P.01-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC

Quoc Viet Nguyen - NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC

CUỘC TỰ THIÊU RÚNG ĐỘNG THẾ GIỚI

Đêm ngày 10-6-1963, tâm sự lời cuối với ngài Quảng Đức và dặn dò sư tăng bảo vệ ngài ở chùa Ấn Quang, hòa thượng Đức Nghiệp khẩn cấp chuẩn bị cuộc tự thiêu sáng mai.

Bức tâm thư cuối cùng

Là trưởng ban đối ngoại kiêm tổ chức của ủy ban Liên phái bảo vệ Phật giáo VN, ngay đêm đó, hòa thượng Đức Nghiệp đi khảo sát các tuyến đường rước linh từ chùa Phật Bửu tự. Kế hoạch tự thiêu của hòa thượng Quảng Đức sẽ lồng vào cuộc rước linh này để đánh lừa cảnh sát và tập hợp được nhiều tăng ni, quần chúng.

Cuối cùng, ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt, Sài Gòn (Nguyễn Đình Chiểu - Cách Mạng Tháng Tám hiện nay) được chọn làm vị trí tự thiêu. Ngã tư này không chỉ đông người mà còn ngay trước tòa đại sứ Campuchia, nước đã tỏ rõ thái độ ủng hộ Phật giáo VN.

Về chùa Ấn Quang, hòa thượng Đức Nghiệp sắp đặt chi tiết cho cuộc tự thiêu. Xe rước ngài Quảng Đức đã có chiếc Austin của phật tử Trần Quang Thuận gửi ở chùa Ấn Quang. Hòa thượng Đức Nghiệp gọi người lái xe đi mua thêm một can xăng để sẵn và phân công sáng mai đại đức Trí Minh sẽ ngồi bên cạnh người lái xe, đến ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt giả vờ hư máy phải dừng lại để đánh lừa cảnh sát. Còn đại đức Chân Ngữ ngồi bên cạnh Bồ tát Thích Quảng Đức ở băng ghế sau để bảo vệ ngài.

Khi xe gần đến vị trí tự thiêu, đại đức Chân Ngữ sẽ giúp rưới xăng lên người ngài Quảng Đức ngay trong xe để cảnh sát không nhìn thấy. Một chiếc bật lửa cũng được trao sẵn cho ngài Quảng Đức giữ để tự tay ngài châm ngọn lửa tự thiêu.

Hình ngài Quảng Đức tự thiêu do ông Thông chụp được

Trước đó, hòa thượng Quảng Đức đã soạn sẵn tâm thư với lời lẽ đầy từ bi cùng những suy nghiệm về trách nhiệm trước vận mệnh đất nước: “Tôi pháp danh Thích Quảng Đức, hòa thượng trụ trì chùa Quán Thế Âm Phú Nhuận (Gia Định). Nhận thấy nước nhà đương lúc ngả nghiêng, tôi là một tu sĩ mệnh danh trưởng tử của Như Lai không lẽ cứ ngồi điềm nhiên tọa thị để cho Phật pháp tiêu vong, nên tôi vui lòng phát nguyện thiêu thân giả tạm này cúng dường chư Phật để hồi hướng công đức bảo tồn Phật giáo...”.

Tờ mờ sáng 11-6-1963, đoàn rước linh xuất phát từ Phật Bửu tự. Xe chở ngài Quảng Đức đi chầm chậm giữa hai dòng tăng ni. Hòa thượng Đức Nghiệp đi bộ gần xe, dặn dò thầy Hồng Huệ đang bước bên mình: “Nếu cảnh sát có bắt tôi thì xin thầy hãy thay tôi đảm trách nhiệm vụ thiêng liêng này”.

Ngọn lửa bi hùng

Khi chiếc Austin vừa trờ tới ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt, tài xế dừng lại và ra mở nắp máy xe để đánh lừa cảnh sát. Phía sau, ngài Quảng Đức khoan thai bước xuống xe, chắp tay xá bốn phương, rồi tĩnh tại ngồi kiết già trên đường, mặt quay về hướng tây, miệng lâm râm niệm Phật. Ngài lấy bật lửa trong người ra để châm lửa, nhưng có lẽ đá lửa bị ngộp xăng lúc rưới vào người nên không cháy. Hòa thượng Đức Nghiệp phải đưa cho ngài một bao diêm.

Lúc đó, một nhà sư đứng gần cũng giúp ngài Quảng Đức rưới xăng còn thừa trong chiếc can nhựa mang xuống từ trên xe lên người ngài.

Mọi việc diễn ra nhanh chóng để cảnh sát đặc biệt chống biểu tình không kịp phản ứng. Khi bàn tay ngài Thích Quảng Đức vừa thả que diêm xuống, ngọn lửa bùng lên rừng rực như bó đuốc khổng lồ bao quanh. Nhưng ngài vẫn tĩnh tại ngồi kiết già, tay chắp trước ngực, gương mặt không lộ chút nét đau đớn. Tăng ni, phật tử bao quanh ngài. Người lâm râm tụng kinh, người quỳ lạy vị hòa thượng đang vị pháp thiêu thân...

Sự thật từ chính nhân chứng cảnh sát Sài Gòn

Kể lại cuộc tự thiêu này, một nhân chứng rất đặc biệt ở phía bên kia là đại tá Nguyễn Văn Thông, quận trưởng Gò Vấp, sau năm 1975 bị đi cải tạo nhiều năm rồi về dạy nhiếp ảnh ở Sài Gòn, đã trực tiếp gặp tôi ở cư xá Đô Thành năm 2010 và kể lại câu chuyện mà chính ông là chứng nhân như sau: Năm 1963, ông Thông là đại úy mật vụ Sài Gòn được chính đại tá đô trưởng cảnh sát Nguyễn Văn Y giao đặc trách theo dõi hoạt động Phật giáo, đặc biệt là chùa Xá Lợi và Ấn Quang.

Chiều ngày 10 - 6-1963, ông Thông nhận tin tình báo cho biết sẽ có biểu tình lớn từ chùa Ấn Quang rồi đến công trường Lam Sơn và sẽ có nhà sư mổ bụng. Qua hôm sau, tức sáng ngày 11-6-1963, ông mới biết đó là tin giả để đánh lạc hướng cảnh sát.

Ông Thông kể thêm sáng sớm ngày 11 đó, nhóm cảnh sát mật của mình gồm bốn người mặc thường phục đi trên một chiếc ôtô. Ông Thông phụ trách hình ảnh, một người viết báo cáo, người khác trực điện đài. Họ chuẩn bị bám theo các tăng ni đến công trường Lam Sơn (Nhà hát lớn TP ngày nay) và không biết gì về cuộc tự thiêu sắp diễn ra.

Lúc đó, ông Thông còn là cộng tác viên của hãng Ảnh xã nên ngoài chiếc máy ảnh cảnh sát trang bị, ông luôn mang thêm chiếc máy ảnh riêng.

Khi chiếc xe Austin chở ngài Quảng Đức từ chùa Ấn Quang dừng lại ở ngã tư Lê Văn Duyệt - Phan Đình Phùng, tài xế bước xuống giả vờ sửa xe và nhóm cảnh sát chìm vẫn tưởng thật. Thậm chí khi ngài Quảng Đức bước xuống xe, ngồi kiết già trên đường, ông Thông vẫn không nghĩ ngài tự thiêu. Chỉ đến lúc ngài được rưới thêm xăng và tự tay châm lửa bốc cháy như ngọn đuốc ông Thông mới sững sờ.

ông Nguyễn Văn Thông

Theo phản xạ, ông đưa máy ảnh lên chụp, nhưng tấm đầu tiên bị nhòe vì ông xúc động run tay. Đến tấm thứ hai, ông lấy được nét. Đó cũng là tấm phim cuối cùng của chiếc máy ảnh riêng của ông. Ông liền sử dụng chiếc máy ảnh thứ hai được cảnh sát trang bị để chụp tiếp đến cảnh lửa tắt, ngài ngã xuống ở tư thế ngửa mặt lên trời, tay và chân dù đã bị thiêu rút nhưng vẫn hơi co lại giống tư thế người Phật tử ngồi chắp tay, kiết già.

Theo ông Thông, có ít nhất ba người chụp được hình tự thiêu xúc động này là nhà báo Malcome Browne của Hãng thông tấn AP, một nhà sư và ông. Ngoài ra, còn có một người cầm máy quay phim từ tầng trên sứ quán Campuchia. Tuy nhiên, sau đó chỉ có hình của Malcome Browne lan truyền ra thế giới. Còn ông Thông phải nộp ảnh cho nha cảnh sát và lặng lẽ giấu đi mấy tấm khác vì lúc đó ông vẫn còn là nhân viên chính quyền Tổng thống Ngô Đình Diệm.

Năm 2010, trả lời phỏng vấn của tôi, ông Thông đã 86 tuổi, vẫn rất minh mẫn hồi tưởng chi tiết cuộc tự thiêu của ngài Quảng Đức: “Lửa bao trùm thân ngài nóng đến mức chiếc can nhựa để gần đó phải chảy ra, nhưng ngài vẫn tĩnh tại ngồi thiền, thản nhiên đón nhận cái chết. Đặc biệt, khi lửa gần tàn, thân đã cháy đen nhưng ngài vẫn gật đầu về hướng tây mấy lần như lạy Phật rồi mới bật ngửa ra chứ không ngã sấp xuống".

Khi tôi hỏi về đoạn phim mà sau này có cảnh các cảnh sát xô đẩy và tăng ni, Phật tử nắm tay kết vòng, ông Thông cho rằng có lẽ đó là đoạn lồng ghép thêm, vì lúc đó ngoài nhóm ông là bốn cảnh sát chìm theo dõi, không có nhiều cảnh sát như vậy. Các nhân viên công lực của chính quyền đang dồn lên công trường Lam Sơn theo tin đồn “nghi binh", trong khi vụ tự thiêu của ngài Quảng Đức cũng diễn ra rất nhanh …

Cũng cần lưu ý rằng ông Nguyễn Văn Thông sinh năm 1925 là dân Công Giáo toàn tòng di cư vào Nam năm 1954, không dính dáng gì đến Phật giáo. Ông là đệ tử chân truyền đời đầu của võ sư Nguyễn Lộc, vị sáng lập môn phái Vovinam. Hình ông chụp ngài Quảng Đức tự thiêu bị áp lực chính quyền “xếp lại” cho đến khi anh em Tổng thống Ngô Đình Diệm bị lật đổ, mới được đưa ra triển lãm ở công viên Tao Đàn.

Trước lúc kết thúc buổi phỏng vấn năm 2010, ông Thông đã cho tôi trực tiếp chụp lại loạt hình ông chụp ngài Quảng Đức và nói rằng: “Tôi là cảnh sát Sài Gòn, tôi cũng từng bị đi cải tạo, và tôi có niềm tin Thiên Chúa nên không có lý do gì để thêm thắt cuộc tự thiêu rúng động thế giới này. Tôi chỉ kể những gì mắt thấy tai nghe và hình ảnh chụp được về ngài Quảng Đức”.

----------------------------------------

Có những nghi ngại và lời đồn về trái tim ngài Quảng Đức vẫn còn sau cuộc hỏa thiêu lần thứ hai ở An dưỡng địa Phú Lâm. Sự thật từ chính những gì đại úy cảnh sát Sài Gòn chứng kiến.

Kỳ tới: Sự thật về trái tim xá lợi

----------------------------------------

Hình ngài Quảng Đức tự thiêu do ông Thông chụp được.