Tháp rùa Hồ Gươm, Hà Nội

Tháp rùa giữa Hồ Hoàn Kiếm là hình ảnh quá quen thuộc với người Việt Nam nhưng chắc không nhiều người biết rằng nguyên tòa tháp này được xây lên với chức năng như một ngôi mộ.

Tháp rùa giữa Hồ Hoàn Kiếm là hình ảnh quá quen thuộc với người Việt Nam nhưng chắc không nhiều người biết rằng nguyên tòa tháp này được xây lên với chức năng như một ngôi mộ.

Tháp Rùa là tên gọi nôm na của người dân để gọi ngọn tháp 3 tầng nằm trên gò Rùa giữa hồ Hoàn Kiếm.

-Từ thời vua Lê Thánh Tông, trên gò Rùa đã có điếu đài làm nơi cho nhà Vua ra câu cá, ngâm vịnh thơ ca. -Sang thời Lê Trung Hưng, chúa Trịnh lại dựng đình tả vọng trên đó. -Song trước khi Lê Chiêu Thống chạy sang Trung Quốc cầu cứu nhà Thanh đã cho phá bỏ tất cả những gì họ Trịnh dựng lên. Đình tả vọng vì thế cũng bị phá bỏ không thương tiếc. Rồi mấy chục năm binh hỏa, gò rùa chỉ nằm trơ giữa hồ Hoàn Kiếm.

Sau khi quân Pháp chiếm thành Hà Nội, dân vùng quanh hồ Hoàn Kiếm xiêu tán cả. Bấy giờ, bá hộ Kim (Nguyễn Ngọc Kim) là người làm trung gian liên lạc giữa dân bản xứ với chính quyền thực dân. Y thấy gò Rùa nằm giữa hồ là một huyệt đất đẹp, nghĩ rằng đó là huyệt có thể phát bá vương nên bá hộ Kim âm mưu đặt mộ cha mẹ mình vào đó.

Năm 1886, bá hộ Kim xin phép chính quyền thực dân và xây lên gò Rùa một tòa tháp 3 tầng. Ban đầu tòa tháp này mang tên là tháp bá hộ Kim. Kiến trúc của nó là sự kết hợp hai nền kiến trúc đông tây. Hai tầng dưới trổ các cửa theo kiểu cửa vòm của nhà thờ phương tây. Còn tầng trên cùng lại làm mái kiểu truyền thống với đầu đao và lưỡng long trầu nhật.

Đánh giá về tháp Rùa :

-Từ điển Địa danh lịch sử Việt Nam (NXB Văn hóa thông tin, 1998) viết: tháp Rùa không có giá trị về mặt kiến trúc. -Còn từ điển mở Wikipedia thì cho rằng đó là một sự kết hợp thất bại hai nền kiến trúc đông tây.

Tháp rùa xây xong, bá hộ Kim tổ chức khánh thành linh đình và đem cốt cha mình ra đặt vào đó. Chuyện đặt hài cốt cha mẹ bá hộ Kim cũng có nhiều câu chuyện ly kỳ.

Nhà văn Băng Sơn kể ra một câu chuyện trong một bài ký về hồ Gươm rằng: “ Hôm táng, đêm tối nhá nhem, đám thợ sau khi hoàn thành công việc lẻn trở lại vứt cốt ông lão xuống hồ”.

Còn cố giáo sư Sử học Trần Quốc Vượng thì kể rằng: “Bá Kim chờ đến đêm mới lẻn đem cốt bố ông ta ra tháp đặt. Có người rình ông ta vừa quay vào thì lập tức ra đào vứt đâu không ai biết” (theo bài báo "Có nên đập bỏ tháp rùa" - đăng trên Tiền Phong cuối 2002).

Việc bá hộ Kim vì chơi với chính quyền thực dân mới dám ngang nhiên xây tháp đặt cốt cha mẹ giữa trung tâm đất Hà thành ngàn năm văn hiến đã có một kết cục theo đúng logic của văn hóa Việt. Đó là những thứ chỉ vì mục đích cá nhân thì không trường tồn được. Câu chuyện đó đã diễn ra từ hơn trăm năm trước. Còn giờ đây, tháp bá hộ Kim ngày nào đã được mang tên Tháp Rùa và trở thành một điểm chiêm ngưỡng du lịch giữa lòng thủ đô.

Dưới con mắt nghệ thuật thì tháp Rùa không đẹp chút nào vì nó là một sự kết hợp vụng về. Nhưng những câu chuyện về kết cục của việc đặt cốt cha bá hộ Kim thì như một thang thuốc để người Hà thành đắp lành vết thương.

Vì bá hộ Kim được chính quyền thực dân bảo hộ nên người ta không thể đập phéng cái tháp đi được. Song từ những anh thợ nề trong câu chuyện của nhà văn Băng Sơn hay một người dân thường nào đó trong vùng đã bí mật vứt tro cốt bố bá hộ Kim đi, đều thể hiện rằng mọi người dân Việt đều hiên ngang bất khuất. Không có chuyện một kẻ đi cúi đầu làm tay sai cho quân xâm lược lại có thể mơ đến ngôi vương đế của nước Việt Nam với truyền thống 4000 năm quật khởi.

(Theo Tầm nhìn)

Tháp rùa Hồ Gươm nguyên là một ngôi mộVietnamnet.vn

....

Bên trong 'căn biệt thự' cổ 350m2 bốn mặt giáp hồ 'độc-lạ' bậc nhất Hà Nội

Đây là một trong những công trình biểu tượng của Hà Nội, "trái tim" của hồ Gươm và gắn với những câu chuyện thú vị mà ít người biết đến.

Là một ngọn tháp nhỏ nằm giữa hồ Hoàn Kiếm, tháp Rùa không chỉ là một biểu tượng mà còn là một chứng nhân lịch sử, huyền thoại về di sản văn hóa và lịch sử của Thủ đô. Thế nên với người Hà Nội thì hình ảnh tháp Rùa có lẽ đã trở thành một phần ký ức quen thuộc, gắn liền từ khi thơ bé đến lúc về già. Với những du khách chỉ ghé thăm Thủ đô thì tháp Rùa, hồ Gươm là những địa điểm chắc chắn ai cũng muốn ghé thăm.

Được xây dựng năm 1884-1886, tháp có 4 tầng, nằm trên gò Rùa rộng khoảng 350m2 giữa hồ Hoàn Kiếm.

-Từ thời vua Lê Thánh Tông, trên gò Rùa đã có điếu đài làm nơi cho nhà vua ra câu cá, ngâm vịnh thơ ca.

-Sang thời Lê Trung Hưng, chúa Trịnh cho xây đình Tả Vọng trên gò nhưng sang thời Nguyễn thì không còn dấu tích

Sau này, khi quân Pháp chiếm đóng Hà Nội, nhiều người dân quanh hồ Gươm xiêu tán cả. Lúc này, Bá hộ Kim (tên thật là Nguyễn Ngọc Kim) nổi lên như một trung gian giữa người dân bản địa và chính quyền thực dân. Nhìn thấy vị trí đắc địa của gò Rùa giữa hồ, bá hộ Kim nảy sinh ý định biến nơi đây thành "huyệt đất phát vương" và âm mưu đặt mộ cha mẹ mình vào đó.

Năm 1886, Nguyễn Ngọc Kim đã xin phép chính quyền thực dân xây dựng một tòa tháp trên gò Rùa với tên gọi ban đầu là tháp Bá hộ Kim. Tương truyền, ông ta sắp xếp đưa hài cốt phụ mẫu ra đặt sẵn vào gò từ trước, nhưng hôm sau khởi công thì hai bộ xương đã bị bới tung lên, vứt xuống hồ rồi. Bá hộ Kim cũng không thể làm gì ngoài im lặng vờ như không có chuyện gì xảy ra. Đây cũng chỉ là câu chuyện truyền miệng, hoàn toàn không có ghi chép chứng thực.

Về mặt kiến trúc, tháp thể hiện sự kết hợp giữa hai nền văn hóa Đông - Tây. Hai tầng dưới được thiết kế với các ô cửa vòm theo phong cách nhà thờ phương Tây, trong khi tầng trên cùng lại mang đậm dấu ấn truyền thống với mái cong, đầu đao và hình ảnh lưỡng long chầu nhật. Tuy nhiên, tháp Rùa nhận được nhiều đánh giá trái chiều về mặt kiến trúc.

-Từ điển Địa danh lịch sử Việt Nam (NXB Văn hóa thông tin, năm 1998) cho rằng "tháp không có giá trị nghệ thuật",

-Trong khi từ điển mở Wikipedia nhận định "đây là một sự kết hợp thất bại giữa hai nền kiến trúc Đông - Tây".

Cũng trong thời kỳ Pháp thuộc đó, trên đỉnh tháp Rùa có một bức tượng Nữ Thần Tự Do phiên bản nhỏ hơn của nước Mỹ. Người dân Hà Nội vẫn châm biếm gọi nó là tượng bà đầm xòe. Sang thập niên 1950, tượng đã bị phá bỏ và nay không còn dấu tích gì.

Ngoài hai tên gọi trên, công trình này còn có tên gọi là Quy Sơn Tháp (tháp Núi Rùa). Được biết, bên trong tháp, sát tường phía Tây có một ban thờ nhưng không ai biết thờ ai và có từ bao giờ. Bức tường phía Đông của tầng ba lại có dòng chữ Quy Sơn Tháp. Tương truyền đây là nơi cụ rùa hồ Gươm thường lên nghỉ ngơi, phơi nắng. Cái tên Quy Sơn Tháp này chắc hẳn nhiều người còn chưa từng nghe qua, nhưng được nhiều chuyên gia công nhận là tên gọi của tháp Rùa.

140 năm đã trôi qua, tháp Rùa vẫn sừng sững giữa lòng hồ Gươm bất chấp những thay đổi của cuộc sống và thời đại. Trên đỉnh tháp Rùa, cờ Tổ quốc tung bay lồng lộng giữa lòng Hà Nội , tạo cho ai khi đi qua đều có cảm giác tự hào về Thủ đô yêu dấu

Dần dần, tháp Rùa cũng đi vào thơ ca, nhạc họa. Thật khó quên hình ảnh tháp trong tranh "Phố" của cố danh hoạ Bùi Xuân Phái, với tà áo dài bên hồ Gươm, xa xa nghiêng bóng tháp Rùa trong nắng sớm. Hay bản tráng ca "Người Hà Nội" của Nguyễn Đình Thi, hoặc "Nhớ Về Hà Nội" của Hoàng Hiệp, cũng như "Gửi người em gái miền Nam" của Đoàn Chuẩn-Từ Linh… Tất cả đều gắn bó với hình ảnh tháp Rùa với những câu ca giàu cảm xúc, thân thương, ấm áp lạ thường.

Bên trong 'căn biệt thự' cổ 350m2 bốn mặt giáp hồ 'độc-lạ' bậc nhất Hà NộiNguoiquansat.vn