Viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo (FIP)

English below

Viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo (FIP)

FIP là gì?

Viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo (FIP) là một bệnh do virus gây ra ở mèo, do một số chủng virus gọi là coronavirus ở mèo. Hầu hết các chủng coronavirus ở mèo được tìm thấy trong đường tiêu hóa và không gây bệnh đáng kể. Những chủng này được gọi là coronavirus đường ruột ở mèo (FeCV). Mèo bị nhiễm FeCV thường không có triệu chứng trong giai đoạn nhiễm virus ban đầu, nhưng đôi khi có thể bị tiêu chảy và/hoặc các triệu chứng hô hấp trên nhẹ, sau đó tự khỏi. Mèo bị nhiễm FeCV thường tạo ra phản ứng miễn dịch và sản xuất kháng thể chống lại virus trong vòng 7-10 ngày sau khi nhiễm.

Ở khoảng 10% mèo bị nhiễm FeCV, một hoặc nhiều đột biến của virus có thể thay đổi hành vi sinh học của nó, khiến các tế bào bạch cầu bị nhiễm virus và lây lan khắp cơ thể mèo. Khi điều này xảy ra, virus được gọi là FIPV. Một phản ứng viêm mạnh mẽ đối với FIPV xảy ra xung quanh các mạch máu trong các mô nơi các tế bào bị nhiễm virus định vị, thường ở bụng, thận hoặc não. Chính sự tương tác giữa hệ miễn dịch của cơ thể và virus là nguyên nhân gây ra FIP.

FIP thường xảy ra dưới một trong hai dạng, dạng "ướt" trong đó chất lỏng tích tụ trong các khoang cơ thể như bụng và/hoặc ngực, và dạng "khô" ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, dẫn đến các triệu chứng thần kinh. Khi một con mèo phát triển FIP lâm sàng, bệnh thường tiến triển và gần như luôn gây tử vong nếu không có liệu pháp điều trị. Tuy nhiên, đã có liệu pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho FIP ở một số quốc gia như Úc và Anh trong nhiều năm và gần đây đã có sẵn dưới dạng thuốc uống ở Mỹ. Loại thuốc này cần có đơn thuốc của bác sĩ thú y.

Sự ra đời của các liệu pháp an toàn và hiệu quả cho FIP đại diện cho một bước tiến đáng kể trong y học thú y. Nếu bạn có câu hỏi về việc điều trị FIP cho mèo, chúng tôi khuyên bạn nên tham khảo ý kiến của đội ngũ bác sĩ thú y.

Theo hiểu biết của chúng tôi, coronavirus không thể lây truyền từ mèo bị nhiễm bệnh sang người.

Mèo của tôi có nguy cơ mắc FIP không?

Bất kỳ mèo nào mang FeCV (dạng coronavirus đường ruột ở mèo thường lành tính, từ đó dạng virus FIP được tạo ra thông qua đột biến) đều có nguy cơ tiềm ẩn mắc FIP. Tuy nhiên, mèo nhỏ tuổi có nguy cơ mắc FIP cao hơn, với khoảng 70% trường hợp được chẩn đoán ở mèo dưới 1,5 tuổi và 50% trường hợp xảy ra ở mèo dưới 7 tháng tuổi.

Phương thức lây truyền FeCV phổ biến nhất được cho là khi mèo mẹ bị nhiễm bệnh truyền virus cho mèo con của mình, thường là khi mèo con từ 5 đến 8 tuần tuổi. Tuy nhiên, virus cũng có thể lây truyền từ mèo này sang mèo khác qua phân ở mèo trưởng thành.

Mèo sống trong môi trường mật độ cao (như nơi tạm trú, các cơ sở nuôi mèo) dường như dễ mắc FIP hơn, cũng như mèo thuần chủng, mèo đực và mèo già, vì những lý do vẫn chưa rõ ràng.

Triệu chứng của FIP là gì?

Mèo ban đầu tiếp xúc với FeCV thường không có triệu chứng rõ ràng. Một số mèo có thể có triệu chứng hô hấp trên nhẹ như hắt hơi, mắt chảy nước và dịch mũi, trong khi những con khác có thể gặp các dấu hiệu đường tiêu hóa nhẹ như tiêu chảy. Trong hầu hết các trường hợp, những dấu hiệu nhẹ này tự giới hạn.

Từ 5 đến 10% mèo tiếp xúc với FeCV phát triển FIP, và điều này có thể xảy ra sau vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau khi tiếp xúc ban đầu với FeCV.

Có hai dạng chính của FIP: dạng tràn dịch ("ướt") và dạng không tràn dịch ("khô").

Bất kể dạng nào, mèo bị nhiễm FIPV thường đầu tiên phát triển các dấu hiệu bệnh không đặc hiệu như chán ăn, giảm cân, trầm cảm và sốt. Cũng cần lưu ý rằng các trường hợp dạng tràn dịch của FIP có thể tiến triển thành dạng không tràn dịch và ngược lại.

Nói chung, các dấu hiệu của dạng không tràn dịch, có thể bao gồm các dấu hiệu không đặc hiệu nêu trên cũng như các dấu hiệu thần kinh bao gồm co giật và mất điều hòa (cử động bất thường hoặc không phối hợp), phát triển chậm hơn so với dạng tràn dịch.

Các dấu hiệu của dạng tràn dịch của FIP thường phát triển và tiến triển tương đối nhanh chóng, bao gồm sự tích tụ chất lỏng trong các khoang cơ thể, bao gồm bụng và ngực. Mèo bị ảnh hưởng có thể phát triển hình dạng bụng chướng lên do tích tụ chất lỏng trong bụng, và nếu tích tụ chất lỏng quá mức, có thể khiến mèo khó thở bình thường.

Mèo của tôi có thể được kiểm tra FIP không?

Thật không may, hiện tại không có xét nghiệm nào có thể chẩn đoán FIP một cách chắc chắn. Mặc dù có thể đo mức độ kháng thể đối với coronavirus, nhưng điều này không thể phân biệt một cách chắc chắn giữa việc tiếp xúc với FeCV và FIPV. Kết quả dương tính chỉ có nghĩa là mèo đã từng tiếp xúc với coronavirus, nhưng không nhất thiết là FIPV.

Mặc dù có hạn chế này, nhưng mèo nhỏ tuổi bị sốt không đáp ứng với kháng sinh và có mức độ kháng thể coronavirus cao thường được chẩn đoán FIP một cách giả định (đúng trong hầu hết các trường hợp). Điều này đặc biệt đúng nếu chất lỏng đặc trưng (có màu vàng với nồng độ protein và tế bào bạch cầu cao) bắt đầu tích tụ trong các khoang cơ thể.

Một con mèo khỏe mạnh có mức độ kháng thể coronavirus cao (tức là nhiều kháng thể chống lại coronavirus) không nhất thiết có nhiều khả năng phát triển FIP hoặc là người mang FIPV hơn so với mèo có mức độ kháng thể thấp.

Ở mèo có hệ miễn dịch bị ức chế, nhiễm FIPV có thể không gây ra mức độ kháng thể coronavirus tăng cao do hệ miễn dịch không thể sản xuất đủ kháng thể chống lại virus.

Các xét nghiệm khác có sẵn có thể phát hiện sự hiện diện của virus. Một trong những xét nghiệm này, được gọi là xét nghiệm immunoperoxidase, có thể phát hiện protein virus trong tế bào bạch cầu bị nhiễm virus trong mô, nhưng cần phải sinh thiết mô bị ảnh hưởng để đánh giá.

Một xét nghiệm khác, được gọi là xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang, có thể phát hiện protein virus trong tế bào bạch cầu bị nhiễm virus trong mô hoặc dịch cơ thể. Gần đây hơn, công nghệ gọi là phản ứng chuỗi polymerase (PCR) đã được sử dụng để phát hiện vật liệu di truyền của virus trong mô hoặc dịch cơ thể.

Mặc dù các xét nghiệm này có thể hữu ích, nhưng không xét nghiệm nào trong số đó là 100% chính xác, và mỗi xét nghiệm đều có hạn chế riêng có thể dẫn đến kết quả âm tính giả hoặc dương tính giả. Trong hầu hết các trường hợp, một sự kết hợp của tiền sử, khám sức khỏe và xét nghiệm phòng thí nghiệm như những xét nghiệm nêu trên được sử dụng để đưa ra chẩn đoán FIP giả định.

FIP có thể được điều trị không?

Cho đến gần đây, FIP được coi là một bệnh không thể điều trị và gần như luôn gây tử vong. Mặc dù vẫn còn một số không chắc chắn về các loại thuốc chống virus mới được xác định để điều trị FIP (bao gồm hiệu quả lâu dài, liều tối thiểu lý tưởng, tiềm năng phát triển kháng thuốc và cơ chế hoạt động của thuốc tốt nhất để khuyến nghị/theo đuổi), các nghiên cứu trong cả phòng thí nghiệm và ở mèo bị FIP tự nhiên cho thấy rằng loại thuốc đã được nghiên cứu rộng rãi nhất, được gọi là GS-441524, là một lựa chọn điều trị an toàn và hiệu quả cho mèo được chẩn đoán FIP.

Loại thuốc này đã có sẵn ở Úc và Anh trong vài năm và chỉ mới đây đã trở nên có sẵn dưới dạng thuốc uống ở Mỹ. Trước khi phát hành GS-441524 ở Mỹ (và tiếp tục cho đến ngày nay), một số nguồn "thị trường đen" đã cung cấp GS-441524 để bán. Quan trọng là một số báo cáo cho thấy rằng các sản phẩm được cung cấp bởi một số nguồn này khác nhau rộng rãi về cả độ chính xác của nồng độ thuốc được báo cáo và độ tinh khiết, khiến cho việc phát hành gần đây của một công thức uống đáng tin cậy ở Mỹ trở nên quan trọng hơn.

Rất quan trọng là thảo luận về rủi ro và lợi ích của GS-441524 với bác sĩ thú y của bạn nếu bạn đang xem xét việc theo đuổi liệu pháp với loại thuốc thay đổi cuộc chơi này ở mèo bị FIP, và cần có đơn thuốc của bác sĩ thú y để có được nó.

Chăm sóc hỗ trợ, bao gồm liệu pháp truyền dịch, dẫn lưu chất lỏng tích tụ và truyền máu, cũng được chỉ định trong một số trường hợp.

Tôi có thể bảo vệ mèo của mình khỏi mắc FIP không?

Cách duy nhất để ngăn chặn FIP ở mèo một cách chắc chắn là ngăn chặn nhiễm FeCV, điều này có thể là một thách thức do tính phổ biến của nó. Điều này đặc biệt đúng đối với mèo được nuôi trong môi trường mật độ cao (nơi tạm trú, các cơ sở nuôi mèo), và việc nuôi mèo ở mật độ không quá ba con mỗi phòng được khuyến nghị để giảm thiểu căng thẳng có thể liên quan đến điều kiện sống đông đúc.

Cần lưu ý rằng mặc dù FeCV khá dễ lây lan (nó được truyền qua phân và nước bọt của mèo bị nhiễm bệnh và lây nhiễm cho mèo khác chủ yếu qua khoang miệng), FIPV không được cho là như vậy, chờ đợi nghiên cứu thêm. Thay vào đó, FIP được cho là phát triển ở mèo cá nhân sau khi chúng bị nhiễm FeCV và virus trải qua đột biến để trở thành FIPV (FIPV không được cho là truyền qua phân hoặc các bài tiết khác, mặc dù các nghiên cứu đang diễn ra có thể thay đổi niềm tin này).

Giữ mèo khỏe mạnh nhất có thể, bao gồm việc ngăn chặn nhiễm virus khác như virus leukemia ở mèo và calicivirus bằng cách tiêm chủng thích hợp, khi được chỉ định, có thể giảm khả năng mắc FIP.

Hộp vệ sinh nên được giữ sạch sẽ và đặt cách xa bát thức ăn và nước. Một số nguồn đã đề xuất rằng mèo mới mua và bất kỳ mèo nào bị nghi ngờ nhiễm FeCV nên được tách biệt với mèo khác, mặc dù tính hữu ích của chiến lược quản lý này còn đáng nghi ngờ.

Chỉ có một loại vaccine FIP được cấp phép, nhưng loại vaccine này có hiệu quả đáng nghi ngờ trong việc ngăn chặn FIP và không được khuyến nghị thường xuyên bởi Hội đồng tư vấn về vaccine của Hiệp hội bác sĩ thú y Hoa Kỳ. Vaccine dường như an toàn, nhưng rủi ro và lợi ích của việc tiêm chủng nên được cân nhắc cẩn thận.

Chủ sở hữu mèo nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y của họ để giúp họ quyết định liệu mèo của họ nên được tiêm chủng hay không.

Cập nhật 2024

Thông tin này được chuẩn bị bởi Hiệp hội bác sĩ thú y Hoa Kỳ và Trung tâm sức khỏe mèo Cornell, Đại học Cornell, Trường y học thú y, Ithaca, New York 14853-6401. Trung tâm cam kết cải thiện sức khỏe của mèo bằng cách phát triển các phương pháp để ngăn chặn hoặc chữa khỏi bệnh mèo và cung cấp giáo dục tiếp tục cho bác sĩ thú y và chủ sở hữu mèo. Phần lớn công việc đó được thực hiện nhờ sự hỗ trợ tài chính của bạn bè. © 2020 bởi Đại học Cornell. Tất cả quyền được bảo lưu.

hearing directly from Dr. Whittaker, and Dr. Beth Licitra, extension associate, on their research and development initiatives.

Here's what Dr. Gary Whittaker and Dr. Laura Goodman had to say about the development of new surveillance analysis of the feline coronavirus and risk prediction for FIP.

Feline Infectious Peritonitis

What is FIP?

Feline infectious peritonitis (FIP) is a viral disease of cats caused by certain strains of a virus called the feline coronavirus. Most strains of feline coronavirus are found in the gastrointestinal tract and do not cause significant disease. These are referred to as feline enteric coronavirus (FeCV). Cats infected with FeCV usually do not show any symptoms during the initial viral infection, but may occasionally experience brief bouts of diarrhea and/or mild upper respiratory signs from which they recover spontaneously. FeCV-infected cats usually mount an immune response through which antibodies against the virus are produced within 7-10 days of infection. In approximately 10 percent of cats infected with FeCV, one or more mutations of the virus can alter its biological behavior, resulting in white blood cells becoming infected with virus and spreading it throughout the cat’s body. When this occurs, the virus is referred to as the FIPV. An intense inflammatory reaction to FIPV occurs around vessels in the tissues where these infected cells locate, often in the abdomen, kidney, or brain. It is this interaction between the body’s own immune system and the virus that is responsible for the development of FIP.

FIP generally occurs in one of two forms, a “wet form” in which fluid accumulates in body cavities like the abdomen and/or chest, and a “dry form” that affects the central nervous system, resulting in neurologic signs. Once a cat develops clinical FIP, the disease is usually progressive and almost always fatal without therapy that has been available in countries Australia and the UK for several years and has recently become available as an oral compounded formulation in the US. This newly available compounded formulation requires a veterinary prescription. The availability of safe and effective therapies for FIP represents a dramatic advancement in veterinary medicine, and we recommend that you consult with your veterinary professional team if you have questions about acquiring FIP therapy for a cat suffering from this dreadful disease. To our knowledge, coronaviruses cannot be passed from infected cats to humans.

....

Is my cat at risk for developing FIP?

Any cat that carries FeCV (the ubiquitous, usually benign intestinal form of feline coronavirus from which the FIP form of the virus is derived via mutation) is potentially at risk for developing FIP, but younger cats are at greater risk of developing FIP, with approximately 70% of cases diagnosed in cats less than 1 1/2 years of age and 50% of cases occurring in cats less than 7 months of age. The most common mode of transmission of FeCV is believed to occur when infected queens pass along the virus to their kittens, usually when the kittens are between five and eight weeks of age, although it can also be passed from one cat to another via feces in more mature cats. Cats that are housed in high-density facilities (i.e. shelters, catteries) appear to be more susceptible to the development of FIP, as are pure bred cats, male cats, and geriatric cats, for reasons that remain unclear.

What are the symptoms of FIP?

Cats that have been initially exposed to FeCV usually show no obvious symptoms. Some cats may show mild upper respiratory symptoms such as sneezing, watery eyes, and nasal discharge, while others may experience mild gastrointestinal signs such as diarrhea. In most cases, these mild signs are self-limiting. Between 5 and 10% of cats that are exposed to the FeCV develop FIP, and this can occur weeks, months, or even years after initial exposure to FeCV.

There are two major forms of FIP, an effusive, or “wet” form and a noneffusive, or “dry” form. Regardless of which form they ultimately progress to develop, cats infected with FIPV usually first develop nonspecific signs of disease such as loss of appetite, weight loss, depression, and fever. It is also important to note that cases of the effusive form of FIP can evolve into the non-effusive form and vice-versa.

Generally speaking, the signs of the noneffusive form, which may include the non-specific signs listed above as well as neurologic signs including seizures and ataxia (abnormal or uncoordinated movements) develop more slowly than those of the effusive form.

The signs of effusive form of FIP usually develop and progress relatively rapidly and include development of the above-mentioned non-specific signs combined with the accumulation of fluid in body cavities, including the abdomen and the thorax (chest cavity). Affected cats may develop a pot-bellied appearance due to fluid accumulation in the abdomen, and if the fluid accumulation is excessive, it may become difficult for a cat to breathe normally.

Can my cat be tested for FIP?

Unfortunately, there is currently no definitive test to diagnose FIP. While antibody levels, or titers, to coronavirus can be measured, they cannot definitively distinguish between exposure to FeCV and FIPV. A positive result means only that the cat has had a prior exposure to coronavirus, but not necessarily to FIPV. In spite of this limitation, however, young cats that experience a fever that is not responsive to antibiotics and that have high coronavirus titers are often presumptively diagnosed with FIP (appropriately in most cases). This is particularly true if characteristic fluid (yellow tinged with a high protein and white blood cell concentration) begins to accumulate within body cavities. A healthy cat with a high coronavirus titer (i.e. many antibodies against coronavirus), however, is not necessarily more likely to develop FIP or be a carrier of an FIPV than a cat with a low titer. In cats with suppressed immune systems, FIPV infections may not cause elevated coronavirus titers due to an inability of the immune system to produce sufficient antibodies against the virus.

Other available tests can, in theory, detect the presence of the virus itself. One of these tests, called the immunoperoxidase test, can detect viral proteins in virus-infected white blood cells in tissue, but a biopsy of affected tissue is necessary for evaluation. Another, called the immunofluorescence test, can detect viral proteins in virus-infected white blood cells in tissue or body fluids. More recently, a technology called polymerase chain reaction (PCR) has been used to detect viral genetic material in tissue or body fluid. Although these tests can be useful, none of them is 100% accurate, and each suffers from its own limitations that may lead to false negative or false positive results.

In most cases, a combination of history, physical examination findings, and laboratory test such as those mentioned above are used in concert to arrive at a presumptive diagnosis of FIP.

Can FIP be treated?

Until recently, FIP was considered to be a non-treatable and almost routinely fatal disease. While there are still some uncertainties regarding recently-identified antiviral drugs to treat FIP (including their long term effectiveness, ideal minimum dose, potential for the development of drug resistance, and best drug mechanism of action to recommend/pursue), studies in both the laboratory and in client-owned cats with naturally occurring FIP suggest that the drug that has been most extensively studied, referred to as GS-441524, is a safe and effective treatment option for cats diagnosed with of FIP. This drug has been available in Australia and the UK for several years, and has only recently become available as an orally compounded formulation in the US. Prior to this recent US GS-441524 release (and continuing through today), a number of “black market” sources have been offering GS-441524 for sale. Importantly, some reports suggest that the products being provided by some of these sources vary widely in both accuracy of reported drug concentration and purity, making this recent release of a reliably produced oral formulation in the US that much more impactful. It is very important to discuss the risks and benefits of GS-441524 with your veterinarian if you are considering pursuing therapy with this game-changing drug in a cat suffering from FIP, and a veterinary prescription is required to obtain it. Supportive care, including fluid therapy, drainage of accumulated fluids, and blood transfusions, is also indicated in some cases.

Can I protect my cat from getting FIP?

The only way to definitively prevent FIP in cats is to prevent FeCV infection, which can be challenging given its ubiquitous nature. This is particularly true of cats that are housed in high density (shelters, catteries), and housing cats at a density at or below three per room is recommended to minimize stresses that can be associated with crowded living conditions. It is important to note that while FeCV is quite contagious (it is passed in the feces and saliva of infected cats and infects other cats primarily via the oral cavity), FIPV is not believed to be, pending further research. Rather, FIP is believed to develop in individual cats after they are infected with FeCV and the virus undergoes mutations to become FIPV (FIPV itself is not believed to pass in the feces or other secretions, although ongoing studies may alter this belief). Keeping cats as healthy as possible, including preventing infection by other viruses such as feline leukemia virus and calicivirus by appropriate vaccination, where indicated, is likely to decrease the likelihood of FIP. Litter boxes should be kept clean and located away from food and water dishes. Some sources have suggested that newly acquired cats and any cats that are suspected of being infected with FeCV should be separated from other cats, although the usefulness of this management strategy is debatable.

There is only one licensed FIP vaccine available, but this vaccine has questionable effectiveness in preventing FIP and it is not routinely recommended by the American Association of Feline Practitioners Feline Vaccine Advisory Panel. The vaccine appears to be safe, but the risks and benefits of vaccination should be weighed carefully. Cat owners should consult their veterinarian to help them decide if their cat should be vaccinated.

updated 2024

This information was prepared by the American Association of Feline Practitioners and the Cornell Feline Health Center, Cornell University, College of Veterinary Medicine, Ithaca, New York 14853-6401. The center is committed to improving the health of cats by developing methods to prevent or cure feline diseases and by providing continuing education to veterinarians and cat owners. Much of that work is made possible by the financial support of friends. ©2020 by Cornell University. All rights reserved.

[ Source : https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/cornell-feline-health-center/health-information/feline-health-topics/feline-infectious-peritonitis ]