Tâm sự cùng với thầy Quảng Trang, chùa Bửu Phong

[VN/EN] Rất cảm ơn thầy Quảng Trang đã chia sẻ rất thú vị về ngôi chùa Bửu Phong. Một ngôi chùa cổ tại Biên Hoà.

Nhưng,theo tui và các nhà học giả thì rất khó xác định đúng thời gian thành lập ngôi chùa này.

Có 02 nguồn sử liệu:

-Nguồn 1: Chùa xây dựng năm Bính Thìn, 1616 ??! .....

-Nguồn 2 : Có tư liệu cho rằng khoảng năm 1679 ??! , chùa do nhóm dân binh Trung Quốc là thuộc hạ của tổng lãnh binh Trần Thượng Xuyên đến xứ Bàn Lân (nay là Biên Hoà,tỉnh Đồng Nai) xây dựng.

Các giấy tờ xưa đã không còn vì qua hơn 400 năm (xảy ra chiến tranh và thời cuộc xáo trộn)

Ngôi chùa Bửu Phong 400 tuổi đã được Bộ Văn hóa– Thể thao – Du lịch xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia (năm 1994) và di tích danh thắng cấp quốc gia (năm 2013)

I'd like to thank Master Quang Trang for sharing interesting insights about Buu Phong Pagoda, a historic temple in Bien Hoa. However, determining the exact date of its founding is challenging due to conflicting historical records. Two possible dates mentioned are:

- 1616, based on some ancient texts

- 1679, according to other sources that attribute its construction to Chinese soldiers led by Tran Thuong Xuyen

Regrettably, many historical documents have been lost over the centuries, making it difficult to pinpoint the exact date

....

[VN/EN] Dân gian vùng Bửu Long ngày nay vẫn còn kể cho nhau sự tích giếng cổ: Năm 1789, Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn đuổi đánh khỏi Phú Xuân (Huế) đã cùng tùy tùng tướng tá tháo chạy xuôi về phương Nam lánh nạn. Chùa Bửu Phong là nơi lý tưởng cho Nguyễn Ánh tạm tá túc. Lúc ấy chùa chưa có giếng nước, tăng ni trong chùa phải xài nước suối gần đó. Nước sinh hoạt trở thành vấn đề sinh tử của đoàn hộ giá theo Nguyễn Ánh. Nếu để quân xuống núi lấy nước, quân Tây Sơn sẽ phát hiện và lần ra dấu vết ẩn trú. Do đó, Nguyễn Ánh cho quân đào giếng trên núi tìm mạch nước nhưng chỉ gặp toàn đá. Vô vọng, Nguyễn Ánh đã quỳ khấn xin chư Phật và sơn thần phò trợ rồi rút bảo kiếm cắm mạnh xuống đất, đá thì bất ngờ có một mạch nước từ lòng đất tuôn trào lên. Nguyễn Ánh mừng rỡ cho quân lính đào sâu thêm vài mét và dùng đá xếp xung quanh tạo thành thành giếng vững chắc.

Giếng cổ tọa lạc dưới triền dốc trước mặt tiền sảnh của chùa Bửu Phong, phía trên có bệ thờ phật bà Quan Âm và tấm bia đá khắc chữ Hán được xây dựng từ những năm 1963.

Giếng cổ vua Gia Long, dù đã hàng trăm năm nhưng mạch nước vẫn trong vắt, đến nay dấu vết miệng giếng vẫn còn giữ nguyên trạng như xưa (nguồn ảnh tư liệucủa chùa Bửu Phong)

Locals in the Buu Long area still share the legend of the ancient well: In 1789, Nguyen Anh was chased out of Phu Xuan (Hue) by the Tay Son army and fled south with his entourage. Buu Phong Pagoda became an ideal refuge for Nguyen Anh. At that time, the pagoda had no well, and the monks had to use water from a nearby stream. Water became a matter of life and death for Nguyen Anh's entourage. If they sent soldiers down the mountain to fetch water, the Tay Son army would discover and track them down. Therefore, Nguyen Anh ordered his soldiers to dig a well on the mountain to find water, but they only encountered rocks. Desperate, Nguyen Anh knelt down and prayed to the Buddhas and mountain spirits for help, then drew his sword and thrust it into the ground. To everyone's surprise, a stream of water suddenly gushed out from the earth. Nguyen Anh was overjoyed and ordered his soldiers to dig deeper and line the well with stones to create a sturdy structure."

This story is associated with the "Gia Long Well" at Buu Phong Pagoda, named after Nguyen Anh, who later became Emperor Gia Long. According to historical records, the pagoda was built in the early 17th century, and the well was dug during Nguyen Anh's refuge in 1789

.....

[VN/EN] Vật chất và tinh thần luôn tồn tại song song trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Văn hóa tinh thần được thể hiện dưới nhiều hình thức như: thơ ca, hội họa, âm nhạc, tôn giáo,… Trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Bửu Long nói riêng luôn hướng tâm hồn vào chùa chiền, miếu mạo. Và chùa Bửu Phong là một trong những điểm đến tin cậy của người dân vùng đất Bửu Long nói riêng và Biên Hòa – Đồng Nai nói chung.

Bửu Phong Tự là một trong ba ngôi chùa cổ có niên đại sớm của tỉnh Đồng Nai, nơi minh chứng cho sự hiện diện của người Việt ở đất Đồng Nai từ giữa thế kỷ XVII, trước khi chúa Nguyễn quan tâm đến vùng đất Đàng Trong, có nghĩa là người Việt đã có mặt ở đất Đồng Nai trước khi nhóm khai khẩn Trần Thượng Xuyên đến (năm 1679) hay Thống xuất Nguyễn Hữu Cảnh kinh lược phía Nam (năm 1698).

Tương truyền rằng, ngay từ đầu thế kỷ XVII, nhà sư Bửu Phong đã đến vùng núi non cẩm tú (vùng Bửu Long, thành phố Biên Hòa ngày nay) dựng một am tranh đặt tên là Bửu Phong. Sau này, nhà sư Thành trí Pháp Thông được xem là người có công lớn trong việc xây dựng chùa Bửu Phong. Và là một trong những người đầu tiên đưa dòng Lâm Tế của tổ Nguyên Thiều vào hoằng hóa ở Đàng Trong. Vì thế, Bửu Phong Tự là một trong những trung tâm đầu tiên tiếp nhận và truyền bá Phật giáo từ Đàng Ngoài vào, cũng từ đây đạo Phật được truyền đi khắp các tỉnh Nam bộ.

Bửu Phong Tự hay còn gọi là Chùa Bửu Phong, chùa Bảo Phong,… Theo các nhà nghiên cứu, chùa Bửu Phong có lẽ là được xây dựng vào năm Bính Thìn niên 1676, sau chùa Long Thiền (1664) và chùa Đại Giác (1665).

Từ khi xây dựng đến nay, Bửu Phong Tự đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa. Theo tác giả Lương Văn Lựu trong “Biên Hòa sử lược toàn biên” (quyển II - “Biên Hùng oai dũng”), lần trùng tu thứ nhất là: “năm 1679 một nhóm dân binh Trung Quốc thuộc hạ của Tổng lãnh binh Trần Thượng Xuyên nhà Minh chống Thanh triều thất bại xin tỵ nạn xây cất lại bằng gạch ngói và thỉnh đại sư chùa Hoàng Long, hiệu Thành Chí đến trụ trì và tôn là tổ khai sơn”. Ngược dòng lịch sử chúng ta sẽ thấy, chùa Bửu Phong đã trùng tu thêm nhiều lần nữa:

Năm 1829, Tham tướng Nguyễn Văn Hiệp và Hương bảo Nguyễn Văn Tâm đã tổ chức xây cất mở rộng ngôi chùa.

Năm 1869, hoà thượng Pháp Truyền tự là Chơn Ý tu sửa lại nhà thờ tổ, giảng đường, trang trí lại nội thất, chạm khắc lại các bức hoành phi, liễn đối.

Năm 1944, hoà thượng Huệ Quang trụ trì lợp lại mái ngói chánh điện, mở rộng hậu đường, xây dựng liêu phòng ni phái tách biệt với nhà dưỡng tăng.

Năm 1963, Yết Ma Thiện Giáo trang trí lại giảng đường và xây đài Quan Thế Âm trước chùa.

Năm 1964, Đại lão hoà thượng Tăng thống Huệ Thành xây thêm đài Tam Thế Phật trên cụm tảng đá thiên nhiên xếp chồng lên nhau ở phía bên trái của ngôi chùa và điện Linh sơn thánh mẫu.

Vào các năm 1986, 1989 Ni sư Huệ Hương trụ trì cho làm mới hệ thống cửa ra vào phía Nam chùa, trang trí lại toàn bộ hệ thống hoành phi, liễn đối, bao lam, hương án, bệ thờ, xây cất tượng phật bà Quan âm, tượng Di lặc, xây dựng mới Tịnh thất thờ Xá lợi Phật,…

Năm 2009, trước tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, sự xâm hại của mối mọt và rêu mốc lên hệ thống các cấu kiện gỗ, Ban quản lý Di tích và Danh thắng tỉnh Đồng Nai thực hiện tu bổ tôn tạo các hạng mục nhà giảng, điện phật nhập niết bàn,…

Lần cuối cùng là vào năm 2013, do nhà tăng và giảng đường bị xuống cấp nghiêm trọng, đặc biệt là hệ thống mái nhà chịu lực kém, ngói bị trôi dạt, nứt vỡ nên hiện tượng thấm, dột vào mùa mưa ảnh hưởng đến các hiện vật gốc của di tích. Ban quản lý Di tích và Danh thắng tỉnh Đồng Nai đã thực hiện tu bổ, tôn tạo hạng mục nhà tăng và nhà giảng

Qua những đợt trùng tu, kiến trúc chính của chùa Bửu Phong không những được gia cố, bảo tồn và nhiều hạng mục kiến trúc được xây dựng, mở rộng. Từ kiến trúc kiểu chữ Tam gồm chánh điện, giảng đường và nhà thờ tổ, sau nhiều lần trùng tu, chùa chuyển thành kiểu kiến trúc chữ Đinh do thêm nhà dưỡng tăng, nhà khách, nhà bếp, nhà cốt, miếu bà chúa xứ, hệ thống thờ trong khuôn viên, đường nội bộ,… và các bảo tháp bên hông chùa.

Phía bên hông và sau chùa có rất nhiều Bảo tháp. Bảo tháp đa phần là theo lối kiến trúc lục giác hoặc vòng tròn. Được xây dựng rất kiên cố và thẩm mỹ. Trên các cạnh của Bảo tháp thường được trang trí bằng các hoa văn từ đơn giản đến cầu kỳ. Trên đỉnh của Bảo tháp là hình bông sen hay là các Bảo tháp nhỏ xếp trồng và hình quả bầu hồ lô ở trên cùng. Ở mỗi góc tường bao quanh bảo tháp là hình nụ sen được xây cất rất công phu. Vật liệu xây cất chủ yếu là hợp chất, đá ong, số ít là gạch thẻ tô vôi. Bảo tháp mang một ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt, là chốn an nghỉ vĩnh hằng cho các tổ sư sau khi đã từ trần. Vì vậy, con người vô cùng tôn kính và dùng hết tài năng để xây dựng nên những tòa Bảo tháp tuyệt đẹp.

Nghệ thuật trang trí chùa Bửu Phong tập trung nhiều ở mặt chính diện như một đặc điểm riêng biệt, nổi bật mà các ngôi chùa khác ở Đồng Nai không có. Với đề tài phong phú, bằng nghệ thuật ghép sành sứ độc đáo thường thấy ở công trình kiến trúc cổ ở Huế đã làm cho kiếm trúc chùa mang một phong thái khác lạ. Bằng bàn tay tài hoa của các nghệ nhân xưa, đề tài trong kiến trúc trang trí của chùa Bửu Phong luôn thể hiện khát vọng mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nuôi trồng và đánh bắt thuận lợi, cầu cho quốc thái, dân an, cuộc sống thịnh vượng, giàu sang, phú quý, tài lộc nhưng thanh tao, bình dị,…

Phía trước cửa chùa Bửu Phong, dưới chân núi là cánh đồng xanh mượt. Phía sau chùa có sông Đồng Nai uốn khúc. Bên trái có đá Thanh Long (còn gọi là Hàm Rồng), bên phải có hang Bạch Hổ và đài Tam thế Phật. Xung quanh chùa có nhiều cây cối mọc um tùm, rậm rạp. Nhiều tảng đá to nhỏ tạo hình kỳ dị. Tảng nhỏ có hình như voi, thấp như rùa, cá và nhiều pho tượng lộ thiên khá lớn. Cảnh sắc thiên nhiên nơi đây đã tạo cho chùa một không gian cách biệt, thoáng đãng, thanh tịnh.

Đặc biệt, giếng nước phía sau chùa do vua Gia Long cho đào để lấy nước sử dụng trong thời gian trốn chạy do quân Tây Sơn đến nay vẫn còn. Ngoài ra, Chùa còn giữ lại nhiều bình hoa, chén, đĩa, bát nhang cổ từ đời Thanh và một số tượng Phật nhỏ bằng đồng.

Không chỉ như vậy, hệ thống tượng thờ trong chùa Bửu Phong vô cùng phong phú và đa dạng: Bộ tượng Tam thế phật được tạc trong tư thế ngồi niết bàn, đặt ở vị trí cao nghiêm nhất, luôn được các phật tử tôn kính ; Bộ tượng Di đà Tam Tôn gồm: tượng Đức Phật A Di Đà ngồi chính giữa, tượng trưng cho sự sáng suốt – tức là Trí ; Quan Thế Âm Bồ Tát, tượng trưng cho tình thương yêu muôn cứu khổ chúng sinh – tức là Bi ; Đại Thế Chí Bồ Tát, tượng trưng cho sức mạnh của ý chí – tức là Dũng. Thờ Di Đà Tam Tôn còn có nghĩa là giúp con người phát triển ba đức tính đại trí, đại bi, đại dũng của đức Phật.

Ngoài những giá trị văn hóa vật thể, trong chùa Bửu Phong còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa tinh thần. Cứ mỗi độ rằm, ba mươi, mùng một, lễ tết, lễ Vu lan báo hiếu, lễ Phật Đản,… chùa tổ chức nghi thức cúng lễ, luôn mở rộng của đón tăng ni, phật tử, du khách đến với chùa gửi gắm tâm tư, tình cảm vào Phật pháp. Ngoài những nghi thức cúng lễ trên, các cao tăng trong chùa còn cúng cầu siêu cho những người đã mất, cúng giải hạn đầu năm, cúng cầu an,…

Ngày nay, chùa Bửu Phong không chỉ truyền bá Phật pháp mà còn góp phần lưu giữ nét đặc sắc về kiến trúc đình chùa trong văn hóa dân tộc; đồng thời là địa chỉ tham quan, du ngoạn, sinh hoạt văn hóa tinh thần cho người dân trong tỉnh. Đặc biệt, trong những năm qua, phát huy chánh pháp giáo lý từ bi, bác ái của đạo Phật, các tăng ni, phật tử trong chùa đã tích cực tham gia nhiều phong trào từ thiện – xã hội như: cứu trợ nạn nhân bị thiên tai lũ lụt trong và ngoài tỉnh, tặng quà, học bổng cho học sinh nghèo trong những ngày lễ, tết ; khám, chữa bệnh, phát thuốc miễn phí cho người nghèo ; thăm hỏi, tặng quà bệnh nhân nghèo ; nuôi nhiều trẻ em lang thang và người già neo đơn không nơi nương thân ; tổ chức đãi cơm chay miễn phí vào những ngày lễ lớn như Rằm tháng riêng, Rằm tháng bảy, Rằm tháng mười,…

Bằng những việc làm cụ thể ấy, chùa Bửu Phong đã không ngừng quảng kết thiện duyên với mọi người dân vùng đất Bửu Long nói riêng và Biên Hòa – Đồng Nai nói chung. Người dân được quan tâm, giúp đỡ sẽ luôn tin vào tính từ bi trong Phật pháp. Đồng thời, góp phần giáo dục thế thế trẻ trong tương lai học tập, tích cực làm nhiều việc thiện, góp phần lớn vào việc phát triển văn hóa truyền thống của tỉnh Đồng Nai.

Với nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa vật thể, phi vật thể, cùng với nhiều hoạt động tác động tích cực của chùa với cộng đồng xã hội ấy. Tháng 4 năm 1991 Chùa Bửu Phong vinh dự được Bộ Văn hoá - Thông tin xếp hạng là Di tích Lịch sử - Văn hoá cấp Quốc gia. Hy vọng, mỗi người con của vùng đất Đồng Nai sẽ có nhiều dịp để thưởng ngoạn không gian văn hóa, nghệ thuật trong chùa Bửu Phong hơn nữa.

Material and spiritual aspects always coexist in our lives. Spiritual culture is expressed through various forms, including poetry, art, music and religion. For the people of Buu Long, spiritual life is deeply connected to pagodas and temples, with Buu Phong Pagoda being a trusted destination for locals and the wider community in Bien Hoa and Dong Nai.

Buu Phong Pagoda is one of the three ancient pagodas in Dong Nai province with a long history dating back to the mid-17th century, serving as evidence of Vietnamese presence in the area before the Nguyen Lords took interest in the region. This implies that Vietnamese people had settled in Dong Nai before Tran Thuong Xuyen's group arrived in 1679 or Nguyen Huu Canh's expedition to the south in 1698.

Legend has it that at the beginning of the 17th century, monk Buu Phong arrived in the majestic mountainous region of Buu Long, now part of Bien Hoa city, and built a small hut named Buu Phong. Later, monk Thanh Tri Phap Thong was credited with playing a significant role in constructing Buu Phong Pagoda and was one of the first to introduce the Lam Te Zen school of Nguyen Thieu to the region. As a result, Buu Phong Pagoda became one of the first centers to receive and propagate Buddhism from the north, spreading it throughout the southern provinces

Buu Phong Pagoda, also known as Bao Phong Pagoda, is believed to have been built in 1676, following the construction of Long Thien Pagoda (1664) and Dai Giac Pagoda (1665). According to researchers, the pagoda has undergone numerous renovations and repairs since its construction.

The first renovation, as recorded by author Luong Van Luu in "Bien Hoa Su Luc Toan Bien," took place in 1679. A group of Chinese soldiers under General Tran Thuong Xuyen, who fled to Vietnam after the fall of the Ming dynasty, rebuilt the pagoda using bricks and tiles. They invited Master Thanh Chi, a renowned monk from Hoang Long Pagoda, to become the abbot and founder of Buu Phong Pagoda.

Throughout its history, Buu Phong Pagoda has undergone several renovations

In 1829, Tham tuong Nguyen Van Hiep and Huong bao Nguyen Van Tam expanded and renovated the pagoda. In 1869, Monk Phap Truyen (also known as Chon Y) restored the ancestral hall, lecture hall, and interior decorations, including intricate carvings on the wooden panels and couplets.

Over the years, the pagoda underwent further renovations:

- In 1944, Monk Hue Quang repaired the main roof, expanded the rear hall, and built a separate nunnery.

- In 1963, Yet Ma Thien Giao decorated the lecture hall and built a Quan The Am statue in front of the pagoda.

- In 1964, Grand Master Hue Thanh built a Tam The Phat platform on a natural rock formation and a Linh Son Thanh Mau altar.

In the late 20th century and early 21st century, additional renovations were made:

- In 1986 and 1989, Nun Hue Huong renovated the southern entrance, redecorated the interior, and built new statues and altars.

- In 2009, the Dong Nai Provincial Department of Culture, Sports and Tourism restored the pagoda's wooden structures, which had deteriorated due to termite damage and mold.

The most recent renovation took place in 2013, when the monastic quarters and lecture hall were in a state of disrepair, particularly the roofing system, which was weak and prone to leaks during the rainy season, affecting the original artifacts. The Dong Nai Provincial Department of Culture, Sports and Tourism oversaw the restoration of these structures.

Through these renovations, the main architecture of Buu Phong Pagoda has been reinforced and preserved, with many new additions and expansions. The pagoda's layout has evolved from a traditional "Tam" shape (consisting of the main hall, lecture hall, and ancestral hall) to a "Dinh" shape, with additional structures such as monastic quarters, guest rooms, kitchens, and altars. The pagoda's grounds now feature a more comprehensive layout, including shrines, internal pathways, and stupas.

Alongside and behind the pagoda, there are many stupas designed in hexagonal or circular shapes, with sturdy and aesthetic architecture. The edges of the stupas are often decorated with intricate carvings, while the tops feature lotus motifs or smaller stupas stacked on top of each other, with a gourd-shaped finial. Each corner of the stupa's surrounding wall features a lotus bud, crafted with great skill.

The stupas are primarily constructed from materials such as laterite, bricks, and plaster, holding significant cultural and spiritual importance in Vietnamese culture. They serve as the eternal resting place for revered monks and masters, and are therefore built with great reverence and craftsmanship.

The decorative art of Buu Phong Pagoda is concentrated on the front facade, featuring rich motifs and unique ceramic mosaic art, reminiscent of ancient architectural styles found in Hue. Through the skilled hands of ancient artisans, the pagoda's decorative themes reflect aspirations for prosperity, wealth, and tranquility

In front of Buu Phong Pagoda, at the foot of the mountain, lies a lush green field. Behind the pagoda, the Dong Nai River flows gently. To the left stands the Thanh Long rock (also known as Ham Rong), while to the right lies the Bach Ho cave and the Tam The Phat platform. The pagoda is surrounded by dense foliage and peculiarly shaped rocks, some resembling elephants, tortoises, or fish, as well as large outdoor Buddha statues. The natural scenery creates a serene and secluded atmosphere around the pagoda.

Notably, a well behind the pagoda, built during King Gia Long's reign, still exists today. The pagoda also houses ancient artifacts, including vases, bowls, plates, and incense burners from the Qing dynasty, as well as small bronze Buddha statues

The pagoda's collection of statues is diverse and rich, featuring a Tam The Phat set in a seated meditation posture, revered by devotees. The Di Da Tam Ton set includes: the Buddha Amitabha, symbolizing wisdom; Quan The Am Bodhisattva, representing compassion; and Dai The Chi Bodhisattva, embodying strength of will. Worshiping these statues helps cultivate the three virtues of wisdom, compassion, and courage.

Beyond its tangible cultural values, Buu Phong Pagoda also embodies rich spiritual cultural significance. On the 15th and 30th days of the lunar month, as well as during festivals like Vu Lan (Filial Piety Day) and Buddha's Birthday, the pagoda hosts elaborate ceremonies, welcoming monks, nuns, devotees, and visitors to seek solace and spiritual guidance.

Today, Buu Phong Pagoda not only spreads Buddhist teachings but also preserves the unique architectural style of traditional pagodas in Vietnamese culture. It has become a popular destination for tourists and locals seeking spiritual enrichment. Notably, in recent years, the pagoda's monks, nuns, and devotees have actively participated in various charitable and social activities, embodying the Buddhist principles of compassion and kindness.

These initiatives include:

- Providing aid to victims of natural disasters within and outside the province

- Offering gifts and scholarships to underprivileged students during holidays and festivals

- Organizing free medical check-ups and medication for the poor

- Visiting and gifting to patients in need

- Supporting homeless children and elderly individuals

- Hosting free vegetarian meals during major Buddhist holidays

By engaging in these activities, Buu Phong Pagoda has become a symbol of kindness and compassion in the community.

Through these concrete actions, Buu Phong Pagoda has continuously fostered positive connections with the people of Buu Long and the broader community in Bien Hoa and Dong Nai. By providing care and support, the pagoda has helped people develop faith in the compassionate principles of Buddhism. Additionally, these efforts contribute to educating future generations to engage in virtuous activities, ultimately promoting the development of traditional culture in Dong Nai province.

With its rich historical and cultural significance, as well as its positive impact on the community, Buu Phong Pagoda was honored as a National Historical and Cultural Heritage site by the Ministry of Culture and Information in April 1991. It is hoped that locals and visitors alike will have opportunities to appreciate the pagoda's cultural and artistic beauty, and that it will continue to inspire and enrich the community.

Đào Thanh tổng hợp