Trích Thư Chung 1854 của Hội Thừa Sai Paris

Trích Thư Chung 1854 của Hội Thừa Sai Paris

Một mất mát đau đớn đã để lại nỗi tiếc thương sâu sắc nơi miền truyền giáo Nam Đàng Ngoài; Đức cha Masson đột ngột qua đời vào cuối năm ngoái. Kinh nghiệm lâu năm của Ngài cùng với nhân cách trổi vượt, sự tôn trọng mà Ngài có được ở giữa các tín hữu lẫn người ngoại đạo sẽ khiến cái khoảng trống Ngài để lại trong Địa phận mà Ngài đã gầy dựng nhiều năm qua sẽ cần một thời gian dài nữa mới có thể bù đắp được. Danh tiếng thánh thiện mà Ngài để lại giữa đoàn chiên của mình, và sự chuyển cầu mà hiện nay Ngài đang có với Thiên Chúa, dường như được biểu lộ trong sự kiện sau đây mà chúng tôi tìm thấy trong một bức thư của Đức cha Gauthier ngày 20 tháng 8 năm 1853: “Một trong những người đứng đầu của cộng đoàn Công giáo, nơi Đức cha Masson đến thăm trước khi Ngài qua đời đột ngột, đã bị bệnh nan y suốt 2 năm qua. Sự khó thở làm ông này kiệt sức đến nỗi không thể ngồi thẳng được nếu không có gì đỡ đằng sau, và ông gầy đi chỉ còn da bọc xương. Sau khi được khiêng đến bên thi hài Đức cha Masson, ông đã hoàn toàn khỏi bệnh, có thể làm những công việc nặng nhọc nhất trong nghề đánh cá và canh tác. Cho đến nay ông vẫn vẫn hoàn toàn khỏe mạnh.” Trong cùng bức thư ấy, Đức cha d’Emaus cũng cung cấp cho chúng tôi những chi tiết sau đây về tình hình hiện tại của giáo phận của ngài: “Từ một thời gian gần đây, ngài nói, chúng tôi phải gánh chịu muôn vàn sự quấy rối. Ở Bồ Chính, một cộng đoàn Công giáo với 1600 tín hữu đang phải vật lộn với một lũ du côn muốn bắt họ xây chùa; trong 2 tháng qua, 17 tín hữu bị tống giam vì vấn đề này. Cả hai phe đã chi ra 2000 lạng bạc. Tuy nhiên, hy vọng là vụ kiện sẽ kết thúc một cách đáng tự hào cho những người có Đức tin. Kẻ thù của các Kitô hữu, bị mọi người khinh bỉ, buộc phải ẩn mặt khi xuất hiện nơi công cộng. Ở tỉnh Hà Tĩnh, quan tỉnh vừa cho phá hủy 3 nhà thờ và 3 nhà Đức Chúa Trời, vì một vài kẻ xấu đe dọa sẽ kiện viên quan về vấn đề này.” Ở nơi khác một quan chi huyện và một lý trưởng bắt trói một linh mục và 4 giáo lý viên, yêu cầu chuộc bằng một khoản tiền lớn. Bảng thống kê ghi nhận 281 người lớn được rửa tội, và 2412 trẻ em người ngoại đạo được rửa tội lúc hấp hối.

"Ngoài một vài sự quấy rối địa phương để tống tiền các tín hữu Kitô, Đức Cha Retord nói với chúng tôi rằng kể từ khi linh mục Bonnard chịu tử đạo, chúng tôi vẫn liên tục được hưởng sự tự do tôn giáo tuyệt vời mà chính chúng tôi đã tự lấy lại, khi thấy rõ rằng họ không muốn ban cho chúng tôi điều đó. Đại Thượng thư Bộ Lại Đàng Ngoài, quan cai trị cao cấp nhất ở Bắc Kỳ, đã bày tỏ mong muốn được gặp tôi, nhưng ông sợ tai tiếng mà cuộc gặp gỡ của chúng tôi có thể mang lại cho ông. Ông đã cử một người đáng tin cậy đến để trình lên lời chào và lời tiếc nuối vì không thể gặp tôi; lại nói thêm rằng tôi có thể yên tâm, ông có cảm tình tốt và chân thành đối với chúng tôi."

"Nạn đói kéo dài đã 6 tháng, Đức Cha Retord cho biết, thật kinh khủng. Chúng tôi bị gánh nặng lo cho người nghèo. Chúng tôi đã nuôi 500-600 người mỗi ngày trong 8 tháng ở Kẻ Vĩnh; số lượng người nghèo tăng lên và sẽ tiếp tục tăng cho đến cuối tháng 3 âm lịch. Ở Vinh, chúng tôi chi 50 franc và 1000 đấu gạo mỗi ngày, nhưng Cha Monde nói với chúng tôi rằng bấy nhiêu đó là vẫn chưa đủ. Các linh mục của chúng tôi cũng rất khó khăn. Họ trở nên phá sản bởi người nghèo, có rất nhiều miệng ăn và gần như không có thu nhập từ lễ misa trong một thời gian dài. Đại dịch thương hàn kinh khủng đặc biệt gây ra thiệt hại khủng khiếp ở hai giáo xứ Đông Chuối và Trai-nhoc. Ở các nơi khác, bệnh sốt phát ban là căn bệnh gây tổn thương nặng nề nhất. Ngoài các tai ương nói trên, thêm vào đó là thiệt hại do một số vụ cháy lớn gây ra."

Kết thúc phần về miền truyền giáo này bằng một vài chi tiết an ủi hơn. Rửa tội người lớn 1210 người, rửa tội cho trẻ em ngoại giáo hấp hối 15.216 em. "Một số lượng lớn người ngoại giáo dường như ngày càng cởi mở hơn để chấp nhận đức tin, Đức Cha Retord nói. Đây là lời cha Cẩm, người bị cầm tù nhưng vẫn công khai và tự do thực hiện mọi chức năng mục vụ của mình ở Kẻ Chợ và các vùng lân cận, viết cho tôi: "Tâm hồn người ngoại đang ngày càng hướng về đức tin: họ có vẻ chán ngấy những mê tín cổ xưa của mình: năm nay họ tin vào điều đó ít hơn so với những năm trước. Rất nhiều người muốn tìm hiểu về đức tin, muốn đọc sách tôn giáo, mong muốn đến gặp tôi. Một số người có vị thế quan trọng và rất học thức đã chấp nhận đức tin, với rất nhiều nhiệt tâm. Thân mẫu và bào đệ của viên quan phó Thái Nguyên, những người sống ở Kẻ Chợ đã đến gặp tôi hai lần với sự tôn trọng và khiêm nhường đáng nể để xin sách tôn giáo, quyết tâm trở thành Kitô hữu. Hai vị sư trụ trì lớn ở chùa của quan Đại thần, người rất học thức, cũng đang chuẩn bị đón nhận đức tin. Ni sư trụ trì chùa Kẻ Là cũng đã cải đạo và đang chuẩn bị nhiệt thành để chịu phép Rửa tội.”

Đối với miền truyền giáo Đàng Trong, nơi đây đã phải trải qua những thử thách khắc nghiệt. Những kinh hoàng gây nên bởi nạn đói, dịch tả, lũ lụt cùng với sự bách hại. Cuộc bách hại do viên Tổng đốc gây ra, đầu tiên nhắm vào các tân tòng và các cộng đoàn Công giáo mới. Mười cộng đoàn sau đó, được xây dựng bằng kinh phí của miền truyền giáo, bị kết án phải bị san bằng. Bản án đã được thi hành đối với 4 ngôi làng vào ngày 4 tháng 2 năm ngoái. Một điều khác thu hút sự chú ý và sự quấy rối của Tổng đốc là mối quan hệ giữa các nhà truyền giáo và các tín hữu với các dân tộc thiểu số; ông ta đã thực hiện mọi biện pháp có thể để ngăn chặn điều đó. Các tín hữu sống ở các cảng biển cũng phải chịu đến lượt mình; ông ta cấm các hải quan không được phép cho bất kỳ thuyền của người Công giáo nào ra khơi và đã cho bắt giữ và cùm cổ thủ lĩnh một chiếc thuyền mà ông ta nghi ngờ nhiều nhất là đã thực hiện các chuyến đi Singapore để phục vụ việc truyền giáo. “Đã hơn 2 tháng người này bị cùm cổ,” Đức cha Cuenot nói, “người này thậm chí còn bị tra tấn một lần. Cuối cùng tôi được thông báo rằng với 22 thoi bạc, họ sẽ thả người. Vụ việc này sẽ tốn của chúng tôi gần 4.000 franc.” Vị Giám mục thông báo rằng trong hơn 3 tháng, ngài đã lang thang từ túp lều này sang túp lều khác, và các linh mục Barbier và Arnoux, những nhà truyền giáo duy nhất mà ngài giữ lại ở Đàng Trong, cũng đã buộc phải rời nơi trú ẩn của họ. Trong năm qua, đã có 1.548 người lớn, và 11.106 trẻ em của người ngoại đạo trong tình trạng nguy kịch đã được rửa tội.