Về câu đối tương truyền là của Đức Ông Trần Thượng Xuyên

Về câu đối tương truyền là của Đức Ông Trần Thượng Xuyên

Mình đã nêu lên ý kiến này trong bài của Lê Ngọc Quốc (*) nhưng lại viết bài ngắn này để có gì nếu bạn là người nghiên cứu về Đức Ông Trần Thượng Xuyên mà không đọc bài của Quốc thì cũng có bài này để lưu ý

Việc là, dịch giả PGS-TS Phan An đã diễn âm chữ Hán sai và dịch sai về ý của Đức Ông (mà theo mình là dịch giả Phan An dịch theo chiều hướng có lợi cho việc khen nước Việt mình thay vì nói lên ý ông muốn được sống trọn đạo trung thần). Cặp câu đối này có chữ Hán nguyên gốc như sau

恥作北朝臣綱常鄭重

寧為南國客竹綿昭垂

Sỉ tác Bắc triều thần, cương thường trịnh trọng

Ninh vi Nam quốc khách, trúc miên chiêu thùy

Thẹn làm tôi triều Bắc, giữ vẹn cương thường

Thà là khách nước Nam, lưu danh sử sách

Nhưng khi được dịch bởi dịch giả Phan An 10 năm trước đây trong Hội thảo Khoa học Trần Thượng Xuyên tại Biên Hòa, dịch giả Phan An đã diễn âm chữ Hán sai và dịch sai như sau:

*** 1. Phần diễn âm ***

. Câu đối 1, dịch sai Sỉ tác 恥作 thành Sử tắc. Sử tắc không có nghĩa là "thẹn làm"

. Câu đối 2, dịch sai Trúc miên 竹綿 thành trúc bạch. Trúc miên chiêu thùy nghĩa là trúc (tức sử sánh ngày xưa viết trên tre) được sáng chói rực rỡ, còn trúc bạch thì không biết là nghĩa gì. Ngoài ra, 昭垂 là chiêu thùy chứ không là chiếu thủy

Lưu ý: Trong bài của Quốc, mình viết "Ngoài ra, dịch sai Cương 綱 thành Cang" là không đúng vì Cương 綱 đúng là có đọc là Cang

Cặp câu đối diễn âm / dịch sai của dịch giả Phan An như sau

Sỉ tắc Bắc triều thần, cang thường trịnh trọng

Ninh vi Nam quốc khách, trúc bạch chiếu thủy

Triều Bắc thẹn làm tôi, cương thường giữ vẹn

Nước Nam xin làm khách, sử sách rạng danh

*** 2. Phần dịch nghĩa ***

Ở câu đối 2, tác giả cố tình dịch là "xin" trong khi chữ Ninh 寧 là thà. Thà làm khách nước Nam rất đối với Thẹn làm tôi nước Bắc, chứ còn đã thẹn làm tôi nước Bắc mà lại đi xin làm tôi nước Nam là câu nói của kẻ nịnh thần, chưa đáng mặt anh hùng.

Mình thấy cặp câu đối lẫn câu dịch sai trên của dịch giả Phan An được dẫn lại ở tất cả các trang trên mạng (và cũng như tại Việt Nam vẫn thường làm, người ta không hề viết bản gốc chữ Hán để chú dẫn). Do đó, mình viết ra đây để bạn rõ câu gốc chữ Hán viết ra sao, sai chỗ nào để bạn có thể tự mình so sánh

Còn việc tại sao dịch giả Phan An lại diễn âm sai cho những cụm từ rất thường này và dịch từ "thà làm" thành "xin làm" thì mình miễn bàn luận, nếu bạn có quen hoặc biết dịch giả, xin cứ hỏi thẳng để biết rõ nguyên nhân vậy

Cheers,

Brian

Ghi chú :

*: https://www.facebook.com/lengocquoc.hungle/media_set?set=a.1206677089409532.1073742154.100002017584162&type=3