lý và rửa tội là 1451 người; trẻ em ngoại giáo được rửa tội lúc hấp hối là 19.676 trẻ; trẻ em ngoại giáo được chuộc và rửa tội là 553. Tất cả những đứa trẻ này, Đức Giám mục Retord nói, đã được đưa vào nhà Đức Chúa Trời; với các nữ tu và đặc biệt là ác gia đình Kitô giáo nhận và nuôi dạy chúng như con cái của chính họ. Chúng tôi ít khi nhận những đứa trẻ này vào trường do trẻ em của người Công giáo thường tốt hơn. Tốt hơn cho những đứa trẻ này nếu chúng được nuôi dạy trong các gia đình Công giáo nơi chúng quen với công việc đồng áng.

Việc rửa tội cho trẻ em hấp hối ở một số nơi trong miền truyền giáo gặp những khó khăn đặc biệt mà lòng bác ái của những người làm phép rửa, được thôi thúc bởi lòng nhiệt thành luôn cháy bỏng của Đức Giám mục Retord, đã khéo léo chinh phục: "Chúng tôi huấn luyện tất cả các tín hữu Kitô biết cách rửa tội," Đức Giám mục nói, "và khuyên mọi người tìm kiếm trẻ em ngoại giáo đang hấp hối để rửa tội cho chúng. Vào cuối năm, tất cả những ai đã rửa tội cho một số trẻ em sẽ đến tuyên bố với linh mục Annam hoặc nhà thừa sai châu Âu trong giáo xứ của họ. Số người đã rửa tội cho một số trẻ em này rất đông. Có một số người được nuôi ăn và chuyên rửa tội cho trẻ em ngoại giáo, nhưng những người này không nhiều, và không phải họ rửa tội nhiều nhất." "Ở đây," Đức Giám mục Retord nói thêm, "chúng tôi không có trại trẻ mồ côi đặc biệt nào cho những đứa trẻ này. Tuy nhiên, cha Castex đã thiết lập tại kinh đô Đàng Ngoài một ngôi nhà đặc biệt dành cho trẻ em được chuộc về cho đến khi tìm được gia đình Công giáo đồng ý nhận nuôi; chúng tôi dự định dần dần thiết lập một số ngôi nhà như vậy, nhưng một cuộc bách hại mới đã cản trở nỗ lực của chúng tôi, phá hủy các kế hoạch."

Đức cha Retord ở đây ám chỉ đến, thứ nhất, cuộc phong tỏa và cướp bóc chủng viện Kẻ Non, gây thiệt hại rất lớn cho việc truyền giáo, khiến các chủng sinh tan tác và buộc Đức Giám mục Jeantet phải trốn chạy từ làng này sang làng khác, hoặc đi tìm nơi ẩn náu trong các ngọn núi khác; và thứ hai, việc công bố sắc lệnh bách hại đòi hỏi những hy sinh mới, rồi ngài thêm:

Ngoài tất cả những khốn khó đó, thêm vào nạn đói tôi đã đề cập, và dịch hạch ở một số nơi, hoành hành mạnh đến nỗi một linh mục của chúng tôi gần đây viết rằng ông đã phải đọc kinh trợ tử 30-40 bệnh nhân mỗi ngày; và thêm nhiều khó khăn khác mà tôi sẽ không liệt kê chi tiết ở đây vì quá dài dòng, và những ai hiểu biết về các vùng đất này và cuộc sống của các nhà truyền giáo sẽ hiểu rõ những khó khăn đó.

Và trong một bức thư khác sau đó, Đức Giám mục nói thêm: ... Tình hình năm nay sẽ rất tồi tệ cho công việc truyền giáo vì cuộc bách hại; chúng tôi sẽ không đạt được một nửa công việc so với các năm trước, nhưng chi phí của chúng tôi sẽ gấp đôi các năm khác. Vào tháng 1, chúng tôi sẽ đóng cửa một trong các chủng viện Lan-Doan và giảm khoảng 40 chủng sinh; bởi chúng tôi hoàn toàn không thể duy trì ở mức hiện nay, với số tiền được cấp, mà không trở nên phá sản.

Địa phận Nam Đàng Ngoài. Miền truyền giáo này được giao cho Đức cha Gauthier, có 75.000 tín hữu, năm nhà truyền giáo, 44 linh mục bản xứ và 90 chủng sinh theo học tại các chủng viện của mình, chưa kể những chủng sinh theo học tại chủng viện Pinang. Số người lớn được rửa tội trong năm là 225, số trẻ em ngoại giáo được rửa tội lúc hấp hối là 2.142.

"Những tin đồn báo trước về sắc lệnh bách hại sắp ban hành," Đức Giám mục Gauthier nói, "việc bắt giữ các cha Taillandier và Colombet; vụ kiện nhắm vào viên quan đã thả hai cha này, gieo rắc nỗi kinh hoàng, đã gây ra những trở ngại lớn cho việc viếng thăm các tín hữu và cải đạo người ngoại giáo. Sự mất mùa liên tiếp đe dọa chúng tôi đứng trước nạn đói kinh khủng. Những băng cướp đốt nhà mà không cướp được chỉ làm tình hình thêm tồi tệ cho nạn dịch đang tàn phá dân nghèo khổ này. Chúng tôi sắp khởi động lại sứ mệnh truyền giáo cho người dân tộc thiểu số, hứa hẹn nhiều cơ hội thành công. Thông qua một số quà tặng nhỏ, chúng tôi đã làm quen được với quan lại người Việt cai trị các sắc dân này." Trong một bức thư ngày 23 tháng 3 gửi cho cha Jammes, vị Giám mục cho biết thêm chi tiết sau: "Chúng tôi đã chuộc 26 đứa trẻ ngoại giáo mà các tín hữu Kitô rất vui lòng nhận làm con nuôi. Từ tháng 2 đến nay, chúng tôi đã cho nhận nuôi 30 đứa, và hy vọng có thể chuộc thêm hơn 100 đứa trước cuối năm. Xin phép được hỏi về vấn đề này: Vì các tín hữu đã đứng ra lo mọi chi phí nuôi dạy những đứa trẻ này khi nhận làm con nuôi, liệu chúng tôi có thể lấy tên Hội Trẻ Em nhận nuôi một số trẻ em khác bằng hoặc ít hơn con số đó là con cái của cha mẹ Công giáo để nuôi dưỡng bằng quỹ của Hội nhằm đào tạo các linh mục hoặc thầy giảng tốt trong tương lai; vì cho đến nay chỉ có con cái của tín hữu Kitô là những đứa trẻ duy nhất chúng tôi thấy bền chí trong ơn gọi của mình? Gần đây chúng tôi đã nhận nuôi hai đứa trẻ Kitô giáo, con một và kế thừa hợp pháp của người cha được một bộ lạc rất đông người công nhận là thủ lĩnh, bằng kinh phí của Hội Trẻ Em. Tôi cũng định nhờ Hội Trẻ Em chi trả học phí cho một số trẻ em ngoại giáo thuộc các gia đình quan trọng của một bộ lạc khác, mà người anh em của thủ lĩnh bộ lạc đó, người mà chúng tôi gần đây đã chuẩn bị cho phép rửa tội, sẽ sớm đưa cho tôi. Tuy nhiên, tôi muốn biết nếu tôi làm như vậy có đi ngược lại ý định của các nhà tài trợ không."

Các thành viên của Hội đồng Hội Trẻ Em là một phần của ủy ban phân bổ kinh phí đã cho rằng Đức Giám mục Gauthier có thể sử dụng quỹ của Hội như đề cập mà không cần phải áy náy.

…

Đây là tên và điểm đến của các nhà truyền giáo mà chúng tôi đã gửi đi kể từ thời điểm báo cáo lần trước của chúng tôi:

23 tháng 1 năm 1856 Jean-Marie, từ St Brieux... Tây Đàng Trong

….

Sẽ khởi hành vào ngày 9 tháng 7 năm 1856.

....

Jean Roy de Besançon...Đông Đàng Trong

Duc Trung Vu, CSsR

ảnh: Linh mục Louis TAILLANDIER1815 - 1856