P.03-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC

Quoc Viet Nguyen - NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC

Sáng ngày lịch sử 11-6-1963, những người chứng kiến hòa thượng Quảng Đức vị pháp thiêu thân đã nhìn thấy rất rõ lửa xăng rừng rực bao trùm thân ngài và bốc lên như một bó đuốc sống ở ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt, Sài Gòn (Nguyễn Đình Chiểu - Cách Mạng Tháng Tám hiện nay). Và ngay lúc đó, đất trời nổi gió, lửa bị thổi bạt nghiêng làm hiện rõ gương mặt ngài Quảng Đức đã bị cháy sạm đen vẫn bình thản, siêu thoát, mà không hề có tiếng rên rỉ, la hét, giãy giụa lộ sự đau đớn của người bị bỏng xăng...

Ít phút sau, ngọn lửa tàn dần. Ngài Quảng Đức ngã bật ngửa ra, nhưng tay vẫn hơi co trước ngực, chân vẫn khoanh lại giống người ngồi thiền . Hòa thượng Đức Nghiệp, người tổ chức cuộc tự thiêu, kể lại rằng đêm trước ngài Quảng Đức đã dặn dò nếu tâm nguyện vị pháp thiêu thân và hòa bình của ngài được Phật tổ chứng giám thì ngài sẽ về cõi Phật trong tư thế nằm ngửa và nguyện để lại một trái tim xá lợi. Phải chăng tâm nguyện này đã linh ứng?

Khi ngọn lửa tự thiêu tắt hẳn, hòa thượng Đức Nghiệp và đồng đạo lấy Phật kỳ quấn thi hài ngài Quảng Đức. Tuy nhiên, lá cờ không thể bọc kín được vì ngài ra đi trong tư thế tay chắp trước ngực, hai chân vẫn hơi co lại như đang ngồi thiền.

Lúc này, tiếng khóc, tiếng tụng kinh của các tăng ni và dân chúng át cả tiếng ồn ào của lực lượng cảnh sát kéo tới đông dần. Đám rước thi hài ngài về chùa Xá Lợi đã kéo theo một đoàn tăng ni, phật tử và dân chúng dài hàng cây số.

Ông Tống Hồ Cầm vẫn nhớ như in sự kiện xúc động này: “Lúc đó tôi đã khóc. Rất nhiều người cũng xúc động bật khóc…”, ông Cầm kể ngày đó ông đang làm phó ban quản trị chùa Xá Lợi nên chứng kiến cuộc tự thiêu từ đầu đến cuối.

Lúc thi hài ngài Quảng Đức về đến cổng chùa Xá Lợi, cụ Chánh Trí Mai Thọ Truyền dù đã lớn tuổi và trải bao dâu bể thăng trầm cũng không nén nổi tiếng khóc xúc động. Cụ nằm ra đất, lăn mình theo thi hài ngài vào đến tận trong chùa.

Tang lễ hòa thượng Thích Quảng Đức ở chùa Xá Lợi trở thành một sự kiện trọng đại của Sài Gòn trong những ngày giữa tháng 6-1963. Tăng ni, phật tử và dân chúng ở các địa phương nghe tin đã nhanh chóng về Sài Gòn để thắp hương tiễn biệt ngài lần cuối.

Lượng người đổ về chùa Xá Lợi càng lúc càng đông khiến lực lượng cảnh sát, mật vụ của chính quyền Tổng thống Ngô Đình Diệm phải ra sức ngăn chặn. Ông Ngô Đình Diệm phải cử một chuyến bay đặc biệt ra Huế đón đức tăng thống hòa thượng Thích Tịnh Khiết, các hòa thượng Trí Quang, Thiện Minh, Mật Nguyện, Huyền Quang vào Sài Gòn.

Một ủy ban liên bộ của chính quyền cũng được thành lập để thương thuyết với phái đoàn Ủy ban Liên phái bảo vệ Phật giáo VN.

Hòa thượng Đức Nghiệp kể lúc đó ông tham gia cuộc thương thuyết trong vai trò thư ký phái đoàn Phật giáo, còn hòa thượng Thích Thiện Minh làm trưởng đoàn. Lúc ra hành lang tạm nghỉ, chính phó tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ gặp riêng hòa thượng Đức Nghiệp để nói: “Các ông làm chúng tôi thở ra khói”.

Trong một cuộc họp báo, có phóng viên quốc tế không kịp chứng kiến vụ tự thiêu đã hỏi hòa thượng Đức Nghiệp cho ý kiến. Ông trả lời: “Sự thật cuộc tự thiêu của hòa thượng Thích Quảng Đức xin các anh hãy hỏi chính đồng nghiệp là phóng viên Malcolm Browne của AP, Simon Michaud của AFP và các nhà báo có mặt trong buổi tự thiêu. Họ chính là các nhân chứng tận mắt”.

Tường thuật trên tờ New York Times, nhà báo David Halberstam kể: “… Ngọn lửa phát ra từ một con người. Thân thể ông cháy héo khô dần và teo nhăn lại, đầu ông đen dần và hóa than... Khi cháy, ông không hề cử động một cơ bắp nào, không hề bật ra một âm thanh nào. Sự điềm tĩnh của ông thật trái ngược với những người đang rền rĩ khóc than xung quanh”.

Sau này, hòa thượng Đức Nghiệp kể lại chính ông đã bí mật báo tin cho các nhà báo quốc tế trong đêm trước buổi sáng ngài Quảng Đức tự thiêu. “Để giữ bí mật cuộc tự thiêu và đề phòng chính quyền ngăn chặn, tôi không thể nói thẳng việc tự thiêu mà chỉ hé lộ sẽ có sự kiện đặc biệt liên quan đến Phật giáo Sài Gòn. Thậm chí có nhà báo còn hỏi lại tôi sự kiện này có gì thật sự đặc biệt hay chỉ giống những cuộc biểu tình ôn hòa trước đây”- hòa thượng Đức Nghiệp nhớ lại chi tiết.

Ở bên ngoài, chính ông Nguyễn Văn Thông, đại úy cảnh sát mật, theo dõi hoạt động đấu tranh của Phật giáo và chứng kiến từ đầu đến cuối vụ tự thiêu, cũng công khai bác bỏ lời đồn ngài Quảng Đức bị chích thuốc mê.

Gần nửa thế kỷ trôi qua (cuộc phỏng vấn trực tiếp của tôi được thực hiện vào năm 2010), ông vẫn xúc động nhớ lại: “Chúng tôi đã theo sát vụ tự thiêu này ngay từ đầu diễn biến ở chùa Xá Lợi, chùa Ấn Quang. Chính mắt tôi và các cảnh sát khác đều thấy ngài Quảng Đức khoan thai bước xuống xe, quay mặt xá tứ phương, rồi ngồi kiết già trước khi chính tay mình châm lửa tự thiêu. Những hành động bình thản của một nhà tu hành thượng đẳng như vậy không thể là người bị thuốc mê. Còn các nhà sư khác chỉ đứng vòng quanh tụng kinh cho ngài và ngăn chặn cảnh sát”.

Ông Thông kể thêm ngoài một nhà sư rưới thêm phần xăng còn lại trong can nhựa, không có ai can thiệp vào thân thể ngài Quảng Đức. Diễn biến này đều được ông ghi lại rõ ràng bằng hình ảnh. Thi hài ngài khi được đưa lên xe chở về chùa Xá Lợi vẫn phải để hở một phần cho người trên đường nhìn thấy, vì lá Phật kỳ không thể che kín được.

Đặc biệt, khi chính quyền ông Ngô Đình Diệm sụp đổ, ông Thông đã đem những bức hình mình chụp cận cảnh hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu tặng Phật giáo Sài Gòn. Một loạt ảnh đầy đủ từ lúc lửa chưa bùng lên trên thân thể ngài Quảng Đức đến lúc ngài ngã xuống. Đến lúc đó người ta mới chính thức biết có một người Việt nữa đã chụp hình được sự kiện thiêng liêng này ngoài nhà báo Malcolm Browne.

Và những tấm hình đó như một chứng nhân quan trọng cho hậu thế biết sự thật cuộc vị pháp thiêu thân!

QUỐC VIỆT

-----------------------------------------------

Hai lần đưa vào lò hỏa thiêu, nhưng ngọn lửa vẫn không thể đốt cháy trái tim xá lợi của ngài. Và trái tim bất tử này đã được bảo vệ như thế nào?

Kỳ cuối: Bí mật cuối cùng của trái tim linh thiêng

------------------------------------------------

Hình ảnh: ngài Quảng Đức ngồi thiền trước khi tự thiêu và khi lửa đã bốc cháy. Người chụp: Nguyễn Văn Thông.