LocPT_Wiki
.Quê hương & đất nước. Tạp pín lù2.Tôn Giáo3.Công Nghệ Thông TIn 4.Nghiên cứu quốc tế5.Về chúng tôi
  • HomePage
    • 1.Nhà nghiên cứu độc lập về văn hóa,lịch sử
      • Cộng Đồng Chăm Việt Nam
        • Viết Về Tôn Giáo Bà Ni
          • Phần 2: Viết Về Tôn Giáo Bà Ni
        • TÔN GIÁO BÀ NI có tín ngưỡng riêng, thờ đa thần, thờ tổ tiên, tin vào sự luân hồi, quy luật âm dương
        • ĐẠO BÀNI DƯỚI GÓC NHÌN KHOA HỌC HỆ THỐNG
      • Minh Nhân
        • Vén màn sự thật sau hành trình theo dấu Hoàng hậu Nam Phương và Vua Bảo Đại | Minh Nhân
        • Tiết lộ cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Vua Bảo Đại và Hoàng hậu Nam Phương | Minh Nhân
          • P01-Tiết lộ cuộc gặp gỡ định mệnh giữa Vua Bảo Đại và Hoàng hậu Nam Phương | Minh Nhân
          • P02-Đám cưới của Vua Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương được định vào ngày 20/3/1934.
          • P03-Bí ẩn về ngày sinh của Hoàng hậu Nam Phương
          • P04-Cuộc đời 5 người con của Hoàng hậu Nam Phương và cách dạy "sống khiêm tốn" | Minh Nhân
      • Nguyễn Thị Thanh Thúy
        • Nhiều giả thiết mới về cuộc đời Nam Phương hoàng hậu
        • Hoàng hậu Nam Phương & các con, sự nghiệp (tóm tắt)
        • Theo dấu Hoàng hậu Nam Phương và Gia đình Huyện Sĩ.
      • Trịnh Anh Khôi
        • Loạt bài Phượng Trong Tôi - Trịnh Anh Khôi
          • Bài 13: Trong Đầu Có Chữ!
          • Bài 14: Trả Lại Em Yêu
          • Bài 15: Nỗi Lòng Cư Xá (1)
        • Cô Ba Trà tức Trần Ngọc Trà, huê khôi số một ở Sài Gòn, khoảng 1920 -1935.
        • Loạt bài Theo Dòng Lịch Sử - Trịnh Anh Khôi
          • Loạt bài Theo Dòng Lịch Sử
          • Bài 3: Miếng Bánh Tầu
          • Bài 4: Nốt Lặng Trong Đời Vua Bảo Đại
          • Bài 6: Hoa Vivace Trên Trang Sách
          • Bài 7: Một Nữ Tiến Sĩ Bí Ần & Thầm Lặng
          • Bài 8: Hơn 53 Năm Vẫn Đau Đáu!
          • Bài 9: Con Đường Không Ngắn
          • Bài 10: Gần 104 Năm, Quận 3 Sài Gòn
          • Bài 11: Vụ Xử Bắn Tạ Vinh
          • Bài 12: Tượng Hai Bà Trưng & Trần Hưng Đạo
          • Bài 13: Quả Trứng Biết Nói Quá Nhiều!
          • Bài 14: Khách Trú
          • Bài 15: Từ Richaud Đến Phan Đình Phùng
          • Bài 16: Thăng Trầm Magasin Courtinat (1)
          • Bài 17: Bạn Biết Gì Về “Xẹc” Tây?
          • Bài 32: “Tuồng Tích” Xích-Lô
          • Bài 33: Radio Saigon & Cuộc Ra Đi Của Đài Pháp-Á
          • Bài 35: Sao Gọi Là Nhà Thờ Cha Tam?
      • Viết về nhà thờ Tân Triều, Vĩnh Cửu, Đồng Nai
        • Từ du đãng Cầu Muối trở thành bậc Hiển thánh : Trần văn Hạnh.
        • Phạm Hoài Nhân - Nhà thờ Tân Triều
        • Lm. Giuse Vũ Đức Hiệp
          • Nhà Thờ Tân Triều, Vĩnh Cửu, Đồng Nai
            • P.1 - Nhà Thờ Tân Triều (Quê hương của Thánh Tử đạo Phaolô Trần Văn Hạnh)
            • P.2- Nhà Thờ Tân Triều (Quê hương của Thánh Tử đạo Phaolô Trần Văn Hạnh)
      • Nguyễn Văn Phúc
        • Hành trình thứ nhất - hướng về Trung Kỳ | Nguyễn Văn Phúc
        • Hành trình thứ nhì - từ Gia Ray đến Võ Đắc | Nguyễn Văn Phúc
        • Du lịch ở tỉnh Biên Hòa xưa
      • Nguyễn Xuân Diện
        • CÁ KHO LÀNG SO | Bài và ảnh: Vương Toàn
        • TẢO MỘ THÁNG CHẠP - Tạp văn của Nguyễn Xuân Diện
        • TẾT ÔNG TÁO - TRUYỀN THUYẾT VÀ NGHI LỄ : Truyền thuyết về Táo Quân
        • CÂY NÊU NGÀY TẾT | Bài của Cao Huy Hóa
        • Nhà văn Trần Nhương lên tiếng: BUỒN LÒNG CHỮ VIỆT HỒN TẦU
        • CÙNG SUY NGHĨ ĐỂ BỎ DẦN HỦ TỤC VÀ HƯỚNG VỀ CỘI NGUỒN VĂN HOÁ VIỆT
        • CÁC BÀI CÚNG DỊP TẾT GIÁP THÌN (2024)
      • Tôn Thất Thọ
        • Đâu là sự thật lịch sử ? về : “Bí ẩn chưa biết về dấu tích mộ tập thể dựng tóc gáy ở Biên Hòa”
      • Winston Phan Đào Nguyên
        • Ai là thủ phạm đã đốt chết mấy trăm giáo dân Thiên Chúa Giáo ở Biên Hòa và Bà Rịa vào năm 1861-1862
      • Phan Tấn Lộc
        • Chùa Bửu Phong, gần núi Bửu Long, Biên Hòa
          • Tâm sự cùng với thầy Quảng Trang, chùa Bửu Phong
        • Du lịch 4 phương
          • Cảm ơn các bạn đã cho phép Lộc đẹp trai làm hướng dẫn viên du lịch (Local Guide) 29.12.24
          • Khám Phá Thành Cổ Biên Hòa - Di Sản Lịch Sử 200 Năm
          • Travel : Sài Gòn <---> Hà Nội <---> Nam Định. Cuối tháng 11 & đầu tháng 12/2024
        • Cúng đình hàng năm tại Biên Hòa
          • Đình Trương Công Định (còn gọi là Trương Định)
          • Đình Bình Trước & Nhà hội Bình Trước - từ công sở đến di tích
          • Đình Tân Lân (Tân Lân thành phố miếu)
        • Travel Biên Hòa - Tháng 12.2024
        • Thành Biên Hòa
        • Tân Mai - vùng đất Long Lân Quy Phụng
        • Các tên địa danh cũ của phần lãnh thổ. Nay thuộc tỉnh Đồng Nai
      • Cù Mai Công
        • CƯ DÂN VÙNG ÔNG TẠ
          • LIỆU CÓ “MÈO KHEN MÈO DÀI ĐUÔI” VÙNG ÔNG TẠ?
          • CƯ DÂN VÙNG ÔNG TẠ KHÔNG CHỈ LÀ BÀ CON BẮC 54
      • Nguyễn Thanh Lợi
        • VỀ SỰ KIỆN NGUYỄN ÁNH ĐẾN CÔN ĐẢO NĂM 1783
        • Nhà vuông ở Nam Bộ
      • Chuyện xưa xứ Quảng
        • Cố Việt Bình Hương Xử Sĩ Mạc Công Mộ”..” - NGÔI MỘ CỔ CỦA MỘT KẺ SĨ Ở ẨN
        • Nhà thờ Tiền hiền làng An Sơn (tổ 3, thôn Bắc An Sơn, xã Quế Thọ, huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam)
        • “Điêu khắc gia Phạm Văn Hạng - một người con của Đà Nẵng
        • khảo cứu vùng Bà Nà – Núi Chúa
        • mộ của ông Lê Đình Lý, người thì bảo đó là mộ của ông Ông Ích Khiêm ??!!
        • Chí sĩ Lê Bá Trinh (1875 - 1934)
        • Ông Ích Khiêm
        • ông Ông Ích Đường
      • Lê Nguyễn
        • NGƯỜI SÀI GÒN BIẾT SỬ DỤNG TEM THƯ TỪ BAO GIỜ?
        • TỔ CHỨC THÀNH PHỐ SÀI GÒN THỜI PHÁP THUỘC
          • KỲ I -TỔ CHỨC THÀNH PHỐ SÀI GÒN THỜI PHÁP THUỘC
          • KỲ II -TỔ CHỨC THÀNH PHỐ SÀI GÒN THỜI PHÁP THUỘC
        • KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.01-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.02-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.03-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.04-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.05-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.06-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.07-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • Page 1
          • P.09-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.10-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
          • P.11-KỂ LẠI CHUYỆN XƯA | MỘT VÀI HỒI ỨC VỀ KHU DINH ĐIỀN CÁI SẮN
        • JEAN KOFFLER, NGƯỜI Y SĨ PHƯƠNG TÂY ĐẦU TIÊN Ở PHỦ CHÚA NGUYỄN
        • VỀ CHUYỆN THÀNH LẬP THÀNH PHỐ SÀI GÒN
        • SÀI GÒN ƠI!
        • NHÀ NGUYỄN - NHÀ TÂY SƠN | TẬP 1: VÌ SAO NGUYỄN ÁNH TRẢ THÙ TÀN KHỐC NHÀ TÂY SƠN?
        • Jean Koffler, người y sĩ phương Tây đầu tiên ở phủ Chúa Nguyễn
        • Có một Phú Nhuận trong thời thơ ấu của tôi/Lê Nguyễn
          • 1.CÓ MỘT PHÚ NHUẬN TRONG THỜI THƠ ẤU CỦA TÔI (kỳ I)
        • VỀ CHUYỆN NGUYỄN ÁNH –GIA LONG “TRẢ THÙ TÀN BẠO” NHÀ TÂY SƠN
        • Côn Đảo
          • Chuyện Côn đảo ÔNG QUẢN LÝ HỢP TÁC XÃ TIÊU THỤ VÀ NHỮNG “THÂN CHỦ” QUEN THUỘC CỦA QUỸ KÝ THÁC CAN NH
          • KÝ ỨC VỤN VỀ CHUYỆN TÙ CÔN ĐẢO NHỮNG NĂM 1970-1972
          • QUỸ KÝ THÁC CAN NHÂN VÀ CHÚT TÌNH THẦY TRÒ Ở CÔN ĐẢO
          • CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG VỀ MỘT TẤM BIA THỜ
          • Những chuyện chỉ có ở Côn Đảo
            • 1.NHỮNG CHUYỆN CHỈ CÓ Ở CÔN ĐẢO
            • 2.NHỮNG CHUYỆN CHỈ CÓ Ở CÔN ĐẢO
            • 3.Bài cuối về Côn Đảo CHUYỆN CHUỒNG CỌP CÔN SƠN
          • Chút hồi ức VỀ NHỮNG NGƯỜI TÙ CÔN ĐẢO CÓ THỂ BẠN CŨNG BIẾT
          • VÀI Ý KIẾN NHỎ VỀ CHUYỆN CHÚA NGUYỄN ÁNH CÓ RA ĐẾN CÔN ĐẢO KHÔNG
          • SỰ THẬT VỀ CHUYỆN “CÂY CẢI” VÀ “RAU RĂM” Ở CÔN ĐẢO
          • Xung quanh những nghi vấn chúa Nguyễn Ánh đã từng ra Côn Đảo
          • MỘT VÀI SỬ LIỆU VỀ CÔN ĐẢO
        • TÔN THỌ TƯỜNG, DANH SĨ ĐẤT GIA ĐỊNH THẾ KỶ XIX
        • HÌNH LUẬT VIỆT NAM QUA CÁC CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ
          • Phần 1 - HÌNH LUẬT VIỆT NAM TRƯỚC THỜI NGUYỄN
          • Phần 2 - HÌNH PHÁP VIỆT NAM DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
        • VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN DÂN SINH DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
        • Chút suy nghĩ về chuyện “Cõng rắn cắn gà nhà” của Nguyễn Ánh – Gia Long
      • Cá Vàng(Cao Văn Nghiệp)
        • Có phải từ nguyên của "Má Chín" là “孖展” (MA TRIỂN) ?
        • ĐÔI ĐIỀU VỀ TỪ XẼO 沼
        • NGUỒN GỐC ĐỊA DANH “TRÀ VINH” LÀ GÌ?
      • Nguyễn Đình Đầu
        • Người Việt Tới Buôn Bán Và Định Cư Rải Rác Trong Đồng Bằng Sông Mê Kông Và Sông Mê Nam Chao Phraya
      • Phạm Hoài Nhân
      • Phan Đình Dũng
        • Tên gọi Bình Trước (ở Biên Hòa, Đồng Nai)
      • Huỳnh Duy Lộc
        • Victor Debay người phát hiện vẻ đẹp Bà Nà | Huỳnh Duy Lộc
        • Một thoáng Nha Trang | Huỳnh Duy Lộc
        • Khánh Ly / Ca sĩ Khánh Ly
          • Khánh Ly và “Ai lên xứ hoa đào”
          • Cuộc gặp gỡ ở Đà Lạt | Anh đi Đà Lạt và lần đầu tiên gặp Khánh Ly đang hát ở hộp đêm Tulipe Rouge
          • Khánh Ly và “Lời ru cho Đà Nẵng”
          • Khánh Ly và “Tình yêu như bóng mây”
        • Tả quân Lê Văn Duyệt và “Trung hưng đệ nhất võ công | Huỳnh Duy Lộc
        • Qui Nhơn, Bình Định: nguồn gốc và tên gọi
        • Quách Tấn và “Xứ trầm hương”
        • Max A. Boot và ghi chép về Tổng thống Ngô Đình Diệm
        • Vì sao người Hoa quần cư thành Chợ Lớn?
        • Chúa Tiên Nguyễn Hoàng và buổi đầu mở cõi
        • K.W.Taylor và ghi chép về chúa Tiên Nguyễn Hoàng
        • Cuộc chiến tranh Việt Nam là cuộc nội chiến hay là cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước?
        • Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ và Duy-ma-cật sở thuyết kinh (Vimalakirtinirdesa sutra)
        • Chúa Nguyễn Phúc Chu và 34 năm cầm quyền
        • Sử gia K. W. Taylor đã viết về Tả quân Lê Văn Duyệt: “Nguyễn Ánh có nhiều vị tướng tài ba, nhưng khô
        • Qui Nhơn, Bình Định và trang sử buồn của Champa
        • Chúa Nguyễn Hoàng và sự thành lập Dinh Quảng Nam (1602)
        • Nguồn gốc của danh xưng Tourane (Đà Nẵng)
        • Chế Mân, Vị Vua Anh Hùng Của Champa, Và Tháp Po Klong Garai (Ninh Thuận)
      • cố học giả An Chi
        • Xuất xứ của cách gọi Đàng Trong, Đàng Ngoài
        • Chữ Ni trong Ni Cô bắt nguồn từ đâu
        • Chữ Tịnh
        • Cảm ơn hay Cám ơn
      • Lê Ngọc Quốc
        • Ngục thất thành Biên Hoà xưa
        • Xứ Nhật Bản ở Nam Bộ xưa!
        • Gia tộc và hậu duệ Đức Ông Trần Thượng Xuyên
        • ĐỨC ÔNG TRẦN THƯỢNG XUYÊN VÀ NHỮNG TRUYỀN TỤNG LINH ỨNG.
        • Gò Công Mỹ Nhơn!
        • Thất Phủ Cổ Miếu- Chùa Ông Cù Lao Phố, Biên Hoà.
        • ĐỊA DANH GÒ CÔNG - TRAO TRẢONguyên- Phong Lê Ngọc Quốc
      • Các nhà nghiên cứu khác
        • Bỏ rơi Việt Nam | Nghiên Cứu Lịch Sử
          • P01-Bỏ rơi Việt Nam | Nghiên Cứu Lịch Sử
          • P02-Bỏ rơi Việt Nam | Nghiên Cứu Lịch Sử
          • P06-Bỏ rơi Việt Nam | Nghiên Cứu Lịch Sử
          • P08-Bỏ rơi Việt Nam | Nghiên Cứu Lịch Sử
          • P09-Bỏ rơi Việt Nam | Nghiên Cứu Lịch Sử
        • Người Hoa tại Việt Nam và tương quan Hoa–Việt | Trần Giao Thủy
        • Những cây cầu có tuổi đời trăm năm dưới triều đại nhà Nguyễn
        • Ai đã có công thống nhất đất nước: Quang Trung hay là Gia Long? | Nguyễn Văn Nghệ
        • Địa danh Đồng Nai
        • Tỉnh Bình Định hơn 100 năm trước
        • Hà Nội - Thành phố lớn nhất xứ Bắc Kỳ đầu thế kỷ XX
        • Lào Cai - Vân Nam Phủ: Tuyến đường sắt táo bạo của người Pháp tại Viễn Đông
        • Võ Tánh – Danh tướng đời nhà Nguyễn
        • 200 năm hình thành Kênh Vĩnh Tế - tầm nhìn chiến lược của bậc Đế vương
        • Công chúa Thiên Ninh qua Mộc bản triều Nguyễn
        • Dấu ấn lịch sử Quảng Nam qua tài liệu lưu trữ
        • Lịch sử hình thành đô thị Rạch Giá
        • Tiếp tục giải mã tấm bia bùa ở Hội An
        • Chùa Gia Lào, nơi công nương Ngọc Vạn ẩn cư cuối đời | Châu Yến Loan
        • Bác sĩ Nguyễn Thanh Lợi
          • NGHĨA TRANG BỆNH VIỆN TÂM THẦN BIÊN HÒA | Tác giả : bác sĩ Lợi
        • Bàn Cờ xóm tôi
        • Bàn Cờ, giao điểm truân chuyên
        • Ngoại giao Anh–Việt TK 17: Khác biệt giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài
        • Phù Nam: Huyền thoại và những vấn đề lịch sử
        • Hà Tiên và sự hình thành nước Việt Nam hiện đại
        • Thủy quân và ngai vàng ở Việt Nam cuối TK 18: Kỷ nguyên của những con cắt biển
        • Tại sao miếu hiệu 3 vua đầu triều Nguyễn xưng là ‘tổ’, đến vua Tự Đức xưng là ‘tông’?
        • Gia Định trước 1802. Chính quyền của Nguyễn Ánh
          • 1-Gia Định trước 1802. Chính quyền của Nguyễn Ánh (1)
          • 2-Gia Định trước 1802. Chính quyền của Nguyễn Ánh (2)
          • 3-Gia Định trước 1802. Chính quyền của Nguyễn Ánh (3)
        • Sài Gòn Gia Định thời Đàng Trong
          • 1-Sài Gòn Gia Định thời Đàng Trong (1)
          • 2-Sài Gòn Gia Định thời Đàng Trong (2)
        • Sách XỨ ĐÀNG TRONG Lịch sử Kinh tế - Xã hội Việt Nam Thế kỷ 17-18 của tác giả LI TANA
        • Đàng Trong từng được gọi là Quinam và Quảng Nam quốc, vì sao?
        • Đàng Ngoài – Đàng Trong | Hoàng Đinh Hiếu
        • Đàng Trong (theo Wikipedia)
        • Alexandre de Rhodes có nói như thế không (Trần Thanh Ái - Văn Hóa Học)
        • TRÌNH ĐỘ CHỮ QUỐC NGỮ CỦA LM. ĐẮC LỘ TỪ NĂM 1625 ĐẾN 1644 (Đỗ Quang Chính - Dũng Lạc)
        • Xuất xứ của cách gọi Đàng Trong, Đàng Ngoài _ An Chi ( Đã đăng ANTG số 1.000, 9-10-2010).
        • Lại “kiêng húy”! (Cao Tự Thanh)
        • Những tiết lộ mới về chiến dịch đánh quân Thanh của hoàng đế Quang Trung
        • Đông hơn 7 lần, vì sao hạm đội Tây Sơn thảm bại trận Thị Nại?
        • Vẻ đẹp bất tử trong cái chết của nữ tướng Bùi Thị Xuân
        • Những hé mở về số phận hai người con của hoàng đế Quang Trung
        • Những nghi vấn lịch sử về triều đại Quang Trung
        • Chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam thời Tây Sơn
        • ‘Nước cờ Tam Điệp’ trong cuộc chiến chống quân Thanh 1789
        • Hoàng đế Quang Trung đã làm gì sau khi đánh quân phương Bắc tơi bời?
        • Chiến thuật ‘qua sông đốt thuyền, ăn xong lấp giếng’ trong trận Ngọc Hồi – Đống Đa
        • Kế hiểm giúp Nguyễn Ánh chiếm thành Gia Định không tốn một hòn đạn
        • Người sang Trung Hoa là vua Quang Trung giả hay thật?
        • Chùm ảnh: Chuông La Chữ – hiện vật lịch sử đặc biệt của triều Tây Sơn
        • Thiên tình sử lằng nhằng nhất trong lịch sử Việt Nam
        • Vua Quang Trung ‘giả’ và chuyến đi sứ Trung Quốc lạ lùng nhất sử Việt
        • Những giai thoại kỳ lạ về hoàng đế Quang Trung
        • Nếu vua Quang Trung không mất sớm
        • Võ Văn Dũng – vị dũng tướng kiệt xuất của triều Tây Sơn
        • Khảo cổ & những bi kịch
          • Phát hiện ngôi mộ cổ thời Trần tại Hải Dương trong quá trình đào mương dẫn nước
          • 𝐗Á𝐂 ƯỚ𝐏 𝐁Í Ẩ𝐍 𝐓𝐑𝐎𝐍𝐆 𝐍𝐆Ô𝐈 𝐌Ộ 𝐁Ị 𝐋Ã𝐍𝐆 𝐐𝐔Ê𝐍 Ở 𝐇Ư𝐍𝐆 𝐘Ê𝐍:
          • Thảm kịch mộ ướp Việt Nam: Bẻ xác ướp cho vừa tiểu sành.
        • Ảnh ít người biết về cựu hoàng Bảo Đại của phóng viên quốc tế
        • Cuộc bạo động ở trường thi Hà Nội 1879
        • Ba ngày ở ngôi ngắn ngủi của hai vị vua Việt
        • Vì sao tư tưởng canh tân của Nguyễn Trường Tộ không thành?
        • Vua Gia Long và phong thủy kinh thành Huế
        • Chuyện về vị quan thanh liêm bậc nhất triều Nguyễn
        • Vương quốc Phù Nam: Cường quốc thương mại Đông Nam Á cổ đại
        • Giai thoại về huyệt kết và cái chết của vua Quang Trung
        • Chuyện lên ngôi chật vật của vua Tự Đức
        • Chúa Nguyễn đã xây dựng đàn voi chiến hùng mạnh như thế nào?
        • NGUYÊN CỚ "BIẾN LOẠN THÀNH PHIÊN AN" THEO MỘT SỐ GHI CHÉP
        • TÂY SƠN CÓ CẦU VIỆN NHÀ THANH ?
        • VÌ SAO GIA LONG KHÔNG TRẢ THÙ HAY DIỆT TỘC HỌ LÊ - TRỊNH?
        • NGOẠI GIAO VIỆT NAM VỚI CÁC NƯỚC LÂN BANG DƯỚI THỜI NHÀ NGUYỄN
        • Vì sao hạm đội Tây Sơn thảm bại trận Thị Nại?
        • Thủy chiến Thị Nại
        • Cuộc Tấn Công Quân Sự Đầu Tiên Của Pháp Vào Việt Nam
        • Một Việt Nam khác? Vương quốc họ Nguyễn ở thế kỷ 17 và 18
        • Về vai trò của người nước ngoài đầu thời Nguyễn Ánh – Gia Long
        • La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp và đại thắng Kỷ Dậu (1789)
        • Những nghi vấn về triều đại Quang Trung
        • 460 năm Nguyễn Hoàng vào Thuận Hóa (1558-2018)
        • Vua triều Nguyễn chống tà thuật dị đoan như thế nào?
        • Tại sao miếu hiệu 3 vua đầu triều Nguyễn xưng là ‘tổ’, đến vua Tự Đức xưng là ‘tông’?
        • 200 năm trước qua hồi ký của một văn nhân Trung Quốc
          • Thanh Hóa đến Hà Nội
          • Bắc Ninh đến Lạng Sơn
          • Quảng Nam-Đà Nẵng
          • Quảng Bình, Nghệ Tĩnh
          • Huế, Quảng Trị
          • Quảng Ngãi
        • Lạ lùng tìm mộ danh tướng Đỗ Thành Nhân ở Sài thành
      • Phan Thanh Xuân - PTX
        • Người Pháp chia VN ra 3 kỳ để dể trị ??!!
      • Tô Như
        • HUYỀN THOẠI NAM VANG
        • Xã hội Việt Nam thời Lê-Nguyễn. Tác giả : Lê Nguyễn | Phản biện lại bởi anh : Tô Như
          • PHÊ BÌNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM THỜI LÊ-NGUYỄN (CỦA TÁC GIẢ LÊ NGUYỄN)
          • File demo XÃ HỘI VIỆT NAM THỜI LÊ NGUYỄN ĐÃ SAI NHƯ THẾ NÀO?
          • Phần 2-Binh chế trong lịch sử
          • Phần 3-Lễ chúc thọ trong cung đình
          • Phần 5 -Lễ bảo cử và hồi tỵ
          • Phần 6-Cách trọng dụng nhân tài của người xưa
          • Phần 7-Bưu chính Việt Nam từ thời quản chủ đến thời Pháp thuộc
          • Phần 8-Hoạn quan ở các cung đình xưa
          • Phần 11-Tôn Nhơn phủ Triều Nguyễn
          • Phần 12-Quốc Tử Giám
        • VUA GIA LONG VÀ ÁN NGUYỄN VĂN THÀNH
        • Hà Tiên của Mạc Cửu rộng tới đâu
        • Địa vị phụ nữ dưới triều Nguyễn
        • Vương quốc Hoa Thanh Quế
        • Ấn Ngọc thời nhà Nguyễn
        • Lý luận này giống như Mát tổ Chương hoàng để bảo "Nam Vang là vinh quang của nước Nam"
        • HOÀNG TÔN DƯƠNG
        • Nhà Nguyễn - mối liên hệ giữa Thụy Hiệu và Cửu Đỉnh
        • Vì sao Nguyễn Huệ diệt Vũ Văn Nhậm?
        • Đại chiến thành Bình Định
        • Bình Định Vương đi lánh nạn
        • Nhà Nguyễn đã mất Nam Kỳ Lục Tỉnh như thế nào?
          • Phần 1-Sự toán tính
          • Phần 2-Đà Nẵng 1858
          • Phần 3-Gia Định 1859
          • Phần 4-Mất phương hướng
          • Phần 5-Nguyễn Tri Phương ở Gia Định
          • Phần 6-Mất Định Tường
          • Phần 7-Mất Biên Hòa
          • Phần 8-Đến lượt Vĩnh Long
          • Phần 9-Phan Thanh Giản dập tắt Nam Kỳ Khởi Nghĩa
        • Vì sao Nguyễn Phúc Ánh không lên ngôi Hoàng Đế ?
      • Tổng hợp & sưu tầm
        • Khái quát về Đình làng Nam Bộ | TVN
        • Vì sao gọi người Trung Quốc là ‘Tàu’? | TVN
        • Nguồn gốc những tên gọi “lạ tai” ở Sài Gòn | TVN
        • Mười tám thôn Vườn Trầu | Sơn Nam
        • Phật Thầy Tây An và giáo phái Bửu Sơn Kỳ Hương | Bùi Thị Đào Nguyên
        • Phong tục đưa, rước ông bà ngày tết ở Miền Nam | TVN
        • Nguồn gốc người Việt: Một lược sử tư tưởng”, TS Trần Trọng Dương
          • P.01 - “Người Việt” là gì? & dòng sử chí Nho giáo
          • P.02 - Giống nòi hỗn huyết và sự dung hội Đông-Tây Trần Trọng Dương
        • Kể chuyện theo dấu Hoàng hậu Nam Phương và Vua Bảo Đại
        • Đi tìm năm sinh và quê quán của Hoàng hậu Nam Phương
        • ngôi nhà cổ của cụ Vũ Ngọc Kỳ, trưởng thôn Dịch Diệp xã Trực Chính huyện Trực Ninh - Nam Định
        • Lăng mộ của Tổng trấn Gia Định thành, Thượng quốc công Lê Văn Duyệt
        • Sơ lược về nguồn gốc một số địa danh miền Nam
          • Sơ lược về nguồn gốc một số địa danh miền Nam (1)
          • Sơ lược về nguồn gốc một số địa danh miền Nam (3)
        • Sài Gòn thay đổi danh tính là Thành Phố Hồ Chí Minh sau 1975, vẫn còn là Hòn Ngọc Viễn Đông?
        • Nhận xét về nhân vật Lê Văn Duyệt
        • Các quận,huyện,xã ở Sài Gòn trước đây
          • Đakao thuộc Quận I của thủ đô Sài Gòn
          • Quận 3 & Bàn Cờ xóm tôi
          • CỦ CHI
          • GÒ VẤP
          • Thủ Đức: Xưa và Nay | Một Chút Lịch Sử Và Địa Lý
        • Việt sử Xứ Đàng Trong: Chuyện thi cử vào thế kỷ 17-18
        • 18 nơi cổ xưa nhất ở Sài Gòn
        • KÝ ỨC ĐỔ VỠ BÊN HỒ GƯƠM VÀ ĐỀN ĐUỔM
        • ĐỪNG HỖN LÁO VỚI HỒ GƯƠM!!!
        • HỒ GƯƠM- HÀ NỘI
        • Chuyện cũ Hồ Gươm: MỘT ĐÀO NƯƠNG CỨU CẢ KINH THÀNH THĂNG LONG THOÁT KHỎI BỆNH DỊCH
        • CẢNH QUAN HỒ GƯƠM VÀ ĐỀN NGỌC SƠN LÀ DI TÍCH QUỐC GIA ĐẶC BIỆT
        • HÃY DỪNG NGAY DỰ ÁN CHỈNH TRANG HỒ HOÀN KIẾM VÀ CÔNG VIÊN LÝ THÁI TỔ
        • Bạn có biết rằng Tháp Eiffel có một viên ngọc ẩn ở ngay trên đỉnh không?
        • Ball’s Pyramid vươn lên ngoạn mục từ Thái Bình Dương
        • Người phụ nữ Skrydstrup ~ 3600 tuổi
        • SÔNG NƯỚC TRONG VĂN HÓA VÀ NGÔN NGỮ PHƯƠNG NAM
        • ĐÌNH THẦN ĐỒNG NAI - LƯU GIỮ NHỮNG DẤU CHÂN MỞ CÕI
        • TÔM CÁ VÀ VĂN HÓA ĐÁNH BẮT THỦY SẢN Ở ĐBSCL
        • ĐÔNG XUYÊN THỊ (là thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang ngày nay)
        • Tháp rùa Hồ Gươm, Hà Nội
        • Hui Bon Hoa, gia tộc, sự việc và công danh
          • Ba người con trai siêu hạng của Chú Hỏa
          • Cạnh dinh Chú Hỏa tráng lệ xưa là đường Hui Bon Hoa
          • Giải mã lại Chú Hỏa
            • Kỳ 1: Từ bản tin tang lễ trên báo Saigon 1934
            • Kỳ 2: Chú Hỏa - Hui Bon Hoa thật sự là ai?
          • Chú Hỏa - Huỳnh Trọng Tán và cơ nghiệp lừng lẫy Sài Gòn
        • “Chữ Đàng” trong danh từ “Đàng Ngoài, Đàng Trong” vốn có nghĩa là gì?
        • Người Việt đầu TK 20 qua hồi ký của Paul Doumer
        • Tìm hiểu nước Thủy Xá và Hỏa Xá qua mộc bản triều Nguyễn
        • Phong cách cư xử đẳng cấp của hoàng đế Quang Trung
        • Trả lại vị trí lịch sử xứng đáng cho Ngô Thì Nhậm
        • Uẩn khúc Hoàng đế Quang Trung cầu hôn công chúa nhà Thanh
        • Bài học lòng dân từ sự hưng thịnh và suy vong của triều đại Tây Sơn
        • Sức mạnh tình báo của vương triều Tây Sơn
        • Vai trò của cướp biển trong cuộc chiến chống nhà Thanh của vua Quang Trung
        • Chuyện vua Gia Long trả thù nhà Tây Sơn qua lời kể giáo sĩ Pháp
        • Mối quan hệ Nho giáo – Công giáo trong lịch sử Việt Nam
        • Chính sử nhà Nguyễn Viết gì về ‘kẻ tử thù’ Quang Trung?
        • Những vũ khí lợi hại của danh tướng Tây Sơn
        • Cuộc phiêu lưu quân sự của nhà Thanh ở Đàng Trong thế kỷ 18
        • Đội Tuần dương quân chống cướp biển Tầu Ô của nhà Nguyễn
        • 25 năm giữa Nguyễn Ánh và Tây Sơn (1777 – 1802)
          • Phấn 1-Tóm tắt giai đoạn lịch sử 1777- 1802
          • Phần 2-Tóm tắt giai đoạn lịch sử 1777- 1802
          • Phần 3-Tóm tắt giai đoạn lịch sử 1777- 1802
          • Phần 4-Barisy tường thuật các trận Chủ Sơn, Thị Nại, Phú Xuân và vua Gia Long vào Huế
          • Phần 5-Barisy tường thuật các trận Chủ Sơn, Thị Nại, Phú Xuân và vua Gia Long vào Huế
        • Vì sao phương Tây ‘ngả mũ’ thán phục chiến hạm thời Tây Sơn?
        • CHÙA CẦU – DẤU ẤN NGƯỜI NHẬT TRÊN PHỐ CỔ HỘI AN
        • QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG HIẾU LĂNG – NƠI AN TÁNG VUA MINH MẠNG
        • CỬU ĐỈNH TRIỀU NGUYỄN
        • Báo chí được phân phối như thế nào trong thời thuộc Pháp?
        • GÓP PHẦN MINH GIẢI VĂN TỰ VÀ TÊN GỌI CỦA CHIẾC BẢO ẤN TRUYỀN QUỐC “ĐẠI VIỆT QUỐC NGUYỄN CHÚA .....
        • TỐNG SƠN QUẬN CHÚA NGUYỄN THỊ NGỌC VẠN QUA SẮC PHONG, LĂNG MỘ VÀ TÍN NGƯỠNG THỜ PHỤNG Ở HUẾ
        • CÔNG NỮ NGỌC TUYÊN VÀ DÒNG TỘC NGUYỄN CỬU LÀNG VÂN DƯƠNG: NHÌN TỪ VAI TRÒ VÀ CÔNG LAO TO LỚN ĐỐI VỚI
        • TRẤN THỦ QUẢNG NAM NGUYỄN PHÚC KỲ VỚI BỨC QUỐC THƯ BAN QUỐC TÍNH CHO HÀO THƯƠNG ARAKI SOTARO
        • LÀNG HÀ TRUNG VÀ CHÙA SẮC TỨ HÀ TRUNGTRONG LỊCH SỬ XÃ HỘI ĐÀNG TRONG THỜI CÁC CHÚA NGUYỄN
        • VĂN BIA TRIỀU TÂY SƠN QUÝ GIÁ TRÊN ĐẤT HUẾ: BÀI MINH VĂN TRÊN MỘ VŨ HUÂN TƯỚNG QUÂN LÊ VIẾT SINH
        • TRANG PHỤC (THƯỜNG PHỤC) Ở ĐÀNG TRONG THỜI VÕ VƯƠNG NGUYỄN PHÚC KHOÁT – NHỮNG NÉT ĐẶC TRƯNG
        • Thủy quân Đại Việt thế kỷ 17, 18 và đầu thế kỷ 19 qua các nguồn sử liệu phương Tây
        • Dinh Chiêm (Dinciam) ở đâu?
          • Phần 01
          • Phần 02
          • Phần 3
          • Phần 4
        • Việt gian bán nước trong lịch sử – vua Gia Long làm việt gian để tôn vinh vua Quang Trung
        • Xem xét lại thời Tây Sơn
        • Đi tìm năm sinh và quê quán của Hoàng hậu Nam Phương
        • Cù Lao Phố – Cảng Biển Đầu Tiên Ở Nam Bộ
        • Tội đánh chết con riêng thời nhà Nguyễn bị xử ra sao?
      • Brian Wu
        • Về cách đọc Nguyễn Phước hay Nguyễn Phúc cho dòng họ vua chúa Nguyễn
        • Về việc đặt tên theo bộ của dòng họ Nguyễn Phước
        • Về phương ngữ miền Nam - Vỏ Ca | Brian Wu
        • Về câu đối tương truyền là của Đức Ông Trần Thượng Xuyên
        • Về sự khó hiểu trong sắc phong cho Đức Ông Trần Thượng Xuyên
        • Viết thêm xíu về tên họ của Đức Ông Trần Thượng Xuyên
        • Thơ thế hệ - 字辈 - Generation Poem | Brian Wu
      • Mathew NChương
        • Đàng Trong là gì ? Đàng Ngoài là gì ? Tại sao gọi như vậy ? nguồn gốc
        • SỨC SỐNG MIỀN NAM: KHÔNG GIAN ĐA VĂN HÓA, ĐA SẮC TỘC
        • Ca tài tử & hát cải lương | Tồn nghị giữa Võ hay Vỏ
      • Nguyễn Gia Việt
        • Nam Phương hoàng hậu quê ở Gò Công nhưng là Gò Công ở Thủ Đức
        • Rồi những cái tên bị thay đổi thô bạo!
        • Sài Gòn ơi bao giờ người trở lại?
        • Quận 5 nên có phường Chợ Lớn và phường Đồng Khánh
        • Chúng ta học hỏi được ở nhạc sĩ Lam Phương về tình yêu người, yêu quê hương Miền Nam
        • Bánh mì của chúng ta
        • Nhập hai tỉnh nếu có, thì đặt tên tỉnh mới là gì?
        • Thằng lơ xe đò trong văn hóa Miền Nam
        • Di sản của bang hội người Hoa Chợ Lớn
        • Sài Gòn chỉ có Tân Sơn Nhứt, sẽ có tội nếu lập phường Tân Sơn Nhất!
        • Người Miền Nam không ai kêu người làm đ-ĩ là gái bán hoa hay gái bán bông
        • Bỏ thành phố, Đà Lạt chỉ còn phường, vậy sẽ hát Đà Lạt Hoàng Hôn ra sao?
        • Phú Nhuận đăt tên phường Phú Nhuận và Xã Tài là hay nhứt
        • Cái nút áo của người Nam Kỳ xưa
    • 2.IT-CNTT
      • Important Cables you should know via unknown! | Cable that connect to Cisco Switches | RJ 45 ...
      • Common Networking Protocols
      • SFP: Must know for Network Engineers | What is SFP ?
      • Hãy đọc bài này nếu bạn có ý định đi thi CCNA quốc tế!!! 3 dạng câu hỏi trong bài thi!!!
      • CÁC LOẠI MÃ ĐỘC (MALWARE)
      • XSS là gì?
      • 15 Cách Bảo Vệ Doanh Nghiệp Của Bạn Trước Các Cuộc Tấn Công Mạng
      • Subnetting & Supernetting (Câu hỏi áp dụng ngay dưới cmt cho các bác tính thử)
      • Thêm kiến thức về Box và SSD
      • Google Authenticator (app) để bảo mật 2 lớp
      • Google chính thức ngừng hỗ trợ đăng nhập Google Account cho ứng dụng bên thứ ba
      • What is ARP protocol?
      • VLAN (Virtual Local Area Network) Explanation
      • Network Engineering Roadmap from Beginner to Specialist.
      • Đặt mật khẩu khó đoán giúp bảo vệ tài khoản và dữ liệu của bạn
      • What is PAM? (Privileged Access Management)
      • Networking Ports & Interfaces Explained
      • AI = trí tuệ nhân tạo
        • Academy - AI
          • AI FRIDAYS - Chương trình đào tạo về trí tuệ nhân tạo (AI)-Cơ bản
          • Introduction to Networking
          • AI for All: From Basics to GenAI Practice
        • Confused about which AI framework to use?
        • AI education
        • How to build/create AI Agents
          • Cài DeepSeek R1 lên NVIDIA Jetson Orin Nano Super Developer Kit
          • How I Built My First AI Agent Using Python
          • 7 Steps to Build an AI Agent with No Code
          • How to Build an AI Agent from Scratch?
        • AI clouds
        • AI -- LLMs summary - March 2025
        • the roadmap to be a great AI engineer/researcher/data scientist
        • AI -- LLMs
        • GenAI
        • AI agents are transforming industries, but like any technology, they come with pros and cons
        • 30 AI apps
        • Manus AI
        • AI Agents workflow
        • AI Agents
        • AI education
      • Active vs. Passive Antenna Connections: What’s the Difference?
      • Types of Networks
      • AI ERP for Vietnam
        • Lịch sử và Phát triển ERP
        • P1-ERP cho người mới
        • P2-ERP cho người mới
        • P3-ERP dành cho người mới
        • Quyết định – Chứ không phải tài liệu – Thúc đẩy triển khai ERP
      • Understanding LAN & WAN Architecture!
      • What is VPN?
      • Understanding Network Layers: L1, L2, and L3 in Action!
      • What is DDoS?
      • What_is_Base_Transceiver_Station[BTS]
      • Beginner’s Guide to Becoming a Network Engineer
      • Exploring Network Protocol Dependencies
      • ICT
        • Data Center (DC)
          • A Diagnostic Guide: How to Identify if Your Network Performance Issues Originate from Your Ethernet
          • Why Modular Data Centers Are Redefining the Future of Digital Infrastructure
          • Hydrogen-Powered Data Centers: The Future of Sustainable Computing?
          • 𝗛𝗼𝘄 𝗧𝗼𝗽 𝗖𝗼𝗺𝗽𝗮𝗻𝗶𝗲𝘀 𝗔𝗿𝗲 𝗟𝗲𝘃𝗲𝗿𝗮𝗴𝗶𝗻𝗴 𝗡𝗲𝘄 𝗖𝗼𝗼𝗹𝗶𝗻𝗴 𝗧𝗲𝗰𝗵𝗻𝗼𝗹𝗼
        • What Is SFP MODULE ?
        • Understanding the Difference Between MM Fiber & SM Fiber in GSM Telecom Sites
        • What are the types of SFP?
        • Category (CAT) cables are standardized types of twisted pair cables
        • MPO Cable = Multi-Fiber Push-On Cable
          • OptiTap MPO to LC Fan-out Fiber Patch Cord: Reliable High-Density Connection
          • OM3 & OM4 fiber on MPO patch cord
          • 144Core MPO MTP Fiber Optic Patch Panel
          • Cleaning MPO Connectors
            • Cleaning MPO Connectors – Wet MPO Fiber Cleaner
            • Cleaning MPO Connectors – Dry MPO Fiber Cleaner
            • MPO Fiber Optic Cleaner
          • Do you understand the structure and polarity classification of MPO fiber patch cords?
          • The Application of MPO Fiber Jumpers in Data Center Projects
          • MPO Polishing Guide: Achieving Optimal Fiber Performance
          • Why MPO Pure Fiber cable is benefit for Medical display, Data Centers, Stereoscopic 3D Photography?
          • MTP vs MPO Fiber - What's the difference?
          • MPO Patch Panel: Streamlining Fiber Optic Connectivity
          • Simplified Field Testing of 12f, 24f, 16f, 32f Connectivity
          • Unveiling the Mystery of MPO Trunk Cable: A High-Density, High-Performance Fiber Connectivity Soluti
          • Revolutionize Your Fiber Optic Network with MPO/MTP PLC Splitters
          • Understanding Redundancies in MPO Ports and Fiber Jumpers Across Optical Networks
          • The Superheroes of Fiber Optic World
          • MPO connector basics
          • Unlocking High-Density Fiber Optic Connectivity: The MPO 12 Fiber Cassette Module
          • MPO Cassette: A Modular Solution for High-Density Fiber Connectivity
          • The Origins of MPO Fiber Optic Connectors
          • The Importance of Loss/Length Testing for MPO Cables in Data Centers
          • MPO and MTP Connectors: The Backbone of High-Speed Fiber Optic Networks
          • MPO Connectors for Data Centers
          • Why MPO is a Game-Changer for Modern Data Centers?
          • Maximize Your Network Efficiency with MPO and MPO Breakout Cables
          • SC vs. LC vs. MPO: Performance Comparison of Mainstream Fiber Optic Quick-Connect Interfaces
        • How to become Data Center Infrastructure Engineer!!!!!
        • Voice call Traffic Flow
        • What is TCP/IP
        • 10 Points to Remember Before Inspecting CCTV Cameras (Aligned with NEOM and International Standards)
        • Traditional CCTV vs. Video Surveillance Systems (VSS) – What’s the Difference?
        • Belden Cables for Building Management System.
        • Cable Selection for BMS and Access Control System.
        • Understanding Conduit Types & Standards in Electrical & ELV Installations ⚡🔌
        • Why Continuity and Insulation Resistance (IR) Tests are Crucial for BMS Cables 🛠️🔌
        • The Critical Role of Bend Radius in Fiber Optic Networks
        • Understanding Cable Tray Types and Accessories: Choosing the Right One for Your Project
        • ICT-Hạ Tầng Mạng
          • Entrance Facility
          • Equipment Room
          • Single-Mode Fiber-Optic Cable
          • Multimode Fiber-Optic Cable
          • 001.DCDC Knowledge.
            • How to calculate data center cooling?
            • What is PUE / DCiE?
            • What is data center infrastructure management?
          • 002.ICT Knowledge
            • PON ( Passive Optical Network ) Types
            • Pulling or Blowing method for the optic fiber cables ?
            • What is OM5 Fiber ?
            • What is Fiber optic splitters?
            • What is the CPR
            • What is glass yarn armoring fiber?
            • CWDM vs DWDM ♦♦ Wavelength Division Multiplexing (WDM)
          • 003.RCDD Knowledge
            • Horizontal cabling, as specified by ANSI/TIA-568-C.1, is the cabling that extends from horizontal
            • Backbone cabling. (Backbone cabling is also)
            • Should You Choose Unshielded, Shielded, Screened, or Fiber-Optic Cable for Your Horizontal Wiring?
            • Coaxial Cable
            • NEC Fiber-Optic Cable Types
            • Cabling Pathways
            • Copper Cable Tests
            • Types of Crosstalk | Near-End Crosstalk (NEXT)
            • EN 60529 (International Electrotechnical Commission)
            • MICE classifications are a good place to start
      • What is an SFP Transceiver?
      • IT SUPPORT ENGINEER: Technical Support & Troubleshooting Guide
        • PART1 : IT SUPPORT ENGINEER: Technical Support & Troubleshooting Guide
        • PART II : IT SUPPORT ENGINEER: Technical Support & Troubleshooting Guide
      • Code dùng để chặn Zalo trên máy tính dùng Winddows
      • How Does SSH Work? A Step-by-Step Breakdown!
      • Understanding Modern Cybersecurity Tools: EDR, XDR, SOAR, SIEM, and Integrated Solutions
      • Full Backup vs Database Backup
      • TLS vs SSL: What’s the Difference?
      • Traditional VPN vs. Zero Trust Access
      • Updated on : 06 Nov,2024 | Domain, subdomain and IPs of Zalo Vietnam.
      • Thay đổi vị trí lưu Zalo thủ công
      • Giải Pháp Máy Chấm Công FingerTAS
        • Hướng Dẫn Nhập Tên Nhân Viên Trên Phần Mềm Chấm Công Và Úp Tên Từ Phần Mềm MIX3 Lên Máy Chấm Công
        • Hướng Dẫn Kiểm Tra IP Máy Chấm Công Kết Nối Phần Mềm Chấm Công Wise Eye Mix 3
        • Hướng Dẫn Tải Công Và Xem Công Trên Phần Mềm Chấm Công Wise Eye MIX3 Và ON39 Plus
      • FPT Edu
        • Hướng dẫn cài đặt & đăng nhập FPT-MyPTCD
      • 2.2-Ventech-Saigon : Cafe Talks
        • 27/07/24-Ventech-Saigon-Cafe Talks
      • 2.3-By Andy Pham
        • 𝗧𝗼̂̉𝗻𝗴 𝗵𝗼̛̣𝗽 𝘃𝗲̂̀ 𝗸𝗵𝗼̂𝗶 𝗽𝗵𝘂̣𝗰 𝗱𝘂̛̃ 𝗹𝗶𝗲̣̂𝘂
        • 𝗕𝗔̉𝗢 𝗗𝗨̛𝗢̛̃𝗡𝗚 𝗣𝗜𝗡 𝗠𝗔𝗖𝗕𝗢𝗢𝗞 - 𝗕𝗮̉𝗼 𝗱𝘂̛𝗼̛̃𝗻𝗴 𝗽𝗶𝗻 𝘁𝗵𝗲̂́ 𝗻𝗮̀𝗼?
        • 𝚃𝚊̣𝚒 𝚜𝚊𝚘 𝚙𝚑𝚊̉𝚒 𝚍𝚞̀𝚗𝚐 𝚢𝚊𝚢𝚝𝚎𝚡𝚝 ??
        • 𝙲𝚑𝚘̣𝚗 𝚖𝚞𝚊 𝙻𝚊𝚙𝚝𝚘𝚙/𝙼𝚊𝚌𝚋𝚘𝚘𝚔
      • 2.4-By Group Whitehat/Facebook
        • Làm giả giấy chuyển tiền để lừa nhà hàng nhưng bất thành
        • Một phiên bản mới của phần mềm gián điệp Android tinh vi mang tên Mandrake
      • 2.5-Nguyễn Thế Hùng - IT
        • Ransomware by Nguyễn Thế Hùng
          • ITTalk 1102 - Section 4 - tại Biên Hòa, Đồng Nai - Vào thứ 7 ngày 29/06/2024.
          • Kỳ 1: Ransomware – Trách nhiệm sau cùng thuộc về ai?
          • Kỳ 2 – Những phản ứng tâm lý thường gặp khi bị tấn công Ransomware và nỗi lo
          • Kỳ 3.1 – Đối phó
          • Kỳ 3.2 – Đối phó
        • IT Leadership Discussion
          • Welcome!
          • Lịch trao đổi hàng tuần
          • Phạm vi thảo luận
          • Không được hoan nghênh
          • Link download tất loại Ebooks về CNTT chung
          • Link Zalo & Telegram
          • Link xem lại trên Youtube
      • 2.6-MacOS - Maclife & Đồng Bọn
        • Hướng dẫn tắt gatekeeper trên macOS Sequoia
      • Cảnh báo virus - Cảnh báo sự cố an ninh mạng
        • Cảnh báo Ransomware Eldorado mới nhắm vào Windows, VMware ESXi VM
      • AI - Trí tuệ nhân tạo
        • "WHAT MATTERS IN AI SERIES"
        • ỨNG DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN AI TRONG DOANH NGHIỆP
        • KỸ THUẬT PROMPT: KHÔNG QUÁ QUAN TRỌNG NHƯNG CẦN ĐỂ BẠN BẮT ĐẦU DỄ DÀNG HƠN
        • 7 CÂU LỆNH CƠ BẢN CHO CÁC NEWBIE KHI TRANNING CHATGPT
        • Thử làm họa sĩ với AI vẽ tranh MidJourney
        • Các Tính Năng Nâng Cao Đáng Giá Của ChatGPT Plus (GPT 4)
        • Bing Image Creator và sức mạnh của DALL-E 3
        • Nam Thành
          • 𝗛𝘂̛𝗼̛́𝗻𝗴 𝗗𝗮̂̃𝗻 𝗖𝗵𝗶 𝗧𝗶𝗲̂́𝘁 𝗖𝗮́𝗰𝗵 𝗧𝗮̣𝗼 𝗩𝗶𝗱𝗲𝗼 𝗛𝗼𝗮̀𝗻 𝗧𝗼𝗮̀𝗻 𝗕𝗮̆̀𝗻𝗴
        • Trần Ngọc Linh
          • Hướng dẫn tạo tài khoản Discord,Đăng nhập vào MidJourney v.v....
        • Link truy cập nhóm hay về AI
        • Phạm Minh Tuân
          • Tôi đã uống trà đá miễn phí như thế nào?
          • Khởi đầu
          • Viết PROMPT tạo hình ảnh nên lưu ý gì?
          • 30 giây làm những hình ảnh này như thế nào?
            • Phần 4-30 giây làm những hình ảnh này như thế nào P4?
          • Dùng AI vẽ những bức tranh này như thế nào?
          • TIP: Tạo ảnh bằng DALL-E miễn phí bất cứ lúc nào
          • Tạo hình ảnh này như thế nào với 30 giây? UFO
        • Lan man chuyện trí tuệ nhân tạo và thế hệ 9x
        • AI lợi hại như thế nào?
        • Giới thiệu về chuyên đề đạo đức của trí tuệ nhân tạo và Thần học Ki-tô giáo.
        • Khám phá sự giao thoa của trí tuệ nhân tạo và eLearning
      • An toàn an ninh mạng
        • WiFi công cộng và Chứng Mất Trí Nhớ của Gell-Mann
        • Chống Lừa Đảo
          • Một số hình thức lừa đảo phổ biến
            • 1.Chiêu trò lừa đảo “combo du lịch giá rẻ” và cách nhận biết
            • 2.Nhận biết lừa đảo bằng cuộc gọi DeepFake, Deepvoice và cách phòng tránh
            • 3.Cảnh giác với chiêu trò lừa đảo giả mạo biên lai chuyển tiền thành công
            • 4.Chiêu trò giả danh nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu để lừa đảo
            • 5.Lừa đảo núp bóng tuyển người mẫu nhí và cách phòng tránh
            • 6.Lừa đảo “khóa sim” vì chưa chuẩn hóa thuê bao và cách phòng tránh
            • 7.Lừa đảo giả danh công ty tài chính và cách nhận biết
            • 8.Cảnh giác với chiêu trò cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen
            • 9.Nhận biết chiêu trò giả mạo trang thông tin điện tử của cơ quan, doanh nghiệp để lừa đảo
            • 10.Nhận biết và phòng tránh chiêu trò giả mạo SMS Brandname để lừa đảo
          • Cảnh báo lừa đảo giả mạo TPBank
        • DEEPFAKE - Mối đe dọa bảo mật mới!
      • 2.6-Quản Trị Mạng& Bảo Mật
        • CASE STUDY: XỬ LÝ VÀ TRUY VẾT MÃ ĐỘC CHÈN NỘI DUNG BET LÊN WEBSITE
        • Cách ngăn chặn vòng lặp (loop) mạng bằng nhiều cơ chế khác nhau
        • Phòng Ngừa và Ứng Phó Trước Mối Đe Dọa Từ Lỗ Hổng Bảo Mật VMware ESXi Bị Ransomware Khai Thác
        • Mallox: Phân Tích Kỹ Thuật Và Biện Pháp Giảm Thiểu Tấn Công Ransomware Mallox
        • Backend Burger
        • Azure Firewall là gì?
        • VMware ESXi là gì?
        • Ảo Hóa Trong Doanh Nghiệp: Giải Pháp Toàn Diện Cho Hiệu Quả và Tiết Kiệm
      • 2.7-By cộng đồng
        • Cảnh giác hình thức lừa đảo 'việc nhẹ lương cao'
        • Trang bị kỹ năng để luôn ứng phó được các thủ đoạn lừa đảo thay đổi liên tục
        • Xuất hiện thủ đoạn lừa đảo trực tuyến mới nhắm vào người dùng TikTok
        • 4 chiêu trò lừa đảo mạo danh đang được kẻ xấu sử dụng tấn công người dùng
        • Cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới: Đánh cắp thông tin thẻ tín dụng
        • Thông tin về mã độc cơ bản
          • Thời gian gần đây, người dân Mỹ báo cáo họ nhận được nhiều tin nhắn, cuộc gọi với nội dung yêu cầu .
          • Phát hiện mã độc đánh cắp thông tin người dùng Google Chrome, tiềm ẩn nguy cơ bị truy cập vào tài kh
        • Người dân vẫn liên tiếp ‘sập bẫy’ lừa đảo mạo danh chiếm đoạt tài sản
        • Tổng hợp chi tiết các hình thức và mục đích lừa đảo
        • Dương Hải Nam
          • Page
          • Các ký hiệu , thông số khi check SSD nên biết Seq (Sequential Read/Write): Đo tốc độ đọc/ghi dữ liệu
          • Windows: Tự động cập nhật Chứng chỉ gốc - Trusted Root Certificates Vấn đề Bạn gặp lỗi NET::ERR_CERT
          • ZALO KHÔNG LƯU ĐƯỢC FILE ẢNH VỪA NHẬN
      • Cảnh giác thủ đoạn mạo danh shipper lừa chuyển tiền
      • SSD phân tầng sản phẩm - các bạn nên biết.
      • Hướng dẫn Tắt Bitlocker luôn trên máy tính hỗ trợ bitlocker
      • 2.1-VN IT for All | ITTalks 1102
        • IT Talks - Nghề IT & lộ trình thăng tiến tại Thủ Đức, 26/04/2025
        • Kỳ 06-Ransomware: Fundamentals and Countermeasure Strategies tại thành phố Vũng Tàu
        • Cảm Nhận Về ITTALK #1102 Section 5 - Ransomware Training and Awareness - THỦ ĐỨC
        • ITTalk 1102 #Section 4 29/06 ( Biên Hòa – Đồng Nai )
    • 3.Quê hương & đất nước. Tạp pín lù
      • Vesak 2025 & Xá lợi, Quả tim máu
        • Quoc Viet Nguyen - NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC
          • P.00-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC
          • P.01-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC
          • P.02-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC
          • P.03-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC
          • P.04-NHỮNG LỜI ĐỒN VÀ SỰ THẬT VỀ NGÀI QUẢNG ĐỨC
        • Trái tim bất tử hay màn trình diễn niềm tin?
        • Nguyễn Gia Việt : Đi tìm Phật mà không hiểu Phật
        • XÁ LỢI THẬT CỦA ĐỨC PHẬT VÀ XÁ LỢI NIỀM TIN
        • Lê Huỳnh Phương Thảo : CÁC VỊ SÁNG LẬP TÔN GIÁO CÓ LẮC ĐẦU NGAO NGÁN?
        • CHIÊM BÁI ĐẠI NHIỆT – 278 BỒ TÁT TRƯỢT NHIỆT ĐỘ…
        • 5 BƯỚC TU HÀNH ĐỂ CÓ XÁ LỴ
        • Lê Huỳnh Phương Thảo : MỘT DÂN TỘC TIẾN HOÁ NGƯỢC
        • Quốc Ấn Mai : Ca ngợi một cục muối hồng bán đầy rẫy trên các trang thương mại điện tử thành xá lợi
      • Chăm các bé cưng (Pets)
        • Bạn có nuôi các bé cưng (pets). Hãy luôn :........(kèm trong bài)
        • Các bé : Mèo
          • Rận tai trên mèo
          • Viêm phúc mạc truyền nhiễm ở mèo (FIP)
          • Mèo : Dưới đây là một số bệnh thường gặp
          • FIP Ở MÈO: BỆNH NGUY HIỂM NHƯNG CÓ THỂ KIỂM SOÁT!
          • Kinh Nghiệm Vượt Qua Bệnh FIP Ở Mèo
        • Các bé : Chó
          • Bệnh Parvo ở chó: Nguy hiểm rình rập và giải pháp tối ưu
          • Chó : Dưới đây là một số bệnh thường gặp
          • MÙA VE CHÓ TÁC OAI
        • Giun đũa là một loại ký sinh trùng thường gặp ở chó và mèo
        • LÀM GÌ ĐỂ BẢO VỆ CHÓ MÈO NHÀ BẠN KHI THỜI TIẾT GIAO MÙA
      • Quê Hương Đồng Nai Của Tôi & Của Mọi Người
        • Đốc phủ xứ Biên Hòa : ông Võ Hà Thanh & gia đình
          • ‘Nhà lầu ông Phủ’, ẩn mình trong hoang phế
          • Lá rụng về cội (Thăm mộ đốc phủ Võ Hà Thanh)
          • Tổ đình Bửu Long và cư sĩ Võ Hà Thuật
          • Tòa nhà đốc phủ Thanh & giai thoại
        • Xôi chiên phồng
          • Xôi chiên phồng Đồng Nai
          • Đi tìm nguồn gốc xôi chiên phồng
        • Lâm Trung Trại và những anh hùng “thủy hử” đất Đồng Nai
        • Ngôi chùa mang tên Chùa Cô hồn
        • Người canh 'giấc ngủ' của tiền nhân : Khu lăng mộ danh nhân văn hóa Trịnh Hoài Đức
        • Những địa danh xưa của Đồng Nai
        • Chuyện hai vị họ Lương ở Biên Hòa
        • Cố nhân sĩ Lương văn Lựu - 1916- 1992
        • Biên Hòa trăm năm trước
        • Đi xe lửa Sài Gòn - Biên Hòa nửa thế kỷ trước
          • P.1-Đi xe lửa Sài Gòn - Biên Hòa nửa thế kỷ trước
          • P.2-Đi xe lửa Sàigòn - Biên Hòa nửa thế kỷ trước
          • P3-Đi xe lửa Sàigòn - Biên Hòa nửa thế kỷ trước
          • P.4-Đi xe lửa Sàigòn - Biên Hòa nửa thế kỷ trước
        • Ngắm vẻ đẹp của các loài động vật hoang dã ở vườn thú lớn nhất Đồng Nai
        • Khám phá 'phố' ẩm thực về đêm không lúc nào vắng khách ở khu chợ Sặt nhỏ Hố Nai
        • Ngắm toàn cảnh từ trên cao vẻ đẹp của 11 cây cầu bắc qua sông Đồng Nai
        • Trịnh Hoài Đức - nhà văn hóa lớn, nhà sử học, nhà quân sự đại tài
        • Tản mạn về địa danh hành chính thuộc Biên Hòa
        • Khám phá hang động 'như thành quách' dưới rừng ở Đồng Nai
        • Khám phá thế giới hang động trong lòng đất giữa rừng giá tỵ ở Đồng Nai
        • Rực rỡ phúc khí cầu mang nguyện ước hạnh phúc, bình an tại Lễ hội chùa Ông ở Cù lao Phố
        • Vang danh bưởi Tân Triều
      • Lưu ý thanh toán khi dùng thẻ tín dụng, tránh bị mất tiền ngu giống mình
      • Ta đi đâu đó | cảm nhận
        • Bài số 01 - FPT Poly & Ventech Workshop
        • Bài số 02 - Bảo Mật Thông Tin tại FPT Poly Đồng Nai
        • Bài số 03
        • Bài số 04 | Father's Day | Saint Joseph
        • Bài số 05 | BICSI Hanoi | 14 Mar 2025
        • Bài số 06 | Festa del Papà – Ngày của Cha ở Ý
        • Bài số 07 - Những người bạn
        • Bài số 08 -Bạn có nuôi các bé cưng (pets). Hãy luôn ... xem trong phần ghi chú trong bài
        • Bài số 09 -Tâm Sân đó ngược lại với tâm Bi, sẽ hại chính chúng ta mà thôi
        • Bài số 10
      • Cóp nhặt linh tinh (xà bì chưởng)
        • HÃY CÙNG CHUNG TAY GIÚP MỌI NGƯỜI PHÒNG NGỪA LUADAO
        • Người không học hỏi thêm trong thời gian rảnh.....
      • Nhà Ga Xép
        • Tàu SE7 qua cầu đôi, hay cầu Chợ Mới tiếp tục hành trình vào Nam
      • Triết - tìm hiểu về triết
        • Triết học Kitô giáo
          • TÔN GIÁO: LA BÀN THIÊNG LIÊNG CHO CON NGƯỜI
          • SIÊU HÌNH HỌC CỦA BONAVENTURA: MỘT SIÊU HÌNH HỌC MANG TÍNH THẦN HỌC
          • LUẬT TỰ NHIÊN: VẤN ĐỀ TIẾN HÓA & TỔN TẠI CỦA THIÊN CHÚA
          • THIỀN VIPASSANA (Thiền minh sát tuệ)
          • LUẬT TỰ NHIÊN VÀ PHẨM GIÁ CỦA CON NGƯỜI
          • SƠ LƯỢC VỀ TRIẾT HỌC TỰ NHIÊN
          • LUẬT TỰ NHIÊN VÀ CÔNG BẰNG XÃ HỘI
          • NỀN TẢNG CỦA TRI THỨC ĐẠO ĐỨC ĐẾN TỪ ĐÂU?
          • TRI THỨC CON NGƯỜI VỀ VŨ TRỤ
          • PHÁN ĐOÁN ĐẠO ĐỨC LÀ TƯƠNG ĐỐI, CHỦ QUAN VÀ TẤT ĐỊNH?
          • TÔN GIÁO VÀ CÁC BIỂU TƯỢNG NHÂN HỌC
          • Sự thành hình triết học Kitô giáo
        • SỰ THIẾT YẾU CỦA TRIẾT HỌC TRONG THỜI ĐẠI A.I.
      • Lê Trọng Kha (LeKha Mart)
        • Những lưu ý khi ở khách sạn!
      • Nguyễn Ngọc Tư (nhà văn nữ)
        • Tôi bắt đầu tin, một người không chỉ sống cho riêng mình, rằng chết chưa phải là hết.....
        • Cảm xúc ngắn
          • "Bây giờ, lúc rạp mình trước đức Phật là lúc tâm chúng sinh bất an nhất.
          • Mùng bốn, Tết tan
      • Thế giới Gen (Y,X,Z ...)
        • Delulu Là Gì? Giải Nghĩa Cụm Từ Trendy Gen Z Nào Cũng Biết
        • Gen Y Là Gì? Thế Hệ Millennials Và Những Điều Khiến Họ Khác Biệt
        • Thế hệ Gen Z Là Gì Và Những Điều “Lồi Lõm” Trong Mắt Các Gen Khác
      • Thế giới VUCA & BANI
        • BANI vs VUCA: Từ viết tắt nào phù hợp để mô tả thế giới này?
        • VUCA Là Gì? Lời Khuyên Cho Giới Trẻ Trong Thời Đại VUCA
        • BANI World Là Gì? Cách Đối Diện Với Thế Giới Mới Nhiều Hỗn Tạp
      • Nhiều tác giả
        • Tác giả : Vinh Râu
          • 2025-P01-1 CÂU CHUYỆN VỀ SỰ THẬT | Tác giả : Vinh Râu
          • 2023-CÓ MỘT CÂU CHUYỆN KHÁC VỀ TẤM ẢNH” EM bÉ NAPALM”
        • Bàn thiên- Một dấu ấn thời khai hoang còn tồn tại | TVN
        • Trương Vĩnh Ký – Người giữ lửa cho tiếng nói Nam Kỳ | Nguyễn Văn Sâm
        • Từ nỗi đau của ông, Võ Văn Kiệt
        • CHÙA GHOSITARAM,xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu
        • PHƯỚC HẢI CỔ MIẾU - Ngôi chùa Hoa thờ Cá Ông-
        • Đình An Hội, Bến Tre
        • 6 NGÀNH NGHỀ Ở VIỆT NAM MÀ CÁC CÔNG TY NƯỚC NGOÀI CÓ THỂ RỜI ĐI SAU KHI MỸ ÁP THUẾ NHẬP KHẨU 46%
        • KÝ SỰ BỊ CHÍCH ĐIỆN Ở CAM
        • CÁCH PHÂN BIỆT SÁCH 𝗡𝗘𝗫𝗨𝗦 THẬT - GIẢ?
        • Người Sài Gòn tử tế
          • Người Sài Gòn tử tế - Bài 1: Những bữa chay ngon từ tay chú Kiếm
        • Chủ đề "Có nên đi học từ Cao Đẳng,Đại Học hoặc bỏ học?!!"
          • Phần 01-Chủ đề "Có nên đi học từ Cao Đẳng,Đại Học hoặc bỏ học?!!"
          • Phần 02-Chủ đề "Có nên đi học từ Cao Đẳng,Đại Học hoặc bỏ học?!!"
          • Phần 03-Chủ đề "Có nên đi học từ Cao Đẳng,Đại Học hoặc bỏ học?!!"
        • Đàm Hà Phú
          • Cảnh giác lừa đảo - những câu chuyện ngắn
        • Nói về việc Đọc Sách từ anh Thái Tân, anh Thái Hạo và từ sưu tầm
        • Làm thuê làm chủ khác nhau gì không?
        • Chuyện cảnh giác
          • Cẩm nang nhận biết và phòng tránh Lừa đảo chuẩn hóa thông tin cá nhân
        • Bác Sĩ Nguyễn Văn Hoài
        • Dưỡng Trí Viện Biên Hòa, ngày nay là Bệnh Viện Tâm Thần TW2 Biên Hòa
          • Nguyễn Văn Hoài (1898 - 1955): Bác Sĩ Giám Đốc - Người Việt Đầu Tiên Của Dưỡng Trí Viện Biên Hòa
          • Vị giám đốc người Việt đầu tiên của Nhà thương điên Biên Hòa
        • 7 khái niệm liên quan đến tội phạm tình dục
        • Mùng 9 vía trời - mùng 10 vía đất.
        • Mùng 10 tháng giêng: Ngày vía Thần Tài hay ngày vía Thần Đất?
        • Bỗng lù lù đâu ra ông Thần Tài? Nếu lậm quá lại thành ra mê tín
        • TỤC CÚNG THẦN TÀI VÀO MÙNG 10 THÁNG GIÊNG ÂM LỊCH: SỰ TIẾP BIẾN VĂN HÓA ĐÃ DIỄN RA NHƯ THẾ NÀO?
        • Xuất khẩu gian lận
        • “Gia phả ngầm” ở Nam bộ
        • Chữ quốc ngữ, chữ nuớc ta từ Alexandre de Rhodes đến Trương Vĩnh Ký
        • Lệ cúng Vật Lề: Mật ngữ truyền đời của người mở đất!
        • Nhà ở của người Nam bộ xưa
        • Mả Tàu | *Tản mạn – Hoài Nguyễn
      • Yếm, áo yếm, di sản trang phục cổ truyền Việt Nam | TVN
      • Chuyện Nữ thần Tự do cưới ông Paul Bert rồi trèo lên nóc Tháp Rùa Hà Nội
      • Ý nghĩa của nén hương trong văn hóa tâm linh người việt
      • Du lịch & khám phá
        • Đông Nam Bộ
          • Sài Gòn
            • Nghĩa An Hội Quán (hay còn gọi là Chùa Ông, Miếu Quan Đế - nơi thờ phụng Quan Vũ)
            • Sài Gòn nhớ nhớ thương thương
              • Kỳ 1: Nhớ lắm Trường Nguyễn Thượng Hiền
              • Kỳ 2: Bà Quẹo là... Bà Quẹo nào?
              • Kỳ 3: Bảy Hiền thân thương
              • Kỳ 4: An Phú Đông, vườn xưa bên phố
              • Kỳ 5: Bí mật 'phi thuyền Apollo' giữa Sài Gòn
              • Kỳ 6: Nhớ làng đại học Thủ Đức
              • Kỳ 7: Đường xưa về Nhà Bè
              • Kỳ 8: Lũy Bán Bích từng ngát hương ngâu
              • Kỳ 9: Bàn Cờ, giao điểm truân chuyên
              • Kỳ cuối: Bàn Cờ, phố chợ thân quen
            • Hầm bí mật dài gần 100 m trong ngôi đình cổ ở TP HCM
          • Biên Hòa - Đồng Nai
            • NGỌC XÁ LỢI CỦA ĐỨC BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT | HOÀNG ÂN CỔ TỰ
            • Hoàng Ân cổ tự với cây dầu 300 tuổi
            • Lệ Kỳ Yên
              • Đình Tân Lân
            • Thác Đá Hàn
            • Khu nghỉ dưỡng Thiền Tâm
            • Kinh nghiệm du lịch Đồng Nai “đầy đủ và hữu ích nhất”
            • Ngôi chùa ‘đặc biệt’ trong bệnh viện tâm thần ở Biên Hòa
            • Tản mạn địa danh Hố, Trảng ở Đồng Nai
          • Bà Rịa - Vũng Tàu
            • Suối Đá và suối Tiên nằm trong quần thể núi Dinh
        • Đôi nét về lịch sử hòn đảo Đài Loan
        • Khái quát quá trình hình thành và phát triển biển – đảo Việt Nam
        • Miền Tây Nam Bộ
          • Hà Tiên
            • Đến Hà Tiên viếng lăng Mạc Cửu
      • Nguyễn Gia Việt
        • Người Miền Nam chúng ta cúng mùng 10 tháng Giêng là cúng Chú Thổ
        • Người Miền Nam nói rõ vú sữa, bác sĩ, sầu riêng. Cấm kêu là "quả sầu", "quả vú", "bác"
        • Nghĩ về Tết nó như cuốn phim xưa tuôn lại....
        • Nhà đẹp ngày xưa
        • Cháo vịt Miền Nam
        • Chợ Nổi Miền Tây
    • 4.Tôn Giáo
      • Công Giáo
        • HIỆN TƯỢNG THIẾU NỮ “DIỄN NGUYỆN” HIỆN NAY TẠI VIỆT NAM
        • Lm. Anmai, CSsR tổng hợp
          • NƠI CAO TRỌNG NHẤT TRONG NHÀ THỜ VÀ Ý NGHĨA SÂU SẮC CỦA CỬ CHỈ THỜ LẠY
          • CÓ NHIỀU THỨ ĐÃ CŨ ĐẾN MỤC NÁT, MÀ HỔNG HIỂU SAO NGƯỜI TA CỨ LÔI RA ĐỂ LÀM ĐAU NHAU
          • CHỮ CŨNG CÓ NĂM BA ĐƯỜNG CHỮ
          • LỜI NGUYỆN TỐI
          • LẠY CHÚA!
          • HÔN NHÂN : QUÀ HAY GÁNH NẶNG
          • Xá lợi hay đá muối? Mời các bạn đoc bài viết sau đây của nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc- Phuc Dinh Kim
          • VATICAN SẼ CẮT SÓNG ĐIỆN THOẠI TRONG THỜI GIAN MẬT NGHỊ BẦU GIÁO HOÀNG
          • TRUMP BÁC BỎ LỜI CHỈ TRÍCH VỀ HÌNH ẢNH ĐỨC GIÁO HOÀNG DO AI TẠO RA
          • CHỜ KHÓI TRẮNG Ở VATICAN LÀM BÙNG NỔ MẠNG XÃ HỘI
        • Giáo lý cho người trẻ
          • 01. Làm sao để có thể khám phá tôi thật sự là ai?
          • 02. Bằng cách nào Kinh Thánh giúp tôi hiểu biết chính mình?
          • 03. Làm sao để hiểu Kinh Thánh?
        • Tên trộm lành: Thánh Disma, hy vọng đến từ thập giá
        • Nơi yên nghỉ của Đức Tổng Phaolô Bùi Văn Đọc
        • Lời nguyện tín hữu - Chúa nhật IV Mùa Chay - năm C (2025)
        • Hành trình tìm nơi lưu giữ thánh tích của một vị thánh tử đạo trên đất Sài Gòn
        • Một trong các tác phẩm điêu khắc nổi tiếng nhất thế giới cũng là nguồn lạ lùng tạo nên các truyền th
        • Từ khổ giá đến vinh quang
        • Truyền giáo là yêu thương người tật nguyền
        • ANTIQUA ET NOVA Ghi chú về Mối Tương Quan giữa Trí Tuệ Nhân Tạo và Trí Tuệ Con Người
        • DẠY VÀ HỌC KINH THÁNH do Lm Ignatio Hồ Văn Xuân giảng dạy trực tuyến
          • Phần 1: Một số khái niệm căn bản
          • Phần 2: NGŨ THƯ | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 3: CÁC SÁCH LỊCH SỬ | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 4: CÁC SÁCH GIÁO HUẤN - KHÔN NGOAN | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 5: NGÔN SỨ - TIÊN TRI | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 6: CÁC SÁCH TIN MỪNG | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 7: SÁCH CÔNG VỤ TÔNG ĐỒ | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 8: CÁC THƯ MỤC VỤ CỦA THÁNH PHAOLÔ | Thánh Kinh Tổng quát
          • Phần 9: CÁC THƯ CHUNG - Phần 10: SÁCH KHẢI HUYỀN | Thánh Kinh Tổng quát
          • Bài 11: Mô-sê và việc thành lập dân Ít-ra-en (P1) | Các tổ phụ - Tìm hiểu Cựu Ước
          • Bài 12: Mô-sê và việc thành lập dân Ít-ra-en (P2) | Các tổ phụ - Tìm hiểu Cựu Ước
          • Bài 13: Giô-suê lãnh đạo dân chinh phục đất Ca-na-an | TÌM HIỂU CỰU ƯỚC
          • Bài 14: Thời đại các thủ lãnh | TÌM HIỂU CỰU ƯỚC
          • Bài 15: Lập nền quân chủ: Sa-mu-en và Sau-lê | TÌM HIỂU CỰU ƯỚC
          • Bài 16: Đa-vít, tôi trung của Chúa (1010-970) | TÌM HIỂU CỰU ƯỚC
          • Bài 17: Sa-lo-môn, một sự huy hoàng đắt giá (970-931) | TÌM HIỂU CỰU ƯỚC
          • Bài 18: Các ngôn sứ, lãnh đạo tinh thần của Dân Chúa - Ngôn sứ Ê-li-a và Ê-li-sê
          • Bài 19: Các hành động kỳ lạ của các ngôn sứ | TÌM HIỂU CỰU ƯỚC |
        • QUY ĐỊNH VỀ THỦ TỤC HÔN PHỐI ÁP DỤNG CHO TOÀN GIÁO HỘI TẠI VIỆT NAM 2024
        • Mục vụ Giới trẻ Việt Nam - Vietnam Youth Ministry
          • Thông điệp hàng ngày
            • THỨ SÁU SAU LỄ TRO . Mt 9,14-15
            • THỨ NĂM SAU LỄ TRO . Lc 9,22-25
        • Các lớp giáo lý (đang thực hiện)
          • 1.Dự án lớp học THKT-GHTGVN
            • 2023
              • Hướng dẫn sử dụng Zoom
                • Cài đặt ứng dụng Zoom cho điện thoại Android
                • Hướng dẫn thay đổi hình nền trong Zoom - trên di động
                • Hướng dẫn đổi tên hiển thị trên Zoom
                • Hướng dẫn đăng nhập vào Zoom khi đã có ID/Link học
                • Hướng dẫn tải ứng dụng Zoom & 1 số hướng dẫn chung cơ bản
              • Hướng dẫn bật tính năng Nhận Tin Nhắn và Cuộc Gọi Lạ trong Zalo
              • Link Youtube để xem lại
              • Nội dung và thành phần giáo viên hướng dẫn Lớp Tìm Hiểu Kinh Thánh & Cầu Nguyện Với Lời Chúa
            • 2024
          • 2.Chương trình hồi tâm trực tuyến (Online)
            • 2023
              • Thư Mời - Chương Trình Hồi Tâm Hằng Tháng
              • Hướng dẫn sử dụng Zoom cơ bản
                • Hướng dẫn cách bật tính năng Nhận Tin Nhắn và Cuộc Gọi Lạ trong Zalo
                • Hướng dẫn thay đổi hình nền trong Zoom trên nền điện thoại di động
                • Hướng dẫn sử dụng Zoom cho Android và IOS (tương tự)
            • 2024
          • 3.Chương trình “Cứ Theo Thầy”
            • 2023
              • THƯ MỜI v/v tham gia chương trình “Cứ Theo Thầy”
            • 2024
          • 4.Hỏi và Đáp với các Cha
          • 5.Lớp giáo lý viên-GP.Xuân Lộc
            • LỊCH CÔNG GIÁO - Năm Phụng Vụ 2023 - 2024
            • "YOUCAT" -
            • LỜI NGUYỆN CHUNG -
            • HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC VIỆT NAM HƯỚNG DẪN TỔNG QUÁT VIỆC DẠY GIÁO LÝ TẠI VIỆT NAM 2017
            • BỘ PHÚC ÂM HÓA CÁC DÂN TỘC - Dành cho các giáo lý viên
            • CATECHESI TRADENDAE | Tông huấn của Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II về DẠY GIÁO LÝ TRONG THỜI ĐẠI CHÚN
        • Giáo lý cấp I
          • Ký hiệu các sách Kinh Thánh
          • Đến Bàn Tiệc Thánh
            • Phần 1-Tuyên xưng đức tin
              • Bài 1-Thiên Chúa sáng tạo trời đất & muôn vật
              • Bài 2-Thiên Chúa tạo dựng loài người
              • Bài 3-Sa ngã
              • Bài 4-Con Thiên Chúa làm người
              • Bài 5-Cuộc khổ nạn của chúa Jesus
              • Bài 6-Chúa Jesus sống lại & lên trời
              • Bài 7-Chúa Thánh Thần
              • Bài 8-Thiên Chúa Ba Ngôi
              • Bài 9-Cộng Đoàn Hội Thánh
              • Bài 10-Tổ Chức Hội Thánh
              • Bài 11-ĐỨC MA-RI-A MẸ CHÚA GIÊ-SU VÀ MẸ HỘI THÁNH
              • Bài 12-ƠN THA TỘI
              • Bài 13-ƠN PHỤC SINH VÀ ĐỜI SỐNG VĨNH CỬU
            • Lời nói đầu
            • Bài mở đầu
            • Phần 2-Sống trong chúa Ki-tô
              • Bài 14-Con người là hình ảnh của Thiên Chúa
        • Nhà thờ & địa lý
          • Lược sử Giáo xứ Thánh Gẫm
        • Trung Vu Cssr
          • KHI HỌ TOAN TÍNH, HÃY CHẮC CHẮN RẰNG BẠN ĐANG LẦN CHUỖI MÂN CÔI...
          • Đôi khi, ma quỷ không đến với cặp sừng đáng sợ; nó đến trong hình hài của một quý ông...
          • ĐỪNG ĐỔI SỰ THẬT LẤY HÒA BÌNH; VIỆC ẤY SẼ PHẢN TÁC DỤNG...
          • XÁC ĐỊNH BẢN THÂN HOẶC NGƯỜI KHÁC SẼ XÁC ĐỊNH BẠN
          • ĐỪNG BAO GIỜ PHỚT LỜ TIẾNG GỌI KÊU GỌI TA CẦU NGUYỆN...
          • AI HIỂU ĐƯỢC THỜI GIAN VÀ THỜI ĐIỂM SẼ KHÔNG GHEN TỊ VỚI AI...
          • Ở SAI NƠI, BẠN SẼ KHÔNG BAO GIỜ ĐƯỢC TRÂN TRỌNG ...
          • SỰ KHÁC BIỆT GIỮA: TÔNG ĐỒ VÀ MÔN ĐỆ
          • NHƯỜNG NHỊN NGHĨA LÀ BẠN TRÂN TRỌNG MỐI QUAN HỆ HƠN LÀ CÁI TÔI
          • THÔNG ĐIỆP DILEXIT NOS CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ VỀ TÌNH YÊU NHÂN LOẠI VÀ THẦN LINH CỦA THÁNH TÂM C
          • MỘT NGƯỜI LÃNH ĐẠO PHẢI CHẤP NHẬN SỰ PHÊ BÌNH XÂY DỰNG
          • ĐỪNG NÓI, “CHUYỆN ẤY SẼ KHÔNG BAO GIỜ XẢY ĐẾN VỚI TÔI;” BÀN CỜ CÓ LÚC XOAY CHIỀU
          • ĐỪNG SỐNG ĐỂ LÀM HÀI LÒNG NGƯỜI ĐỜI; CON NGƯỜI RẤT NHANH QUÊN KẺ ĐÃ KHUẤT...
          • Mặc áo nhặm và ngồi trên tro
          • Không ai thực sự thất bại, chỉ là chúng ta đang trải qua những thăng trầm của cuộc sống
          • GIÀU HAY NGHÈO LÀ DỰA VÀO BẢN CHẤT, KHÔNG PHẢI CỦA CẢI
          • CHÚNG TA ĐỀU CÓ MỘT CHIẾC TÚI; BẠN ĐANG MANG GÌ TRONG ĐÓ?
          • ĐÔI KHI, BUÔNG BỎ LÀ CON ĐƯỜNG DUY NHẤT ĐỂ CHỮA LÀNH
          • Hôm nay là lễ nhớ Đức Maria Nữ Vương Thiên Đàng!
          • Đừng tách rời Sự Thật và Nhân Đức
          • MỘT NGÀY KHÓ CHO CÁI TÔI LÀ MỘT NGÀY TỐT CHO TÂM HỒN
          • ĐỪNG ĐỂ SỰ HIỆN ĐẠI HỦY HOẠI CON CÁI BẠN...
          • BẠN BÈ CHÂN THÀNH RẤT HIẾM; NẾU CÓ, HÃY GIỮ LẤY
          • Nói chậm, nói vừa phải và nói ít.
          • Có nên hài lòng với điều kiện tối thiểu?
          • KHI NGƯỜI KHÁC TIN TƯỞNG BẠN VỚI NHỮNG YẾU ĐUỐI CỦA HỌ, XIN ĐỪNG LỢI DỤNG ĐIỀU ĐÓ ĐỂ CHỐNG LẠI HỌ.
          • Lỗ Kim trong Kinh Thánh là thứ gì ?
          • Dù đã cầu nguyện nhưng khó khăn vẫn chồng chất...
          • ĐỪNG NÓI RẰNG KẺ THẤT BẠI LÀ SẼ THẤT BẠI MÃI MÃI...
          • CAM KẾT LÀ HÀNH ĐỘNG, KHÔNG PHẢI LỜI NÓI
          • Bỏ lối tư duy "cái gì đến, sẽ đến"; hãy chiến đấu cho những điều bạn mong ước
          • LỜI BÀO CHỮA VỤNG VỀ
          • DƯỚI SỰ CHE CHỞ CỦA MẸ MARIA, KẺ THÙ KHÔNG THỂ ĐÁNH BẠI BẠN...
          • BẠN ĐÔI KHI CẦN HÀNH ĐỘNG, KHÔNG PHẢI CHỈ KIÊN NHẪN
          • Tuyên bố quan điểm về Lễ khai mạc Thế vận hội của Hội đồng Giám mục Chính thống Coptic Bắc Mỹ
          • Uống nước từ ly vỡ sẽ khiến bạn bị thương, cũng như tranh cãi với những người độc hại
          • Yêu Là Dám Chấp Nhận Ngay Cả Khi Bị Giáo Hội Làm Tổn Thương
          • CHẠY ĐẾN VỚI CHÚA GIÊSU TRONG BÍ TÍCH THÁNH THỂ HOẶC NHỮNG CON SÓI ĐÓ SẼ XÉ NÁT BẠN
          • QUY TẮC TIẾN HÀNH BIỆN PHÂN CÁC HIỆN TƯỢNG ĐƯỢC CHO LÀ CÓ NGUỒN GỐC SIÊU NHIÊN
            • Dẫn Nhập : Lắng Nghe Thần Khí Hoạt Động Nơi Dân Chúa
              • Sự Sửa Đổi Gần Đây
              • Lý Do Cho Các Quy Tắc Mới
              • Các Khía Cạnh Mới
              • Nhận Biết Hành Động Của Chúa Thánh Thần
              • Sự Tham Gia Và Đồng Hành Của Bộ
            • Lời Giới Thiệu
              • I. NHỮNG HƯỚNG DẪN CHUNG
              • II. CÁC THỦ TỤC CẦN LÀM THEO
              • Giai đoạn Kết luận
          • Ý nghĩa bức tranh Chúa Giêsu đánh đuổi những người buôn bán trong Đền Thờ
          • Fiducia Supplicans
            • Thông cáo báo chí liên quan đến việc tiếp nhận Fiducia supplicans của Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin
            • Hỏi đáp ngắn gọn về văn kiện "Fiducia Supplicans"
            • Tuyên bố Fiducia Supplicans về ý nghĩa mục vụ của việc chúc lành
            • HƯỚNG DẪN MỤC VỤ CHO VIỆC THỰC HIỆN FIDUCIA SUPPLICANS
            • Thông báo của Tổng Giáo Phận Singapore:
            • Tuyên bố Fiducia Supplicans về ý nghĩa mục vụ của việc chúc lành | Fiducia Supplicans
          • Dignitas Infinita
            • Tuyên bố Dignitas Infinita, văn kiện mới nhất của Tòa Thánh bàn về Phẩm Giá Con Người .
            • Phân Tích Triết Học về Tuyên bố Dignitas Infinita (Phẩm Giá Vô Hạn)
            • Trong 'Dignitas Infinita', Vatican bảo vệ con người, không phải chính trị"
            • Dignitas và truyền thông
            • Đạo đức sinh học trong Dignitas Infinita
            • Dignitas Infinita: Cái nhìn Tổng quan
            • Dignitas Infinitas: Giới bảo thủ hoan nghênh, giới cấp tiến lại coi đây là một bước lùi
            • BẢY ĐIỂM MƠ HỒ CỦA TUYÊN BỐ DIGNITAS INFINITAS
            • Ba điểm để hiểu "Dignitas infinita"
            • Dignitas Infinita - Bốn loại phẩm giá
            • Dignitas Infinita: Giáo Huấn Xã Hội Công Giáo Tái Khẳng Định Truyền Thống Nhân Quyền Phổ Quát
          • GỌI CHO HỌ NGAY, ĐỪNG MONG TRÊN THIÊN ĐƯỜNG CÓ BỐT ĐIỆN THOẠI...
          • THIÊN CHÚA HIỆN HỮU NHƯNG BẠN KHÔNG PHẢI LÀ NGÀI... HÃY SỐNG KHIÊM NHƯỜNG
          • AI LÀ BẠN CỦA BẠN?
          • CHÚA GIÊSU ĐÃ KHÔNG CHẾT ĐỂ LÀM CHO BẠN TRỞ THÀNH TỶ PHÚ; HÃY BIẾT ĐIỀU NÀY VÀ BÌNH AN...
          • NHÀ CÓ Ô DÙ VÀ THẾ HỆ DỰA DẪM
          • NĂNG LỰC VÀ TÀI NĂNG MỞ RA CÁNH CỬA; NHƯNG SỰ KHÔN NGOAN VÀ KỶ LUẬT MỚI LÀ THỨ GIỮ CHO NÓ LUÔN MỞ...
          • XÂY DỰNG ĐỨC TIN TRƯỚC CƠN BÃO...
          • GIỮA NGHI NGỜ VÀ TIN TƯỞNG
          • Ý nghĩa bức tranh Lễ Truyền Tin của Titian
          • Tu vậy mới là tu
          • KỂ CẢ KHI BẠN NÓI SỰ THẬT, Ý ĐỊNH CỦA BẠN VẪN QUAN TRỌNG...
          • ĐỨC GIÁO HOÀNG THỰC SỰ ĐÃ NÓI GÌ?
          • [Infographic] 01/01/2024: Thông điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô nhân ngày Hòa bình Thế giới lần thứ
          • Trí tuệ nhân tạo và Hòa bình – Vấn đề mới đặt ra cho các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế
          • ĐIỀU CHÚNG TA BIẾT MÀ HỌ KHÔNG BIẾT...
          • CHUỖI MÂN CÔI THỰC HIỆN NHỮNG ĐIỀU KỲ DIỆU...
          • Tiểu sử Tôi Tớ Chúa Dumoulin Boria, Giám mục Tây Đàng Ngoài (1)
          • Báo cáo năm 1872 về Hạt Đại diện Tông Tòa Nam Đàng Ngoài
          • Các Thừa sai Pháp ở Bắc Kỳ (1): LỜI MỞ ĐẦU
          • Các Đấng Tử Đạo Của Nam Kỳ
          • Một bằng chứng lịch sử mới tìm thấy liên quan tới vụ thảm sát giáo dân ở Biên Hòa
          • Về vụ giải cứu 5 thừa sai Pháp năm 1843
          • Trích thư chung năm xxxx của Hội Thừa Sai Paris
            • Thư chung năm 1858 của Hội Thừa Sai Paris - Tây Đàng Trong
            • Thư luân lưu năm 1841 của Hội Thừa sai Paris
            • Trích thư Luân lưu năm 1840 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích Thư Luân lưu năm 1842 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích thư luân lưu năm 1844 của Hội Thừa Sai Paris.
            • Trích Thư chung năm 1845 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích THƯ CHUNG năm 1846 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích Thư chung năm 1847 của Hội Thừa Sai Paris
            • Thư chung năm 1848 của Hội Thừa sai Paris
            • Trích thư chung năm 1849 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích Thư chung năm 1852 của Hội Thừa sai Paris
            • Trích Thư chung năm 1853 của Hội Thừa sai Paris
            • Trích Thư Chung 1854 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích Thư chung năm 1855 của Hội Thừa Sai Paris
            • Trích Thư Chung năm 1856 của Hội Thừa Sai Paris
          • NGƯỜI CÔNG GIÁO CÓ NÊN DÙNG MẠNG XÃ HỘI ĐỂ PHÊ BÌNH GIÁO HỘI KHÔNG?
          • Cha John Aloysius Bonnard & Cha Augustin Schceffler : Các Thánh Tử Đạo Bắc Kỳ
          • Cha Philip Minh - Các Đấng Tử Đạo Của Nam Kỳ
        • Phêrô Nguyễn Văn Khải DCCT
          • MỘT TẬP TỤC ĐẠO ĐỨC RẤT HAY CỦA CÔNG GIÁO TRONG NGÀY LỄ CHÚA HIỂN LINH
          • NHỮNG LỜI RẤT HAY VÀ RẤT THỐNG THIẾT CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ TRONG SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2024
          • LỢI ÍCH KỲ DIỆU TỪ VIỆC THỰC HÀNH CÁCH ĂN CHAY MÀ CHÚA ƯA THÍCH (Is 58: 6-9)
          • NGUỒN GỐC VÀ Ý NGHĨA PHẨM PHỤC CỦA CÁC LINH MỤC MẶC TRONG THÁNH LỄ
          • THÔNG ĐIỆP MÙA CHAY 2024 CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ
          • ĐỂ HIỂU CHO ĐÚNG TUYÊN BỐ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC CHÚC LÀNH CHO CÁC CẶP ĐỒNG GIỚI VÀ CÁC CẶP BẤT HỢP LỆ
          • CHUYỆN ĐI ĂN ĐÁM CƯỚI “KHÔNG PHÉP ĐẠO”
      • Phật Giáo
        • TẦM QUAN TRỌNG CỦA THIỆN NGHIỆP – LỜI DẠY TỪ KINH CUNDA NGƯỜI THỢ RÈN
        • CHÁNH NGỮ (SAMMĀ-VĀCĀ) TRONG PHẬT GIÁO NGUYÊN THỦY
        • Kinh chánh tri kiến | Phật Giáo Nguyên Thủy - kinh NIKAYA
          • P01-Thiện và bất thiện
          • P02-Thức ăn
          • P03-Tứ Diệu Đế
          • P04-Già và chết
          • P05-Sanh (Sinh)
          • P06-Hữu
          • P07-Chấp thủ
          • P08-Tham Ái
          • P09-Cảm thọ
          • P10-Xúc
          • P11-6 nhập
          • P12-Danh Sắc (Thân Tâm)
          • P13-Thức (Ý thức, nhận thức)
          • P14-Hành
          • P15-Vô Minh
          • P.16-Phần cuối - Lậu Hoặc
        • Kinh sám hối
          • Các cách khấn nguyện, sám hối tại nhà
          • Cần lưu ý gì khi đọc kinh sám hối hằng ngày?
          • khấn nguyện số 1 -Kinh sám hối
          • khấn nguyện số 2 -Kinh sám hối
          • khấn nguyện số 3 - Kinh sám hối
          • khấn nguyện số 4 - Kinh sám hối
        • Budsas.org - Bình Anson
          • Binh Anson's Facebook
            • TỈNH THỨC TRƯỚC CÁI CHẾT (2) | Hòa thượng Gunaratana (2017)
            • Nhầm lẫn giữa cây SALA và cây ĐẦU LÂN (Hàm Rồng)
            • GIỚI THIỆU PHẬT GIÁO TRONG 5 PHÚT
            • ĐẠI KINH THIẾT LẬP NIỆM (DN 22)
            • TÔI ĐÃ ĐẾN VỚI PHẬT GIÁO THERAVADA NHƯ THẾ NÀO?
            • DỊCH KINH VÀ ĐẠI HỌC - Hòa thượng Thích Minh Châu - Chánh pháp và Hạnh phúc
            • HẠNH ĐẦU ĐÀ CỦA TRƯỞNG LÃO MAHĀKASSAPA (ĐẠI CA-DIẾP)
            • Lời Phật dạy :PHÚC LỢI CHO MÌNH VÀ CHO NGƯỜI KHÁC
            • TAM TẠNG THÁNH ĐIỂN PHẬT GIÁO VIỆT NAM
            • CHÁNH NGỮ KHI SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI
            • CÁC PHÁP HÀNH ĐẦU-ĐÀ PHỔ THÔNG TRONG THỜI HIỆN ĐẠI
            • Lời Phật dạy : NGƯỜI MÙ SỜ VOI
            • Làm lành, tránh ác, tu tâm.
            • Lời Phật dạy :THÙNG RỖNG KÊU TO
            • Chỉ là MỘT HẠT CÁT.
            • LÀM THẾ NÀO ĐỂ GIÁC NGỘ?
          • A.Căn bản Phật pháp
            • 1.Giới thiệu đạo Phật | Tỳ kheo Bodhicitto
            • 2.Tóm Tắt Căn Bản Phật Giáo | Tỳ khưu Dhammika | Bình Anson lược dịch
            • 3.Lịch sử Đức Phật Thích Ca Mâu Ni | Gia Tuệ
            • 4.Đức Phật của chúng ta Tỳ kheo Thích Minh Châu
            • 5.Tam Tạng Kinh Điển Nguyên Thủy (Tam Tạng - Tipitaka)
            • 6.Tránh Vụ Phật Tử Tại Gia | Thích Thanh Từ
            • 7.Đạo đức trong nếp sống người Phật tử | Tỳ kheo Thích Minh Châu
            • 8.Người Phật tử chân chánh | Phúc Trung
            • 9.Phật giáo là gì? | Hòa thượng Narada
            • 10.Con đường giác ngộ theo kinh điển Nikaya | Thích Nữ Trí Liên
          • B.Lịch sử (về Tam Tạng Kinh,hình thành Đại Thừa, Nguyên Thủy v.v..)
            • 1.Tam Tạng Kinh Điển | Bình Anson
            • 2.Cây cỗ thụ Phật Giáo | R.P. Hayes
            • 3.Mahayana và Theravada: Cùng một cỗ xe | Bình Anson
            • 4.Sự hình thành Đại thừa | J. R. O'Neil
            • 5.Đạo Phật Nguyên Thủy và Đạo Phật Đại Thừa | Hòa thượng W. Rahula & Tỳ kheo Thiện Minh dịch
            • 6.Khái quát lịch sử truyền bá kinh điển và những đặc điểm của Kinh tạng Nikàya | Thích Viên Giác
            • 7.Khái quát về nguồn gốc kinh A-hàm | Thích Nguyên Hiền
            • 8.Sự hình thành của A Tỳ Ðạt Ma | Hòa thượng Thích Thiện Siêu
            • 9.Giới thiệu Phật giáo Nguyên thủy tại Việt Nam
              • A.Lịch sử phát triển
                • 9.1.Đạo Phật Nguyên Thủy tại Việt Nam | Bình Anson
                • 9.2.Năm trung tâm hoằng pháp đầu tiên của Phật giáo Nguyên thủy | Tỳ kheo Thiện Minh
                • 9.3.Một số đặc điểm trong sinh hoạt của Phật giáo Nam tông | Tỳ kheo Thiện Minh
                • 9.4.Vài nét về sự phát triển của Phật giáo Nguyên thủy tại Việt Nam | Tỳ kheo Thiện Minh
                • 9.5.Một số đặc điểm trong sinh hoạt của Phật giáo Nam tông | Tỳ kheo Thiện Minh
                • 9.6.Phật giáo Nam tông Việt Nam: Cái nhìn từ bên ngoài | Thích Huệ Giáo
                • 9.7.Những Nhà Sư Phật giáo Nguyên thủy truyền giáo đầu tiên ở Sài gòn - Gia định | Tỳ kheo Thiện Min
                • 9.8.Phật giáo Nam tông ở Cố đô Huế | Tỳ kheo Thiện Minh
              • B.Nghi thức sinh hoạt
                • 9.9.Lễ hội trong truyền thống Phật giáo Nguyên thủy | Tỳ kheo Thiện Minh
                  • 9.9.1.Ý nghĩa lễ hội rằm tháng Giêng (Màghapùja)
                  • 9.9.2.Ý nghĩ lễ hội rằm tháng Tư (Vesàkhapùja)
                  • 9.9.3.Ý Nghĩa Lễ Hội Rằm Tháng Sáu (Àsàlhapùjà)
                  • 9.9.4.Ý nghĩa lễ hội Rằm tháng Bảy
                  • 9.9.5.Ý nghĩa lễ hội Rằm tháng Chín
                • 9.10.Nghi thức Phật giáo Nguyên thủy | Tỳ kheo Thiện Minh
                • 9.11.Nghi Thức Tụng Niệm trong truyền thống Phật giáo Nguyên thủy
        • Xá-lợi | Biết thêm về ngọc xá-lợi
        • Phật Giáo Theravāda – Dhamma
          • Bộ nền tảng Phật giáo – Ngài Hộ Pháp
            • Phật Giáo Là Gì? Nền Tảng Phật Giáo – Tỳ-Khưu Hộ Pháp
            • Kinh Chuyển Pháp Luân – Tỳ Kheo Hộ Pháp
            • Nền Tảng Phật Giáo & Các Đầu Sách Tỳ Khưu Hộ Pháp Biên Soạn
            • Bát Chánh Đạo, Pháp Hành Trung Đạo – Tỳ Kheo Hộ Pháp
            • Ngày Rằm Tháng Tư Trong Phật Giáo – Tỳ Khưu Hộ Pháp
            • 3 Con Đường Thoát Khổ – Tỳ Khưu Hộ Pháp
          • Phật Pháp Căn Bản
            • Phần I
              • 1.1.Phần I – Giới Thiệu Đức Phật, Đức Pháp, Đức Tăng
              • 1.2.Phần I – Cuộc Đời Đức Phật
              • 1.3.Phần I – Tứ Diệu Đế
              • 1.4.Phần I – Bát Chánh Đạo
              • 1.5.Phần I – Giảng Giải Thêm Về Bốn Tầng Thiền Định (Jhana)
              • 1.6.Phần I – Nghiệp
              • 1.7.Bản Phần I – Nghiệp Chứa Ở Đâu?
              • 1.8.Phần I – Có Thể Biến Cải Quả Của Nghiệp Không?
              • 1.9.Phần I – Những Hiểu Biết Sai Lầm Hay Tà Kiến Về Kamma (Nghiệp)
              • 1.10.Phần I – Tìm Hiểu Về Nghiệp (Tiếp Theo)
              • 1.11.Phần I – Một Số Câu Hỏi Liên Quan Đến Nghiệp
              • 1.12.Phần I – Lợi Ích Của Sự Hiểu Biết Luật Nghiệp Báo
              • 1.13.Phần I – Các Loại Nghiệp
              • 1.14.Phần I – Lý Duyên Sinh
              • 1.15.Phần I – Luật Duyên Hệ Duyên
              • 1.16.Phần I – Hướng Dẫn Hành Thiền
              • 1.17.Phần I – Thiền Tha Thứ
              • 1.18.Phần I – Thiền Từ Ái (Niệm Tâm Từ)
              • 1.19.Phần I – Thực Hành Thiền Tha Thứ Và Thiền Từ Ái
            • Phần 2
              • 2.1.Phần II – Đặc Tính Siêu Việt Của Phật Giáo
              • 2.2.Phần II – Các Hạng Chúng Sinh Trên Đường Giải Thoát
              • 2.2.Phần II – Con Đường Giải Thoát
              • 2.4.Phần II – Hai Loại Quy Y
              • 2.5.Phần II – Quy Y Siêu Thế
              • 2.6.Phần II – Thiền Định (Samatha)
              • 2.7-Phần II - THIỀN MINH SÁT (VIPASSANĀ)
              • 2.8.Phần II -– Tông Phái Và Kết Tập Tam Tạng
              • 2.9.Phần II – Vô Ngã
              • 2.10.Phần II – Phụ Lục – Hãy Tìm Hiểu Tôn Giáo Này
              • 2.11.Phần II - HƯỚNG DẪN HÀNH THIỀN
              • 2.12-Phần II – Thực Hành Thiền Tha Thứ Và Thiền Từ Ái
          • 13 Điều Học Tăng Tàn – Luật Xuất Gia Tóm Tắt – Tỳ Khưu Hộ Tông
        • Nguyễn Gia Việt
          • Xá lợi lớn nhứt của một đời người là tiếng thơm và những việc giúp ích cho chúng sanh của người đó đ
          • Sống để rèn luyện đạo đức và sống cho thành nhân chớ không phải vì sợ nghiệp quả
          • Bốn hướng tám phương trời là gì?
          • Đạo Phật nguyên bổn trong giáo lý không có "lễ hằng thuận" ,cũng không có "giáo lý hôn nhân"
          • Đi chùa cầu bình an cho "mọi người và gia đình" có được không?
          • Đức Phật Thích Ca quan niệm về Trời (Đấng Tạo Hóa) như thế nào?
        • Huỳnh Duy Lộc
          • Phật giáo và con đường thoát khổ
          • Đức Phật: từ giây phút giác ngộ tới 50 năm làm khất sĩ | Mừng Phật Đản, Phật Lịch 2568
          • Đại lễ Phật đản 2024: Đức Phật và lý Duyên khởi
          • Phái Theravada (Thượng tọa bộ) của Phật giáo
          • Bồ Đề Đạt Ma, vị tổ thứ 28 của Thiền tông
          • Đức Phật và quán niệm về cái chết
          • Phật giáo Đại thừa: bối cảnh ra đời và ảnh hưởng
          • Hermann Oldenberg và “Đức Phật, cuộc đời, học thuyết và tăng đoàn”
        • Thích Tuệ Sỹ
          • (PDF) Kỷ yếu Tri ân Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ
          • TIỂU SỬ HÒA THƯỢNG THÍCH NGUYÊN CHỨNG | Hiệu: Tuệ Sỹ
          • Hoà thượng Tuệ Sỹ viên tịch
          • Hoà Thượng Thích Tuệ Sỹ Và “Tô Đông Pha Những Phương Trời Viễn Mộng”
          • Tuệ Sỹ và “Triết học về tánh Không”
        • Bồ Đề Đạt Ma, vị tổ thứ 28 của Thiền tông
        • MƯỜI HAI NHÂN DUYÊN - NGUYÊN LÝ VÀ ĐỊNH NGHĨA
      • Cao Đài
        • Khái quát về Đạo Cao Đài
    • 5.Nghiên cứu Quốc tế
      • Mỹ tăng thuế quan với toàn thế giới trong “Ngày giải phóng”, Việt Nam nằm trong nhóm cao nhất
      • Thế Giới Hôm Nay
        • THẾ GIỚI HÔM NAY: 21/06/2024
        • THẾ GIỚI HÔM NAY: 20/06/2024
        • THẾ GIỚI HÔM NAY: 18/06/2024
      • CUỘC ĐÀN ÁP HỒI GIÁO CỦA BẮC KINH ĐANG NHẮM ĐẾN TRẺ EM
      • “NHÀ NƯỚC NGẦM” CỦA TRUMP
      • TẠI SAO ĐẠO ĐỨC LÀ KẺ THÙ CỦA HÒA BÌNH?
      • NHỮNG THAY ĐỔI NHÂN KHẨU HỌC CHƯA TỪNG THẤY Ở TRUNG QUỐC
    • 6.HR/Admin-Thuế-Tài chính/Kế toán
      • Đừng thần thánh hóa việc đi thực tập sớm
      • Kế toán tài chính | Hạch toán
        • Hướng dẫn hạch toán mượn tiền giám đốc
      • SAU KHI ĐI LÀM BẠN NHẬN RA ĐIỀU GÌ?
      • Phạm Quang Phước - Hệ Thống Lương 3P
      • Bich Le
        • Series: Nghệ Thuật Offboarding – "Ly hôn" đúng cách nơi công sở
          • Phần 1: Offboarding là gì? Tại sao nó quan trọng?
          • Phần 2: Những Sai Lầm Phổ Biến Khi Offboarding
          • Phần 3: Hỗ trợ quyền lợi cho nhân viên khi nghỉ việc – Đừng để họ ra đi trong ấm ức!
          • Phần 4 - Exit Interview: Hỏi Gì Để Thực Sự Học Hỏi?
        • Series - Bí mật HR không ai nói
          • Phần 1: Cách deal lương để không bị ép giá
          • Phần 2: Tại sao những người làm ít hơn bạn lại được lương cao hơn?
          • Phần 3: Bạn có thật sự được “đánh giá công bằng” khi xét tăng lương hay không?
          • Phần 4.1: Làm thế nào để được thăng tiến mà không cần nịnh bợ sếp?
          • Phần 4.2: Làm thế nào để được thăng tiến mà không cần nịnh bợ sếp?
          • Phần 5: Dấu hiệu cho thấy công ty đang ép bạn nghỉ việc (mà không nói thẳng)
          • Phần 6: Những sai lầm khiến nhân viên giỏi không bao giờ thăng tiến
          • Phần 7: Khi nào nên nhảy việc? Khi nào nên ở lại? Nghệ thuật ra quyết định trong sự nghiệp.
          • Phần 8: Vì sao công ty luôn thích tuyển người mới thay vì tăng lương cho nhân viên cũ?
          • Phần 9: Tại sao nhân viên giỏi nghỉ việc, nhưng công ty vẫn không quan tâm?
      • Thanh Huyen Tran
        • HRBP có nên trực tiếp giải quyết xung đột nội bộ hay chỉ đóng vai trò tư vấn?
      • BẢN TIN NHÂN SỰ |bởi : 101 quản trị nhân sự
        • BẢN TIN NHÂN SỰ NGÀY 26-27/2/2025
      • BỊ "SA THẢI" CÓ LƯU VÀO HỒ SƠ VÀ BỊ CHECK REFERENCE KHI XIN VIỆC TIẾP THEO???
      • Tổng hợp Bộ luật lao động qua các năm
      • Cập nhật văn bản hướng dẫn Bộ luật Lao động 2019
      • SINH VIÊN MỚI RA TRƯỜNG KHÔNG CÓ KINH NGHIỆM LÀM SAO TÌM ĐƯỢC VIỆC LÀM?
      • Thắng Huỳnh
        • Xúc phạm /Vu khống/ Công kích/ “Bóc phốt” người khác trên mạng xã hội.
      • HR CẦN LÀM GÌ ĐỂ XÂY DỰNG EMPLOYER BRANDING MẠNH MẼ TRÊN MẠNG XÃ HỘI?
      • NHỮNG CÂU CHUYỆN VỀ LƯƠNG KHI BẮT ĐẦU ĐI LÀM
      • 6.1.HR/Admin
      • 6.2.Thuế
        • BHXH
        • Giảm Trừ Thuế TNCN
          • Giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc là một trong những quyền lợi quan trọng của người nộp thuế
          • 10 Lưu Ý Khi Đăng Ký Người Phụ Thuộc Để Giảm Trừ Thuế TNCN
          • Hướng dẫn làm Hồ Sơ Đăng Ký Thuế cho Người Phụ Thuộc - năm 2024 [tham khảo]
          • 12 THU NHẬP MIỄN THUẾ TNDN
          • 16 thông tin về thu nhập miễn thuế thu nhập cá nhân - 2024
      • 6.3.Tài chính/Kế toán
      • NHỮNG CÂU CHUYỆN VỀ LƯƠNG KHI BẮT ĐẦU ĐI LÀM
      • KHUNG NĂNG LỰC (Competency Framework) - NỀN TẢNG CHO SỰ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ & TỔ CHỨC
      • NHỮNG KỸ NĂNG CẦN CHUẨN BỊ TRƯỚC KHI ĐI LÀM
      • NGƯỜI LÀM NHÂN SỰ PHẢI CÓ ĐỦ KIẾN THỨC VỀ LUẬT LAO ĐỘNG
      • Vai trò của HR trong làn sóng AI đang dần thay thế lao động?
      • Tổng hợp 104 Bài viết chuyên sâu HR & LEADERSHIP trong năm 2024 trên Phi&P - HR & Leadership
        • I. AI VÀ CÔNG NGHỆ TRONG QUẢN LÝ NHÂN SỰ
          • 1.AI trong Quản lý Nguồn Nhân lực - Lịch sử phát triển của AI
          • 2.AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực - Tác động tiềm ẩn của AI
          • 3.AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực - Những lợi ích từ việc áp dụng AI
          • 4.AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực - AI và ứng dụng trong công việc
          • 5.AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực
          • 6.AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực - AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực
          • 7.AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực - AI trong Quản trị Nguồn Nhân lực
          • 8.03 bước tiếp cận hiệu quả để ứng dụng AI trong Nhân sự
          • 9.Bài trình bày đính kèm nói về "Lãnh đạo đối diện với sự phát triển của Kỷ nguyên AI như thế nào?"
      • Challenge 2025: 365 ngày - Mỗi ngày 1 thuật ngữ Nhân sự
        • Ngày 1: Thuật ngữ "Employee Morale - Tinh thần nhân viên"
        • Ngày 2: Thuật ngữ "9 Box Grid - Mô hình 9 chiếc hộp"
        • NGÀY 6: BEHAVIORAL EVENT INTERVIEWING (PHỎNG VẤN SỰ KIỆN HÀNH VI) TRONG TUYỂN DỤNG NHÂN TÀI
        • NGÀY 7: BLENDED LEARNING SOLUTIONS TRONG ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN
        • NGÀY 8: BOTTOM-UP COMMUNICATION TRONG TỔ CHỨC
        • NGÀY 12: BASE PAY - KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG COMPENSATION & BENEFITS
        • NGÀY 13: BEHAVIORAL COMPETENCIES - VAI TRÒ & Ý NGHĨA TRONG EMPLOYEE DEVELOPMENT
        • NGÀY 14: BEREAVEMENT LEAVE: KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG LEAVE MANAGEMENT
        • NGÀY 15: BIWEEKLY PAY - KHÁI NIỆM &VAI TRÒ TRONG PAYROLL
        • NGÀY 16: BLENDED WORKFORCE: KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG WORKFORCE PLANNING
        • NGÀY 17: CROSSBOARDING: CHUYỂN ĐỔI NỘI BỘ - NÂNG TẦM CHIẾN LƯỢC NHÂN SỰ
        • NGÀY 18: CULTURE ADD: KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG COMPANY CULTURE
        • NGÀY 19: BROADBANDING - KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG COMPENSATION & BENEFITS
        • NGÀY 20: BUDDY PUNCHING - KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG COMPLIANCE
        • NGÀY 21: CANDIDATE REDISCOVERY TOOLS: KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG TALENT ACQUISITION
        • NGÀY 22: COLLABORATIVE LEADERSHIP: KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG LEADERSHIP STYLE
        • NGÀY 23: CAREER LATTICE - KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG CAREER DEVELOPMENT
        • NGÀY 27: CANDIDATE NPS - KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG HR ANALYTICS
        • NGÀY 33: COMMISSION PAY - KHÁI NIỆM & VAI TRÒ TRONG COMPENSATION & BENEFITS
        • NGÀY 38: COMPETENCY-BASED PAY: TIẾP CẬN DỰA TRÊN NĂNG LỰC TRONG QUẢN LÝ TIỀN LƯƠNG
        • NGÀY 39: NÂNG TẦM CẠNH TRANH VỚI COMPETITIVE PAY TRONG QUẢN LÝ TIỀN LƯƠNG
        • NGÀY 42: CONTINGENCY RECRUITING - GIẢI PHÁP TUYỂN DỤNG LINH HOẠT TRONG THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG ĐƯƠNG ĐẠI
        • NGÀY 43: CONTINGENT WORKERS - KHAI THÁC LỰC LƯỢNG LAO ĐỘNG LINH HOẠT TRONG KẾ HOẠCH NHÂN SỰ
        • NGÀY 44: CONTINUANCE COMMITMENT - YẾU TỐ THEN CHỐT TRONG CAM KẾT NHÂN VIÊN
        • NGÀY 45: CONTINUOUS CHANGE - ĐỊNH HÌNH THẾ HỆ TIẾP THEO TRONG QUẢN LÝ THAY ĐỔI
        • NGÀY 46: FLEXIBLE STAFFING - ĐÁP ỨNG NHU CẦU NHÂN SỰ BIẾN ĐỘNG THÔNG QUA NHÂN VIÊN HỢP ĐỒNG
        • NGÀY 48: COST TO COMPANY (CTC) - HIỂU SÂU VỀ TỔNG CHI PHÍ NHÂN SỰ TRONG LƯƠNG BỔNG
        • NGÀY 49: BOOMERANG EMPLOYEES - CHIẾN LƯỢC GIỮ CHÂN NHÂN TÀI
        • NGÀY 50: KHÁM PHÁ BOUNDARYLESS ORGANIZATION TRONG THIẾT KẾ TỔ CHỨC
        • NGÀY 51: KHÁM PHÁ CULTURE FRAMEWORK TRONG VĂN HÓA NHÂN SỰ (ORGANIZATIONAL DEVELOPMENT)
        • NGÀY 52: KHÁM PHÁ CYBERVETTING TRONG CÔNG NGHỆ NHÂN SỰ (HR TECHNOLOGY)
        • NGÀY 53: KHÁM PHÁ DATA-DRIVEN RECRUITING TRONG TUYỂN DỤNG
        • NGÀY 54: KHÁM PHÁ CHIẾN LƯỢC TÌM KIẾM ĐA DẠNG (DIVERSITY SOURCING STRATEGIES) TRONG DIVERSITY & INCL
        • NGÀY 58: KHÁM PHÁ DECENTRALIZED ORGANIZATIONAL STRUCTURE TRONG THIẾT KẾ TỔ CHỨC
        • NGÀY 59: KHÁM PHÁ DELAYERING TRONG THIẾT KẾ TỔ CHỨC
        • Ngày 60: KHÁM PHÁ DELEGATIVE LEADERSHIP TRONG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO
        • NGÀY 89: EMPLOYMENT STATUS – PHÂN LOẠI TRẠNG THÁI VIỆC LÀM TRONG EMPLOYMENT CLASSIFICATION
        • NGÀY 90: EXEMPT EMPLOYEE – PHÂN LOẠI NHÂN VIÊN MIỄN TRỪ TRONG EMPLOYMENT CLASSIFICATION
      • 7 Mô Hình Lắng Nghe Giúp Bạn Thành Công Trong Sự Nghiệp!
      • Trần Vũ Thanh
        • Chuyển Nghề tuổi 30, sao không dám?
      • Lương Ngọc Anh
        • 20 KỸ NĂNG QUAN TRỌNG CHO NGƯỜI LÀM NHÂN SỰ – Bạn đã trang bị đủ chưa?
        • Nhận Diện Sớm Biểu Hiện Tâm Lý Tiêu Cực Ở Nhân Viên: Phân Tích Từ Góc Độ Tâm Lý Học Tổ Chức và Chiến
        • [5 Mô Hình Chiến Lược] nổi tiếng từ McKinsey & Company, EY, PwC, Deloitte, BCG
        • Chăm Sóc Sức Khỏe Tinh Thần Cho Nhân Viên Tại Nơi Làm Việc: Với Chi Phí 0 Đồng
        • Lãnh Đạo Phục Vụ: Đặc điểm & những hình mẫu thành công!
        • [Goals] for HR in 2025: Xây dựng mục tiêu & kết quả quan trọng
        • Vai trò của HR trong Xây dựng Chiến lược: SO SÁNH GIỮA hr pRACTIONERS & HR DIrectors
        • So sánh vai trò của CEO, COO, CHRO, CFO trong SMEs, MNCs và Startups
      • Thao Ngoc Tran | Country Manager | Founder of HR Talks
        • Đừng trả lời “Em là người có thể làm việc dưới áp lực cao” khi được NTD hỏi “hãy mô tả phong cách là
        • Phụ nữ và những rào cản vô hình (Glass Ceiling)‼️
        • Lãnh đạo phục vụ
        • Thương hiệu cá nhân từ đâu mà có?
        • Tại sao người ta thường dùng “mindset” (Carols Dweck) khi muốn nói nghĩ, cảm nhận và phản ứng với cá
        • Có bao giờ trong phút giây nào bạn ngồi lại và tự hỏi “BẠN CÓ ĐANG SỐNG HẠNH PHÚC KHÔNG?”
        • Quản lý cấp trung cần biết!
        • Quấy rối tình dục (QRTD) - Ranh giới giữa vô văn hoá và khác biệt văn hoá là ở nhận thức
        • Làm gì khi bạn thấy mông lung trong sự nghiệp?
      • TẠM HOÃN XUẤT CẢNH DO NỢ THUẾ
      • Điều kiện vàng để hưởng các chế độ BHXH
      • 10 thay đổi lớn của Luật Bảo Hiểm Xã Hội - 2024
      • Bạn đã biết ? | Chế độ thai sản khi sinh con - 2024
      • HD chế độ Thuế & quản lý Thuế đối với các tổ chứ, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT
      • Hưởng lương hưu & Rút BHXH 1 lần | cách nào có lợi hơn ? [tham khảo]
      • Những chiếc Reg Flag Nên Né Khi Đi Phỏng Vấn
Powered by GitBook
On this page

Was this helpful?

  1. HomePage
  2. 1.Nhà nghiên cứu độc lập về văn hóa,lịch sử
  3. Các nhà nghiên cứu khác

Về vai trò của người nước ngoài đầu thời Nguyễn Ánh – Gia Long

Tác giả: Nguyễn Mạnh Dũng

Vấn đề đánh giá lại nhiều nhân vật, triều đại lịch sử đã và đang gặp những khó khăn trong giới sử học Việt Nam. Sự khác biệt và tồn tại các quan điểm xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phải nói đến nguồn tư liệu chính sử nhà Nguyễn và góc nhìn của sử gia.

Nguyễn Ánh (Gia Long) là một nhân vật lớn, vị vua khai triều của nhà Nguyễn triều đại phong kiến cao nhất và cuối cùng của lịch sử Việt Nam. Lịch sử đã trao cho vị khai triều này số phận đặc biệt, nên việc khó khăn trong khi nhìn nhận, đánh giá về nhà Nguyễn nói chung, về Nguyễn Ánh – Gia Long nói riêng vẫn đang là thách thức cho giới sử học trong nước và quốc tế.

Với mục đích hợp tuyển các công trình nghiên cứu lịch sử Việt Nam tiêu biểu, Trần Tuyết Nhung và Anthony J.S. Reid đã hợp biên và xuất bản vào năm 2006 công trình với tiêu đề Việt Nam – Lịch sử không biên giới [1] với phần lớn là tên tuổi các nhà Việt Nam học người nước ngoài đã khá quen thuộc ở Việt Nam. Trong số những bài viết đó, luận văn “Xuyên quốc gia và đa chủng tộc đầu thời Nguyễn Ánh – Gia Long” [2] của PGS. TS. Wynn Wilcox (Đại học Western Connecticut – Hoa Kỳ) thể hiện một góc nhìn khá độc đáo, một hướng tiếp cận lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XVIII – đầu XIX.

I. Một vài vấn đề về sử liệu và phương pháp nghiên cứu

Có nhiều hướng tiếp cận đối tượng nghiên cứu, tại thời điểm hoạt động của Nguyễn Ánh – Gia Long từ nửa sau thế kỷ XVIII lịch sử đã ghi nhận sự hiện tồn của rất nhiều chủng tộc người với các quốc tịch khác nhau trên lãnh thổ Đàng Trong hay Nam Hà. Trong một môi cảnh tích hợp của rất nhiều yếu tố Đông – Tây như vậy, vấn đề đặt ra phải chăng chủ thể của các sự kiện thời điểm đó không ai khác chính là người Việt và người Pháp? Hay nới rộng ra chiều hướng lịch sử Việt Nam sẽ được quy định nhiều vào những tác nhân chủ đạo đó.

Trong khi còn chưa có được một sự đồng thuận cao, với phạm vi có thể phân tách nhỏ hơn, nghiên cứu của Wilcox cho rằng cần lưu ý đến “tính chất người Việt” và “tính chất người Pháp” nghĩa là những người mang hai dòng máu (bố là người Pháp, mẹ là người Việt) và bộ phận người Pháp (những người sinh ra ở Pháp song phần lớn thời gian trưởng thành và hoạt động ở Việt Nam). Từ quan điểm tiếp cận bao quát trên, dường như trước nay “các nghiên cứu đều dễ dàng quá mức khi định họ là người Việt hay họ là người Pháp thế kỷ XVIII-XIX” [3] [tr. 211]. Giải quyết vấn đề đó sẽ có ý nghĩa trong việc dự báo sự tồn tại của từng cá nhân – người nước ngoài trong xã hội bản xứ, cũng như tác động qua lại giữa họ với người bản địa.

Trong khi thừa nhận sự tồn tại của những người nước ngoài ở Việt Nam, đương nhiên cần có một cái nhìn bổ sung và tích cực về đóng góp của những nhân vật này trong chiến thắng của Nguyễn Ánh. Thêm nữa, trong mối quan hệ với những người nước ngoài khác, cần có một cách tiếp cận tổng thể, không thể chỉ ra các “cặp tương phản” như người nước ngoài – người Việt, phương Đông – phương Tây, theo đạo Thiên chúa – không theo đạo Thiên chúa (theo đạo Nho, Phật, Tin Lành…)… Từ ý nghĩa bao trùm đó, “việc phân chia rạch ròi thành người Pháp và người Việt trong khi nghiên cứu chỉ là ranh giới nhân tạo, vì liên minh hay chia rẽ trong triều Nguyễn dựa vào mối quan hệ cá nhân hơn là cơ sở tộc người hay nguồn gốc dân tộc” [tr. 196].

Ngoài việc có rất nhiều sự kiện, hay những vấn đề không được mô tả, ghi chép lại nguồn tư liệu thường chỉ được khai thác qua tư liệu tiếng Việt hoặc tiếng Pháp. Trong khi một bên coi người Pháp (đại diện mở đầu là Bá Đa Lộc [Pierre Joseph Georges Pigneau de Béhaine 1741-1799]) và các quan chức người Pháp khác trong triều buổi đầu thời Gia Long “trở thành biểu tượng của công cuộc thực dân của Pháp ở Việt Nam” rồi được “biểu tượng hóa sự hiện diện của Pháp ở Việt Nam” [tr. 206] là những kẻ thực dân, nên tư liệu của chính sử nhà Nguyễn thường không được đề cập đến người Pháp thế kỷ XVIII đầu XIX; còn tư liệu bên kia thường ca ngợi thành quả của công cuộc văn minh ở những nước cần phải khai hóa “công cuộc thực dân của Pháp đã trợ giúp, bảo vệ Hoàng đế Việt Nam và khai hóa văn minh cho nhân dân toàn xứ”, còn “nhân dân Pháp như là chất xúc tác cho lịch sử cận đại Việt Nam” [tr. 210-211]. Như vậy, hệ quả phổ biến là các nghiên cứu sẽ đề cao hay hạ thấp lẫn nhau, nhấn mạnh đến sự đối đầu Đông – Tây.

Công cuộc thực dân hóa ở Việt Nam từ “những năm 60 thế kỷ XIX” cùng với hệ lụy, tiêu cực trong quan hệ hai nước, dưới góc độ nhận thức luận lịch sử, các sử gia triều Nguyễn đã viết sử dưới quan điểm phê phán hay bỏ qua không nhắc đến. Trong khi nhấn mạnh đến mức độ đối đầu Pháp – Việt các nhà nghiên cứu hiện đại lại lấy cái nhìn ‘xuyên đại’ hay bị giới hạn của ‘đường biên giới hiện tại’ [4] để áp dụng thậm chí áp đặt vào một quá khứ khác không như những gì họ đang gập hoặc cố gắng nhận thức chúng. Trước nay, những nhân vật Pháp cuối thế kỷ XVIII đầu XIX theo Wilcox, bị coi như nhóm giáo sĩ tìm kiếm sự phiêu lưu và quyền lực hay những kẻ đảo ngũ. Trong khi đó, nhóm “người Việt” cũng được tách bạch thành 2 loại: Thứ nhất là Quang Trung hay Hoàng đế Bắc Hà và quần thần; Thứ hai là Nguyễn Ánh – Hoàng đế Nam Hà và quan lại dưới trướng. Ngoài việc góp phần làm sai lệch lịch sử Việt Nam thế kỷ XVIII, Wilcox còn cho rằng các nhà nghiên cứu thường biểu thị 3 khuynh hướng tiếp cận: Thứ nhất, các sử gia cuối XIX đầu XX ủng hộ và bảo vệ Nguyễn Ánh, đánh giá cao vai trò của người Pháp, “Nguyễn Huệ – Quang Trung được nhìn như tên phiến loạn chưa được khai hóa” [5] [tr. 195]; Thứ hai, sử gia theo chủ nghĩa dân tộc Việt Nam, “coi người Pháp ở Việt Nam như những tên thực dân từ đó phê phán Nguyễn Ánh một tên bù nhìn, mặt khác phục dựng lại hình tượng Quang Trung và nhìn nhận như một vị anh hùng” [tr. 195-196]; Thứ ba tiêu biểu cho những sử gia Bắc Mỹ 4 thập niên cuối thế kỷ XX, đánh giá bình thường những “diễn viên người Pháp cuối thế kỷ XVIII, tôn vinh cả Gia Long và Quang Trung là những Hoàng đế hiệu quả” [6] [tr. 196] Tuy nhiên, cả 3 cách tiếp cận trên đều có điểm chung là “nghiên cứu các hoạt động chính trị thực dân Pháp để trở lại áp dụng vào tình hình thế kỷ XVIII. Do vậy, lịch sử Việt Nam thời kỳ này trở thành một sự “phóng dụ cho thời kỳ thực dân” [tr. 196].

Dưới góc độ nghiên cứu mức độ ứng biến và động thái tình cảm, cũng có thể tách thành: “kẻ phiêu lưu người Pháp (đại diện cho tên thực dân tốt theo cách thực dân hay tên thực dân tồi theo lối dân tộc chủ nghĩa)”. Chính loại đó “làm nền cho các điển hình người Việt: 1. Người khôn ngoan, thỉnh cầu sự trợ giúp từ người Pháp; 2. Loại nịnh bợ, mở cửa cho chủ nghĩa thực dân; 3. Tên nổi loạn man rợ; 4. Anh hùng đứng lên đấu tranh chống tên đế quốc và bọn tay sai người Việt.” [tr. 195-196]

Vấn đề cuối cùng ở đây chính là việc nhìn nhận Nguyễn Ánh cầu viện Pháp. Thực tế lịch sử là Việt Nam sau hơn 100 năm Nguyễn Ánh cầu viện đã chịu ách thực dân, trở thành một nước thực dân nửa phong kiến. Nhưng nếu như có thể đặt lại vấn đề về diễn biến quan hệ sau đó không đưa đến hệ quả tiêu cực thì nhiều khả năng Nguyễn Ánh sẽ được nhìn nhận với động thái thiện cảm hơn, hay đảo ngược. Ở đây, theo quan điểm của W. Wllcox, các khuynh hướng nghiên cứu chịu tác động từ ý thức dân tộc chủ nghĩa hay thực dân, đều có điểm chung là lấy châu Âu làm trung tâm.Cách tiếp cận này không cho phép các nhà nghiên cứu thấy được hết sự vận động tương đồng rộng lớn đang diễn triển. Phải chăng trong bối cảnh nội chiến tranh giành quyền lực nửa cuối thế kỷ XVIII, và nếu có cái nhìn so sánh khu vực, Nguyễn Ánh cầu phương Tây là trường hợp cá biệt, Tây Sơn không cần (không có) trợ lực từ bên ngoài, nhất là phương Tây. Mặt khác, nếu các nhà nghiên cứu tiêu biểu ở Bắc Mỹ “trong vài thập kỷ qua, có thể hiểu được trong các bài nghiên cứu, họ bác bỏ những tuyên bố thái quá về lịch sử thực dân trước đây, cách viết sử theo quan điểm khu vực học cho rằng cả hai nhận thức trên đều lấy châu Âu làm trung tâm và ra sức loại bỏ yếu tố Pháp ra khỏi sử liệu Việt Nam bằng việc cứ liên tục quả quyết rằng sự có mặt của người Pháp ở Việt Nam thế kỷ XVIII chỉ mang vai trò thứ yếu. Trong khi nỗ lực này có lẽ xuất phát từ mong muốn có thể hiểu được là tách riêng sử học Việt Nam ra từ quá khứ thuộc địa của nó, nhưng mỉa mai thay điều đó lại được củng cố thêm nữa vai trò ý nghĩa của người Pháp bằng nhấn mạnh quá mức đến vấn đề quan trọng là loại bỏ người Pháp ra ngoài” [tr. 211]. Như vậy, vấn đề mấu chốt có tính loại suy là khi thừa nhận vai trò thứ yếu của người Pháp nhưng, việc thường xuyên nhắc đi nhắc lại, thậm chí nhấn mạnh đến người Pháp, cho dù chỉ là “thứ yếu” thôi, thì vô hình chung qua đó các nhà nghiên cứu lại vô thức thừa nhận ý nghĩa quan trọng của người này trong lịch sử Việt Nam. Từ quan điểm đó, Wilcox cho rằng người Pháp và người Việt trong diễn trình lịch sử cuối thế kỷ XVIII đầu XIX chẳng ghi dấu ấn quan trọng gì mà thay vào đó là các cuộc đấu tranh phe phái khốc liệt ở Việt Nam trong suốt thời kỳ này.

II. Vấn đề người nước ngoài ở Việt Nam cuối thế kỷ XVIII đầu XIX

Trong suốt thời kỳ diễn ra cuộc tranh giành quyền lực giữa Nguyễn Ánh và nhà Tây Sơn, sự hiện diện của người nước ngoài dù với mục đích gì, thực tế đã chứng minh đội quân này khá đa dạng, thuộc nhiều tầng lớp/địa vị, hội phái, tôn giáo, chủng tộc, quốc tịch… Sử sách Việt Nam ghi chép nhiều đến những nhân vật tiêu biểu dưới trướng Nguyễn Ánh (ngoài người Pháp) như Vinh Ma Li (hay còn gọi là Vinh Li Ma), Tôn Thất Cốc (người Thái?); Nguyễn Văn Tồn, Diệp Mân (người Campuchia); Hà Hỉ Văn (người Tứ Xuyên – Trung Hoa), Chu Viễn Quyền (người Hoa); Antonio Vicente Rosa (An Tôn Vi Sản, người Bồ Đào Nha), Antonio José Gamboa (An Tôn Thù Di Cam Bô, người Bồ Đào Nha); Manuel (Man-o-ê, người Tây Ban Nha), Jacques Liot (Gia-cô-bê hay cha Jacques dòng Franciscain) [7] … Một đội quân truyền thống hợp tuyển ban đầu thường thất bại, tiến lên có quy củ hơn, được trang bị thêm tri thức và kỹ chiến thuật phương Tây đã nhanh chóng trở thành một đội quân tinh nhuệ có ý thức tác chiến tiên tiến. Sự tham gia của người nước ngoài tại thời điểm lúc đó, qua nhiều cách nhìn nhận khác nhau, cũng cần phải thấy đã đóng vai trò tích cực trong việc hoàn thiện khả năng chiến đấu và đưa đội quân truyền thống giành những thắng lợi quyết định tạo bước ngoặt trong cuộc chiến tranh trước kẻ thù.

Thực tế là, nhà Tây Sơn cũng ý thức đến kỹ thuật phương Tây. Tuy nhiên, theo quan điểm của Wilcox, khó có thể coi chính quyền này không dựa (chỉ dựa chút ít hay lợi dụng…) vào người phương Tây là thể hiện sự tài giỏi của mình. Còn Nguyễn Ánh dựa vào bên ngoài là yếu kém, nên bị coi thường do cầu viện [8] càng làm gia tăng sự dính líu sâu của người Pháp dẫn đến những hệ lụy như sau này? Wilcox viết: “việc có nhiều người nước ngoài mang tính chất quốc tế dưới trướng Nguyễn Ánh – Gia Long không giải quyết vấn đề về tầm quan trọng của nó… Có thể cho rằng những người này không đáng kể trong phẩm trật quan lại cao cấp trong triều đình thành Gia Định”. “Ý nghĩa về số lượng không thể đánh đồng với ý nghĩa về quân sự” song “tầm quan trọng của những người ngoại quốc này trong những thập niên 80-90 của thế kỷ XVIII cũng không nên bị đánh giá thấp”. Mặt khác, “cách tiếp cận chỉ ra việc cậy nhờ người nước ngoài khiến Nguyễn Ánh yếu kém, nếu như vậy nó cũng cho thấy chính quyền Tây Sơn cũng dựa vào đoàn người hỗn hợp đấy thôi” [tr. 200].

Như đã trình bày ở trên, chưa bàn đến vi thế của người Pháp và người Việt trong lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XVIII – đầu XIX thực tế không thể phủ nhận quan hệ giữa người Pháp và người Việt, đương nhiên mối tương liên phải là chủ thể quan hệ của những nhận thức lịch sử giai đoạn này. Tuy nhiên, ở góc độ đánh giá nhân vật nói chung, theo quan điểm của W.Wilcox, các nhà nghiên cứu cũng không nên quá đề cao vai trò của các chủ thể trên, vì thực tế còn có những đối tượng nghiên cứu khác, mặc dù họ được nhìn nhận là thứ yếu, song rất quan trọng trong chính sách đối ngoại nói chung và đối với người phương Tây nói riêng của vị quân vương khai triều.

Trong quan hệ tương tác và tranh giành quyền lực, một câu hỏi được Wilcox đặt ra: Những người Pháp dưới trướng Nguyễn Ánh – Gia Long phải chăng là một nhóm người thống nhất? Điều này không chỉ cho thấy toàn bộ hoạt động của trong và ngoài vương triều, mà còn thể hiện tính đại diện và ‘trách nhiệm’ của từng cá nhân trong lịch sử. Wilcox nhận định “Không chỉ người Pháp là người ngoại quốc ở Gia Định, người Pháp đã không cư xử như một nhóm người. Hay đúng hơn, họ đã cùng cộng tác với những người khác – những cá nhân và không hợp thành một phe đông đảo trong triều” [tr. 200]. Mặt khác, nếu lại quá chia tách rạch ròi người sinh thành ở trong nước với ở ngoài nước, Đông – Tây, Việt – Pháp…, theo Wilcox, các nghiên cứu đó sẽ dễ đi vào bế tắc, không tránh khỏi những phiến diện cực đoan, không thể thấy hết được sợi dây liên hệ phức tạp ở Gia Định cuối thế kỷ XVIII.

Đối với hành động của Bá Đa Lộc ở Việt Nam cuối thế kỷ XVIII, thực tế lịch sử cho thấy chính sự dính líu vào các hoạt động chính trị của Giám mục người Pháp này đã là nguyên nhân của các cuộc tranh luận quyết liệt; người lên tiếng phản đối vì hoạt động đó đã vi phạm đến nguyên tắc không can thiệp của các tín đồ Thiên chúa. Hơn nữa, vị thế ngày càng cao sau chuyến đi cầu viện với triều đình Versailles với tư cách đại diện cho Nguyễn Ánh, rồi hoạt động như một vị ‘Bộ trưởng Chiến tranh – Ngoại giao’ hay chức Thái phó đã không thể không bị sự ganh ghét và ác cảm của quan lại người Việt. Mặt khác trong nhiều trường hợp, vị Giám mục này đã bị phản đối của chính những người Pháp lúc đó. Sự nghi kỵ giữa người Pháp với Bá Đa Lộc (và ngược lại) [9] , sau này giữa người Việt với người Pháp (như Wilcox chỉ ra 2 nhân vật người Pháp đặc biệt bị ác cảm là Bá Đa Lộc và Ô Ly Vi – Olivier de Puymanel) đã diễn ra âm ỉ, dai dẳng cho đến cuối thời trị vì của Gia Long (cq: 1802-1819), lên thay là Minh Mạng (cq: 1820-1840) [10] . Từ thực tế đó, theo quan điểm của Wilcox, các sử gia đã quá nhấn mạnh đến người Pháp như một trong những nguyên nhân khách quan chủ đạo dẫn đến thất bại của nhà Nguyễn giữa thế kỷ XIX. Lịch sử Việt Pháp từ thập kỷ 80-90 thế kỷ XVIII cho đến khi Pháp nổ súng tấn công xâm lược phải chăng chỉ là quá trình vận động giữa hai thế lực thất thế: Nguyễn Ánh và nhóm người Pháp đứng đầu là Bá Đa Lộc?

III. Nguyễn Ánh – Gia Long và người nước ngoài

Một điều có thể khẳng định ngay, đạo Thiên chúa và người nước ngoài đã được lãnh đạo Tây Sơn chú ý, nhất là Nguyễn Huệ – Quang Trung. Vấn đề đặt ra là nhà Tây Sơn bài đạo hay ủng hộ đạo Thiên chúa. Có nhiều bằng chứng cho thấy sự thiếu nhất quán trong cách đánh giá trên [11] . Người phương Tây dưới trướng của Nguyễn Ánh và Nguyễn Huệ lại thường không gây được chú ý vì sự thật hiển nhiên đó. Hay nói cách khác, nhà nghiên cứu thường không quan tâm đến thái độhay mức độ thực sự của chính quyền Nguyễn Ánh và nhà Tây Sơn với vấn đề người nước ngoài và đạo Thiên chúa. Đây là vấn đề dễ gây tranh luận nhất cho các sử gia nói chung.

Năm 1804, Gia Long ban sắc lệnh liên quan đến Công giáo. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đã có một sự thay đổi căn bản động thái của Gia Long với người Pháp. Đây là sắc chỉ duy nhất dưới thời Gia Long. Nếu tiếp cận vấn đề từ trên có thể dễ dàng nhận ý kiến phê phán của những giáo sĩ người Pháp cho một động thái được coi là “vô ơn” của Nguyễn Ánh. Đi xa hơn nữa, điều đó biểu thị sự mâu thuẫn trong quan hệ giữa giáo sĩ với giới quan lại (sĩ phu văn thân, hoàng tộc) trong triều hay giữa đạo Thiên chúa với đạo Phật hay đạo Nho? Từ những bằng chứng hiện tồn, nhất là một quan hệ mật thiết trước đó của Bá Đa Lộc với Hoàng tử Cảnh và những người Việt có cương vị cao trong triều, Wilcox cho rằng không có bằng chứng cho thấy sự mâu thuẫn giữa ý thức tôn giáo mà nhiều chứng cứ cho thấy sự xung khắc giữa quan lại bản xứ với người Pháp. Wilcox viết: “Tại thời điểm đó đã xuất hiện một vật cản lớn hơn trong quan hệ giữa giáo sĩ với quan lại trong triều hơn là sự khác biệt về tôn giáo giữa các giáo sĩ với quan lại Phật giáo” [12] [tr. 204].

Chưa bàn đến mục tiêu thực sự của Nguyễn Ánh, trong nhiều cuốn du ký, hồi ký của người phương Tây cùng thời, họ đều có cái nhìn rất tích cực về đời sống thường nhật và ý chí phục vương mạnh mẽ của Nguyễn Ánh. Có thể nói, trong lịch sử việt Nam, cũng giống như các vị vua/chúa trước đây ưu ái và trọng dụng người nước ngoài, nhưng Nguyễn Ánh là người đầu tiên có thể thâu nạp và sử dụng cùng một lúc rất nhiều người nước ngoài (đặc biệt là phương Tây) thuộc đủ mọi tầng lớp, sắc tộc, tộc người, dân tộc… dưới trướng của mình. Do vậy khi nhìn nhận thái độ của Nguyễn Ánh – Gia Long, Wilcox cho rằng cũng phải phân biệt rõ mức độ chấp nhận những người nước ngoài (bao hàm bộ phận “người Pháp” sinh ra ở Pháp và ở Việt Nam) trong triều đình, ngoài xã hội. Giữa những người Pháp và Việt dưới trướng của Nguyễn Ánh về nguyên tắc không có sự khác biệt. Nguyễn Ánh tỏ ra công bằng khi đánh giá và trọng dụng những người có công. Tuy nhiên đó là vấn đề khác, ở đây sau chiến thắng, Bá Đa Lộc qua đời và Nguyễn Ánh lên ngôi, sự trọng dụng đó còn được tiếp tục duy trì?

Có lẽ một câu hỏi mà lâu nay vẫn thường được nêu ra và có cùng một đáp số. Vai trò của người Pháp như thế nào trong chiến thắng của Nguyễn Ánh trước nhà Tây Sơn? Wilcox cho rằng đây là câu hỏi rất thiển cận, tới mức thừa nhận rằng người Pháp được đối xử như một nhóm không hơn không kém [13] . Thực tế là dưới trướng Nguyễn Ánh, người Pháp không phải là một nhóm thuần nhất ở đó có sự hội tụ hết sức đa dạng “các giá trị, thái độ và lối hành xử”, như Wilcox chỉ ra sự tồn tại của “chủ nghĩa bè phái” buổi đầu thời Gia Long [tr. 201] Tiếp tục đi sâu về mối quan hệ giữa những người Pháp, phải chăng họ (giáo sĩ, giáo đoàn Pháp) cùng thống nhất ủng hộ Nguyễn Ánh? Trong tâm thức chung, vị vương này ủng hộ và che chở cho tín đồ Thiên chúa, từ đó coi nhà Tây Sơn địch thủ không đội trời chung của Nguyễn Ánh là phiến loạn chống Thiên chúa và bài ngoại. Tuy nhiên, qua nguồn tư liệu nhất là qua những bức thư trao đổi, một thực tế không thể phủ nhận là nhiều giáo sĩ người Pháp đã từng lên tiếng phê phán, phản đối Giám mục Bá Đa Lộc vì đã cuốn theo tín đồ vào mục tiêu chính trị. Hệ lụy của hành động này sẽ tác động xấu đến cộng đồng trong phạm vi quản hạt của nhà Tây Sơn. Bên cạnh đó, Wilcox còn cho rằng Nguyễn Huệ – Quang Trung và quan dưới trướng có thái độ tích cực đối với đời sống tôn giáo (ví dụ như cha Girard), thậm chí tại vương triều còn lên tiếng phê phán chính sách bài đạo của chính quyền Tây Sơn, ủng hộ chính sách của Nguyễn Ánh? Tác giả viết: “chúng ta xét quan điểm cho rằng việc nhà Nguyễn mở đường cho thực dân Pháp trong khi nhà Tây Sơn tự do duy trì chế độ cai trị của họ tránh tác động xấu từ phía Pháp là không thể có căn cứ… Người Pháp ở Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh Tây Sơn là cá nhân riêng biệt, họ sống trong tình trạng nguy hiểm của thời chiến và phải đối phó lại vô vàn cảnh huống. Những người này sống trong vòng kiểm soát của nhà Tây sơn không thể đủ khả năng đối phó với nguy cơ trục xuất, không giống miền Nam yên bình mà những người đồng sự của họ đang sống, chẳng để ý đến bất cứ nhìn nhận khi người ta coi toàn là người Pháp hay tín đồ Thiên chúa” [tr. 203].

Mặt khác, nhóm phản đối Giám mục Bá Đa Lộc và cộng sự không chỉ là những giáo sĩ hay không phải giáo sĩ Nam Hà, sự xung đột còn xảy ra với người ‘phi đạo/nghịch đạo’ vì dưới trướng Nguyễn Ánh còn có quan lại theo Tin Lành. Điều đó cho thấy “đã tồn tại lực lượng đằng sau chống lại Bá Đa Lộc”[tr. 204]. Cũng không nên bỏ qua một mâu thuẫn khác nảy sinh và ngày càng được nổi trội trong và sau triều Nguyễn Ánh – Gia Long là các quan lại triều Nguyễn không chia sẻ cách “hành xử” của Nguyễn Ánh và Hoàng tử Cảnh đối với “người Pháp”. Như Wilcox đã phân tích ở trên về vị thế của Giám mục Adran và người Pháp sau này, giả thiết cho rằng đã hình thành hai “phe ngấm ngầm trong triều”: một bên là quan lại người Việt, bên kia là người Pháp, cho dù mối quan hệ rất “phức tạp và mang tính cá nhân”. Mặc dù vậy những sự kiện và động thái đó lại không được ghi chép trong chính sử Việt Nam.

Đến Việt Nam từ sớm, nhiều người Pháp tỏ rõ sự am hiểu văn hóa Việt Nam. Nhiều người đọc thông, viết thạo chữ Hán, Nôm, Quốc ngữ. Sự giao thoa văn hóa diễn ra tự nhiên. Đặc biệt quá trình đó còn diễn biến ‘hòa bình’ về mặt nhân chủng. Kết quả là, nền văn hóa được làm giàu thêm, đa dạng và hòa lẫn trong tâm thức của người Việt, người Pháp khó tách biệt. Wilcox cho rằng, cho đến thời kỳ trị vì của Gia Long, về nguyên tắc người Pháp được đối xử không khác biệt so với những người Việt. Quan trọng hơn, để có thể xử lý và cân bằng thỏa đáng giữa nhóm người ngoại quốc với nhau, người Pháp cho dù thực tế vẫn có sự thiên lệch nhưng trên mức độ cho phép [14] . Xét dưới quá trình tiếp biến văn hóa, “những người sinh ra ở Pháp đã không nhất thiết tiếp tục có thái độ và sự hình thành về mặt văn hóa và ngôn ngữ Pháp đơn nhất. Đúng hơn là, một quá trình ‘xuyên văn hóa’ đã xuất hiện, trong đó những người sinh ra ở Pháp ảnh hưởng (được ảnh hưởng) từ những người mà họ tiếp giao”[tr. 207]. Từ đó cho thấy việc phân định “người Pháp” sinh ra ở Pháp và “người Pháp” sinh ra ở Việt Nam, trong mối quan hệ phức hợp và thực tế nghiệt ngã, “sự dính líu trên hòa lẫn trên cơ tầng đức tin tôn giáo của họ và trên cơ tầng của mối quan hệ giữa các cá nhân với nhau”. Những người đó trong cuộc chiến với Tây Sơn “tự họ đã phân biệt trên cơ tầng của nguồn gốc địa lý” [tr. 206].

IV. Tiếp xúc – xung đột văn hóa

Trở lại vấn đề trên, lịch sử ghi nhận các cuộc kết hôn giữa người Pháp với người Việt. Đây là quá trình mở cửa và tiếp xúc văn hóa tất yếu của một thời kỳ dài, đồng thời diễn triển tương đối dễ dàng, không có sự ngăn trở và kỳ thị về mặt tôn giáo. Các cuộc kết hôn đó chỉ được thực hiện với những cặp cùng tôn giáo. ‘Người Pháp’ “dành phần lớn thời gian sinh sống ở Việt Nam hoàn toàn không phải là người Pháp, cũng không phải người Việt, nhưng những người lai ghép trên lại bị ảnh hưởng từ sự khác biệt của cả hai nơi” [tr. 207].

Nghiên cứu Home K. Bhabha được Wilcox trích dẫn cho rằng hệ quả của cái gọi là “lai ghép văn hóa” hay có thể là “quyền dân tộc” đã tạo ra một “không gian thứ ba”, một thứ mà “chẳng phải là nó hay cái kia, và cũng không là Tây chẳng ra Đông”. Nhưng “sự hòa trộn văn hóa đó” được biểu hiện “mơ hồ”, từ những người với quá trình hỗn giao về chủng tộc và văn hóa “không thể bị rập khuôn một cách dễ dàng”.[tr. 207] “Do đó, nhìn lịch sử từ nhận thức bản sắc hỗn hợp đã giải phóng chúng ta từ những mẫu rập khuôn mang tính lịch sử bởi điều đó đã thách thức một cách khá đúng đắn ý thức bản sắc văn hóa mang tính lịch sử của chúng ta như một sức mạnh tương đồng, thống nhất, được xác quyết bằng Bộ phận đầu tiên, duy tồn trong truyền thống dân tộc Nhân dân” [15] [tr. 207].

Trong khi khảo cứu các tư liệu lịch sử, Robert J. C. Young (được Wilcox dẫn trong bài) lại cho rằng không có bằng chứng nào của sự tồn tại một “không gian thứ ba” [16] , một phần vì “sự hạn chế này trong nhiều trường hợp tạo ra hình thái của một sự kiêng kị thực dân về hôn nhân dị chủng và tương tác văn hóa”. Trên hết “sự ngăn cấm đó được truyền tải qua ngôn từ mang tính chất dân tộc chủ nghĩa hòng mong muốn giữ gìn sự thuần khiết dân tộc từ tất cả những ảnh hưởng nhơ bẩn bên ngoài”[tr. 208]. Tuy nhiên, những động thái thể hiện rõ cái nhìn cực đoan trong lĩnh vực văn học và chính trị lại không bị giới hạn như Wilcox đã từng chỉ ra qua khảo cứu các tư liệu viết lúc bấy giờ.

Cũng xuất phát từ cách tiếp cận trên, để có thể nhìn một cách thấu đáo sự tiếp xúc và xung đột văn hóa dưới góc độ hôn nhân, mặc dù còn rất ít tư liệu, nhưng thực tế lịch sử vẫn cho thấy những cuộc hôn nhân giữa những người cùng tôn giáo. Nên ở đây, cần nhấn mạnh sự cấm kỵ chỉ xảy đến giữa những người theo đạo với người không theo đạo chứ không phải là vấn đề giữa người Pháp và người Việt hay bất kỳ động cơ chính trị, chủng tộc… nào cho tới trước khi có sự chuyển biến giữa hai nước từ khoảng giữa thế kỷ XIX và đặc biệt sau khi Pháp đặt ách cai trị thực dân ở Việt Nam. Wilcox viết: ‘Nhiều quan lại Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Cămpuchia, Xiêm và Trung Quốc buổi đầu thời Nguyễn Ánh – Gia Long phải trở thành thành viên trong các gia đình Việt Nam. Trong nhiều trường hợp, cuộc sống của con cái những người này đã được dẫn chứng trong Đại Nam chính biên liệt truyện hay Gia Định thành thông chí. Ví như con trai của một người Cămpuchia có tên Việt là Nguyễn Văn Tồn được ghi trong biên niên sử triều vua Minh Mạng, song người mẹ lại không được đề cập đến. Sự khuyết vắng tư liệu về nhân vật đa chủng độc trong suốt thời kỳ này không nên quá ngạc nhiên vì chẳng có bằng chứng nào cho thấy thời đó hôn nhân dị chủng thực sự là mối bận tâm. Hay nói cách khác, chẳng có chứng cứ nào ở thời kỳ này cho thấy lúc đó “hôn cấm” là được thúc đẩy từ mối lo về chủng tộc hay sự thuần khiết dân tộc. Các ghi chép về sự tồn tại của hôn nhân dị chủng là trường hợp hôn nhân khác chủng tộc giữa quan lại sinh ra ở Pháp với các gia đình người Việt theo đạo trong triều. Những cuộc hôn nhân này thường do Giám mục Véren (Jean Labarette) ban phước… Đối với Cộng đồng ở Huế, hôn nhân giữa các chủng tộc không gây nên tranh luận, vì lẽ rằng, họ được hợp thức và trong một vài trường hợp được đích thân Giám mục Véren chủ trì hôn lễ. Việc coi hôn cấm dị chủng xảy ra sau này trong thời kỳ cai trị thực dân của Pháp ở Đông Dương là một thực tế lịch sử quan trọng, vì nó cho thấy khi mà sự khác biệt giữa Thiên chúa và phi Thiên chúa là một sự khác biệt quan trọng đối với quan lại sinh ở Pháp và các giáo sĩ ở Việt Nam, còn sự tương phản giữa người Pháp và người Việt là không có” [tr. 208-209].

Mặc dù còn cần có những công trình khảo cứu thêm về điểm dị biệt, giữa văn hóa phương Đông và phương Tây, trong khi tiếp cận đặc tính dung hòa nền văn hóa ngoại lai nói chung, mối quan hệ Việt Pháp thời kỳ tiền thực dân nói riêng, Wilcox nhấn mạnh các công trình nghiên cứu cũng cần lưu ý đến truyền thống khoan dung của người Việt, cần tách biệt giữa lợi ích chính trị – kinh tế, giai cấp với truyền thống văn hóa của người Việt. Thêm nữa, vấn đề “tính chất người Việt” hay “tính chất người Pháp” được dẫn trong công trình của Wilcox, những “loại người” đó trước sau như một được hành xử như đối với người Việt chứ không phải người Pháp trong thời điểm hiện tồn” [tr. 206]. Điều này cho thấy cách thức thích nghi và hòa quyện tự nguyện với truyền thống văn hóa Việt Nam của những người Pháp như Bá Đa Lộc, Nguyễn Văn Thắng (Chaigneau), Nguyễn Văn Chấn (Vannier)… [17] [tr. 206]. Mặc dù sử liệu liên quan còn lại tản mạn và ít ỏi, nhưng những ghi chép còn lại khá nhiều về gia đình của Nguyễn Văn Thắng và Nguyễn Văn Chấn đã giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về quan điểm sử học của người Pháp và người Việt thông qua những mô tả về những người nước ngoài nói chung dưới trướng Nguyễn Ánh –‘Gia Long [tr. 210].

V. Một vài nhận xét

Là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu về lịch sử – văn hóa Việt Nam, trong bài viết trên, Wilcox đã tập trung làm sáng tỏ vấn đề: Lịch sử Việt Nam của thế kỷ XVIII – đầu XIX được nhìn từ lịch sử “xuyên quốc gia” và “đa chủng tộc”. Từ thực tế lịch sử đó, nội dung bài viết được soi sáng trong hai luận điểm rất quan trọng khi tác giả luận giải về sự hợp tác/đối đầu trong và ngoài vương triều Nguyễn: Sự tồn tại của “chủ nghĩa bè phái” và vấn đề nhóm hay cá nhân người Pháp trong một tương quan với những người ngoại quốc khác, qua đó đưa đến nhận định về vai trò thực sự của tập đoàn hay những cá nhân riêng biệt người Pháp và người Việt – phải chăng họ là chủ thể làm nên lịch sử Việt Nam như đã thường được nhận định trước nay trong giới sử gia Việt Nam và Pháp.Từ một cách nhìn khác, Wilcox lại đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò những người nước ngoài khác cùng cộng tác dưới trướng của Nguyễn Ánh – Gia Long. Không nên và không thể phủ nhận vị thế này trong mối quan hệ rất phức tạp tại đó tồn tại của nhiều sợi dây liên kết như chủng tộc, sắc tộc quốc gia hay tôn giáo… Tôi cho rằng, quan điểm về việc phân lập các lớp người cùng mục tiêu của họ là hướng tiếp cận rất cần thiết, từ đó có thể lý giải sự chuyển biến căn bản và quyết tâm thực hiện mục tiêu tại mỗi thời điểm. Song, tôi cũng xin lưu ý các nghiên cứu đó vẫn phải nêu rõ trách nhiệm cá nhân hay chủ thể lịch sử đối với diễn trình lịch sử tại mỗi thời điểm, chịu sự chi phối của các tác nhân chủ quan hay khách quan.

Từ việc lý giải cuộc xung đột ở giai đoạn Nguyễn Ánh – Gia Long và thậm chí dưới thời Minh Mệnh, Thiệu Trị, Tự Đức (đến năm 1858) câu hỏi vẫn được đặt ra về chủ thể của những nguyên nhân trên là ai. Hay nói cách khác, vai trò của người khởi xướng và các “diễn viên” tham góp. Từ đây có thể đặt ra vấn đề phải chăng xung đột giữa người Pháp và người Việt, nói rộng ra là người phương Tây và phương Đông không bằng mức độ quyết liệt giữa những người Việt – những người trong nước với nhau, hay chính những người nước ngoài cùng quốc tịch với nhau. Đồng thời các cá nhân quan hệ và hành xử với nhau chỉ đơn thuần dưới danh nghĩa là người Pháp, người Việt, người Hoa…? Thực tế nghiên cứu cho thấy, sự đa dạng về nguồn gốc xuất thân của các quan chức đến từ nhiều khu vực khác nhau trên thế giới tập hợp dưới trướng Nguyễn Ánh đã gây khó khăn trong việc phân định rạch ròi những nhóm quan lại đơn lẻ chống lại “người Pháp”.Theo quan điểm của tôi, nếu chỉ đơn thuần phân tích cuộc đối đầu “phe cánh” để từ đó phủ nhận vai trò của người Pháp và người Việt trong tiến tình lịch sử Việt Nam lúc đó là không thỏa đáng. Quá trình tiếp xúc giao thoa văn hóa Đông – Tây là một diễn trình dài, liên tụccủa hai mặt: áp chế và giải áp chế. Cho đến khi người Pháp đứng đầu là Bá Đa Lộc bước lên “vũ đài chính trị” sau hơn một thế kỷ thâm nhập, thì có thể nói, người Pháp là người phương Tây có ảnh hưởng lớn nhất trong xã hội Việt Nam và trong vương triều Nguyễn Ánh. Sự có mặt của người Pháp còn là đại diện cho một nền văn hóa – văn minh phương Tây trên một vùng đất phương Đông. Sự biểu thị này càng về sau bộc diện độ vênh lớn giữa một bên ngày càng quyết tâm chinh phục – xâm lược còn một bên càng lạc hậu – bạc nhược (về động thái chính trị – quân sự); cùng các xung đột bất tận giữa hòa nhập và chống/giải hòa nhập. Cuối cùng, lịch sử Việt Nam từ đầu thế kỷ XIX cũng là lịch sử quá trình ‘Việt hóa’. Từ ý nghĩa đó, theo quan điểm của tôi, cá nhân lịch sử cốt yếu từ cuối thế kỷ XVIII ở Việt Nam vẫn là người Việt và người Pháp.

Chia sẻ quan điểm với Wilcox, các nhà nghiên cứu dường như quá vội vàng khi định mức độ khái quát hóa về “vấn đề sắc tộc” thế kỷ XVIII, do bị thúc đẩy về tầm quan trọng của sự “đối đầu với phương Tây, từ đó ‘lấn át’ văn hóa Việt Nam thế kỷ XIX – XX; và thế kỷ XVIII trở thành mẫu hình đã được tạo ra tùy theo ý muốn chủ quan của sử gia theo quan điểm thực dân, dân tộc chủ nghĩa hay nhóm đa văn hóa thế kỷ XIX – XX“[tr. 211]. Bên cạnh đó, sự thiếu vắng những ghi chép về người Pháp sau này, vấn đề hôn nhân, gia đình… đã gây khó khăn trong việc tìm hiểu lịch sử quan hệ hai nước và nhiều vấn đề nghiên cứu khác. Đây là hạn chế chung, do vậy dường như các sử gia đã không tách biệt được động thái của Nguyễn Ánh với từng đại diện phương Đông và phương Tây. Sau này quan niệm về hai thế giới Đông – Tây ngày càng được bồi đắp trên chỉnh thể Nho giáo được định chế lại, tạo cơ hội cho nhận thức vi kỷ, độc tôn được hồi sinh trên cơ tầng của xã hội phong kiến bế tắc.

Trong khi các nghiên cứu hiện nay ở Việt Nam thường đi sâu vào hệ quả của lịch sử Việt Nam giữa thế kỷ XIX, cố gắng đi tìm ‘thủ phạm’, tôi đồng ý với Wilcox khi cho rằng những nhân vật lịch sử thời kỳ này ở Việt Nam phải được coi là những con người với những tính cách đặc biệt, trong bối cảnh hết sức phức tạp. Đó là sản phẩm của một thời đại, một quá trình tiếp xúc và giao lưu Đông – Tây ở mức độ dài lâu, mạnh mẽ và tiến triển rất nhanh so với các thời kỳ trước và trong giai đoạn chuyển mình quan trọng của lịch sử dân tộc, khu vực và thế giới. Quá trình đó cũng được mở rộng thêm về quy mô không gian, mục tiêu quan hệ trở nên thường trực và chặt chẽ hơn so bất ký thời gian nào khác trong lịch sử Việt Nam; vì vậy, “nó đòi hỏi sử gia phải nhận thức rõ hơn nữa về bản chất thực sự của cuộc tiếp xúc giữa người Âu nói chung và người Việt thời kỳ tiền thực dân”.

Quan điểm nghiên cứu chịu ảnh hưởng hay xuất phát từ cái nhìn “dân tộc chủ nghĩa” trong nghiên cứu quá khứ lịch sử sẽ dẫn đến sự phiến diện và đơn tuyến khi phân tích sự kiện lịch sử. Mặt khác, các sử gia áp đặt quan điểm đó vào các nhân vật lịch sử, đối tượng nghiên cứu một lần nữa được tô điểm bằng “dân tộc chủ nghĩa” thì lại càng đưa lịch sử tới những sai lệch không đáng có. Quan điểm lấy “chủng tộcsắc tộc làm trung tâm”, “văn hóa làm trung tâm” hay khu vực địa lý nào đó làm trung tâm là phản ánh tính thiếu hệ thống và toàn diện của sự kiện lịch sử. Từ thực tiễn nghiên cứu trên, nhân vật lịch sử phải được nhìn nhận trong “dòng xoay đa chiều” từ cá nhân, dòng họ, triều đại, dân tộc, khu vực và thế giới hay trong “phạm vi” thời gian và không gian rộng và lớn hơn. Nhân vật Nguyễn Ánh cũng như nhiều nhân vật lịch sử khác vẫn rất cần được nghiên cứu công phu, khách quan và khoa học hơn. Sử học Việt Nam. luôn là trang sách mở, một quá trình nhận thức, rất cần sự tham góp của các học giả quốc tế.

Đây là bài điểm sách cuốn Việt Nam – Borderless histories (Madison: The University of Wisconsin Press, 2006) của Nhung Tuyet Tran và Anthony J.S. Reid. Bài viết có tựa đề gốc là “Xuyên quốc gia và đa chủng tộc đầu thời Nguyễn Ánh – Gia Long: Thêm một góc nhìn về lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XVIII – đầu XIX”, được chúng tôi sửa lại cho ngắn gọn phù hợp với phong cách biên tập của trang.

Nguồn: Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, Hà Nội, số 7 (387), 2008 & Talawas

——————–

[1]Nhung Tuyet Tran and Anthony J.S. Reid, Việt Nam – Borderless histories Madison: The university of Wisconsin Press, 2006. IX +370 pages. Maps, photographs, index, bibliography, glossary.

[2]Wynn Wilcox “Transnationalism and multiethnicity in the Early Nguyễn Ánh Gia Long Period”, tr. 194-216.

[3]Những đoạn trích bằng “…” trong bài được trích nguyên văn bài viết của Wilcox, từ đây chúng tôi chỉ chú số trang bằng ngoặc […] ngay sau những đoạn dẫn đó.

[4]Vấn đề qui chiếu ‘present-day border’ trong việc nhận thức quá khứ lịch sử dưới góc độ ‘biên giới’ tộc người, văn hóa hay lãnh thổ… thường đưa đến những ngộ nhận lịch sử và sai lầm trong nhận thức quá khứ lịch sử. Đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về ‘đường biên’ trong lịch sử, tiêu biểu cho cách tiếp cận này có thể kể đến Andaya Bachara, Sakurai Yumio, A. Reid, Charlee Wheeler… Nghiên cứu của Li Tana và Nom Cooke trong “water frontier” cho rằng thị trường thương mại thế kỷ XVIII-XIX vẫn là thị trường chung của các nước Đông Nam Á hải đảo và lục địa. Tham khảo thêm bài viết của Li Tana “The Eighteenth-Century Mekong Delta and its World of Water Frontier”, tr. 147-163 trong sách của Nhung Tuyet Tran and Anthony J.S. Reid. Đây là vấn để nghiên cứu lý thuyết rất cần được phổ biến trong giới nghiên cứu hiện nay ở Việt Nam, qua đó có thể luận giải được một số vấn đề khoa học đã và còn đang gây tranh luận trong giới nghiên cứu.

[5]Về quan điểm này, theo tác giả có thể tham khảo nghiên cứu của Gosselin, L’ Empire d’Annam,99-117; septans, Les commencements de l’Indochine Francaise, 67-104.

[6]Quan điểm này có thể xem Mcleod, Vietnamese Response to French Intervention, 1-40 và Woodside, Vietnam and Chinese Model: A Study of Nguyễn and Qing Civil Government in the First Half of the Nineteenth Century.

[7]Về những người nước ngoài ở Việt Nam giai đoạn này, theo tác giả, có thể tiếp cận các công trình nghiên cứu tiếng nước ngoài của: Zottoli, Elizabeth J. Perry, D. Murray, Li Tana, P. Yves Manguin, F. Mantienne, Choi Byung Wook…; đặc biệt với người Pháp có thể nghiên cứu tập san Đô thành hiếu cổ (hay tập san Những người bạn Huế xưa – BAVH) trong đó là một seri các bài nghiên cứu về ‘Les Français au service de Gia Long’ của Linh mục L. Cadière hay một số bài nghiên cứu của H. Cosserat cùng trên tập san đó.

[8]Để có thêm quan điểm cập nhật xin tham khảo các bài viết của Nguyễn Duy Chính: “Tương quan Xiêm – Việt cuối thế kỷ 18”, Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển (Thừa thiên-Huế) từ số 6(65) năm 2007, cũng như các bài viết đăng trên Tạp chí Xưa và Nay (Hội KHLS Việt Nam)…

[9]Về thái độ của Giám mục Bá Đa Lộc với Ô Ly Vi xin tham khảo đoạn viết của Wilcox trong bài tr. 204-5 được trích từ: Pigneaux (?) to Létondal, July 9, 1791, AMEP, 801:390-91 (chú thích 44), chi tiết này chúng tôi vẫn chưa có điều kiện kiểm định.

[10]Về quan điểm nghiên cứu này của tôi, căn cứ vào một số bức thư được L. Cadière dẫn lại trong luận văn “Les Français au service de Gia Long – Leur Correspondance”. BAVH, No. 4-1926… và thực tiễn chính trị ở Việt Nam, tôi cho rằng khoảng từ năm 1818 đã có dấu hiệu bất bình của phía giáo sĩ người Pháp đối với cách ứng xử của Gia Long, và sự lo lắng của họ về tương lai nếu vị kế ngôi là Hoàng tử Đảm (con trai thứ tư của vua Gia Long, sau này là vua Minh Mệnh).

[11]Theo nghiên cứu của Wilcox, khả năng nhà Tây Sơn có cái nhìn khá cởi mở với đạo Thiên chúa [tr. 202]. “Nguyễn Lữ (người em thứ ba) có thể là một thầy tu”, trong nguyên văn tác giả dùng “a priest” ở đây có thể hiểu là một thầy tu, không thể là một tín đồ của đạo Thiên chúa. Theo như tư liệu của AMEP (746:1801) thì năm 1783 có “Sắc lệnh của nhà Tây Sơn ban cho Công giáo (Decret du Tây Sơn en faveur de Catholisme [Catholicisme – ? TG]). Theo Wilcox, tư liệu này chỉ hiện tàng dưới bản dịch tiếng Latin do một giáo sĩ ở Gia Định tên là André Tôn. Tuyệt nhiên điều đó không chỉ Nguyễn Lữ là tác giả của sắc chỉ trên, không có bằng chứng cho thấy khả năng Quang Trung sau này thậm chí đã phê chuẩn nó. Xem chú thích 36 trong bài của Wilcox. Trong các ghi chép, hồi ký, du ký… đương thời như của J. White, J. Barrow, De la Bissachère… đều không có dấu hiệu cho thấy Nguyễn Lữ theo ‘ngoại đạo’. Ví dụ John Barrow: Một chuyến du hành đến xứ Nam Hà. Nxb. Thế giới, Hà Nội, 2008. tr. 25. Đồng thời cũng có thể tham khảo công trình của George Dutton, The Tay Son Uprising – society and Rebellion in Eighteenth-Century Vietnam. University of Hawaii Press, 2006.

[12]Xem trong bức thư Lelabousse gửi Létondal đề ngày 25 tháng 6 năm 1789. lưu trữ trong AMEP, 801: 252-65. Xem chú thích 43 trong bài của Wilcox.

[13]Quan điểm nghiên cứu này, Wilcox cũng cho biết thêm, theo các sử gia thực dân hay dân tộc chủ nghĩa, người Pháp có ý nghĩa trong việc trợ giúp Gia Long (theo đó quan điểm trên nhằm mục tiêu mang tính chất ý thức hệ tương ứng hoặc tái khẳng định công cuộc khai hóa văn minh, hoặc hạ thấp họ Nguyễn như những tên bù nhìn thuộc địa), đồng thời nghiên cứu gần đây của các chuyên gia khu vực cho rằng “người Pháp thực chẳng có vai trò quan trọng gì tại thời kỳ mà nó đã mắc vào cái bẫy của lối suy luận tư biện” trong đó thừa nhận sự tồn tại của một nhóm cố kết chặt chẽ được gọi là “người Pháp”. Xem chú thích 29 trong bài.

[14]Về điểm này, còn cần có những công trình khảo cứu thêm, ở đây khi bàn đến thái độ của Nguyễn Ánh với người Pháp, theo tôi hai bên chưa sẵn sàng, mặc dù đã cùng cởi mở và nhượng bộ, cho một cuộc đối thoại của hai nền văn hoá, hay nói cách khác, hai bên còn dựng lên một “bức màn”, dù là bằng lụa – rideau de soie nhưng tấm màn đó kín không khác gì bức màn sắt (rideau defer). P. Faivre (1953), L’expansion française dans le Pacifique de 1800-1842. Dẫn trong G. Taboulet, La geste Française en Indochine. Histoire par les texts de la Franç en Indochine des origines à 1914, tome 1, Adrien-maisonneuve, Paris, 1955, p. 280. Tham khảo thêm Phan Phát Huồn (C.S.SR): Việt Nam giáo sử quyển 1, (1533-1933), Cửu thế Tùng thư, Sài Gòn, 1965, in lần thứ 2…

[15]Quan điểm được trình bày trong Bhabha, “The Commitment to Theory”. trong Location of Culture tr. 37 (chú thích 56 trong bài)

[16]Xem Wilcox, “Hybridity, Colonialism, and National Subjectivity in Vietnamese Historiography“. “Allegones of Vietnam: Transculturation and the Origin Myths of Franco-vietnamese Relations” xem chú thích 57 trong bài.

[17]Theo quan điểm nghiên cứu của tôi, ở đây rất cần lưu ý đến quá trình tự nguyên hòa nhập vào xã hội bản địa của người Pháp. Thực tế là những người Pháp này có quan hệ rất mật thiết không chỉ về phương diện quân sự. chính trị mà sợi dây văn hóa đã được thiết lập qua các cuộc hôn nhân với phụ nữ người Việt. Trong một chi tiết được kể trong bài, Wilcox cho biết Nguyễn Văn Thắng “mặc dù cuối đời phục vụ cho cả triều đình Việt Nam và Pháp nhưng vẫn không được giới thương nhân và sĩ quan hải quân tín nhiệm… họ coi Chaigneau như một “thế diện của lễ nghi Nam Hà” [tr. 206]. Được dẫn trong G. Taboulet, La geste Française en Indochine. Histoire par les textes de la France en Indochine des Origines à 1914, sđd, pp. 308-309. Nguyên văn: “M. Chaigneau, le plus excellent et le plue estimable des hommes comme particulier, est hợp eoumis…, com me mandarin, et peut-être plus encore comme par habitude, à l’étiquette cochinchinoise et d’un caractère beaucoup trop timide…”

https://nghiencuuquocte.org/2015/11/08/ve-vai-tro-cua-nguoi-nuoc-ngoai-dau-thoi-nguyen-anh-gia-long/

PreviousMột Việt Nam khác? Vương quốc họ Nguyễn ở thế kỷ 17 và 18NextLa Sơn phu tử Nguyễn Thiếp và đại thắng Kỷ Dậu (1789)

Last updated 1 year ago

Was this helpful?