ĐẠO BÀNI DƯỚI GÓC NHÌN KHOA HỌC HỆ THỐNG

ĐẠO BÀNI DƯỚI GÓC NHÌN KHOA HỌC HỆ THỐNG

Một thứ tồn tại khi nó có hành vi đặc thù của nó. Ví dụ như nguyên tử đồng khác với nguyên tử sắt, là vì khi đặt 2 nguyên tử này vào cùng 1 môi trường, chúng có cách phản ứng với môi trường khác nhau, phản ánh hành vi khác nhau.

Hành vi của một hệ thống (hay 1 vật) xuất phát từ 2 thứ:

1. Thành phần cấu tạo nên hệ thống đó.

2. Là cách các thành phần tương tác.

Trong tự nhiên thì các hệ thống có hành vi khác nhau nhưng có nhiều thành phần giống nhau là điều hết sức bình thường. Như nguyên tử đồng và sắt có nhiều thành phần giống nhau là electron, nhưng nó không phải là 1. Nếu nó là 1 thì nó phải có hành vi giống nhau.

Bây giờ xét 2 hệ thống Bàni và Hồi Giáo, là 2 hệ thống, mỗi hệ thống bao gồm toàn bộ tín đồ, hệ niềm tin và những thứ khác liên quan như nghi lễ, công cụ hành lễ, nơi hành lễ…

*Chỉ cần nhìn sơ qua hành vi sẽ thấy 2 hệ thống có sự khác biệt rất lớn, như mặt trăng với mặt trời:

1. Người Bàni: Gần như là thế tục, không cần phải tin theo giáo lý của ai cả. Niềm tin sâu sắc nhất của người Bàni nếu có là tin vào linh hồn người thân đã khuất, tin vào các vị thần Champa như Po Rome, Po Dam, Po Klaong Girai, Po Nagar…

2. Người Hồi Giáo: từ tín đồ đến chức sắc phải tuyệt đối tin vào Kinh Quran, tin rằng Kinh Quran là lời Chúa trời (Allah) và dùng đó làm kim chỉ nam trong lối sống, luật pháp, tín ngưỡng.

Như vậy, rất dễ dàng nhìn thấy sự khác biệt trong hành vi của 2 Đạo Bàni và Hồi Giáo.

*Bây giờ, tiếp tục tìm hiểu thành phần của 2 hệ thống (2 Đạo Bàni và Hồi Giáo):

1. Về hệ niềm tin:

Đối với Hồi Giáo, mọi thứ ghi trong Quran là lời Chúa và tuyệt đối đúng.

Còn đối với Bani, và đây là điểm mà rất nhiều người nhầm lẫn. Hồi Giáo có ảnh hưởng lên Bani và để lại những mẫu kinh Quran mà người Bani gọi là kinh Bani. Tuy nhiên, Kinh Bani không đóng vai trò như là nguồn niềm tin của của người Bani mà chỉ có chứng năng hành lễ, được xướng lên trong các nghi lễ. Không ai kể cả chức sắc Bani hiểu kinh đó viết gì và không cần hiểu. Kinh Bani có vai trò rất khác với Kinh Quran.

Hệ niềm tin của người Bani, như mình đã nói, nếu có thì hầu hết là tin vào linh hồn người đã khuất và Thần Yang Champa.

Hồi giáo còn có ảnh hưởng lên Bani trong việc trùng khớp ngày tháng hành lễ, như: Ramâwan và Ramadan có tên giống nhau và trùng ngày nhau. Nhưng hành vi tôn giáo là hoàn toàn khác biệt. Mình biết có rất nhiều người chỉ nhìn sơ qua thấy Ramadan giống và trùng ngày với Ramâwan mà vội cho rằng Bani là nhánh Hồi Giáo là cách hiểu hết sức sơ sài và thô thiển. Giống như thấy Tiếng Việt có 80% gốc Tiếng Hán rồi vội cho Tiếng Việt là nhánh của Tiếng Hán vậy.

2. Về cơ sở thờ tự:

Sang Magik Bani có sự khác biệt rõ với Thánh đường Hồi Giáo cả về chức năng và kiến trúc.

Bani còn có nhiều cơ sở thờ tự Yang ở mỗi palei. Như palei Karang Danaok Po Kabrah, palei Panat có Bimomg Po At, palei Ram có Po Nai…

*Ta tiếp tục tìm hiểu cách mà các tín đồ, niềm tin trong 2 hệ thống tương tác với nhau:

Chỉ cần nêu ra một sự khác biệt rất lớn, trong Hồi Giáo, kinh Quran là trung tâm, mọi tín đồ đề phải biết và làm theo.

Còn đối với Bani, không ai cần phải biết và hiểu Kinh Bani.

Nhiều người lập luận rằng, người Bani không thực hành tôn giáo, giống như rất nhiều HG không thực hành tôn giáo, tuy họ không thực hành tôn giáo nhưng vẫn là tín đồ của HG.

Lập luận ấy sai, vì hệ niềm tin của Bani khác biệt một trời một vực, như lửa với nước khi so với HG. Người Bani thường xuyên thực hành tôn giáo của mình khi họ làm lễ cúng đất, tẩy trần, vào Sang Magik, thờ Yang, lễ chôn cất, đám cưới… Tất cả những nghi lễ đó là bản sắc của tôn giáo Bani, nó chắc chắn không phải chỉ là người Hồi giáo không hành đạo.

TÓM LẠI: 2 hệ thống khác biệt dựa trên hành vi của nó, hành vi tôn giáo thể hiện sự khác biệt quá lớn thì đó phải là 2 tôn giáo khác nhau

Nguồn [ https://www.facebook.com/groups/dtntbinhthuan/posts/9887266914652701/ ]